Ngoài công dụng làm thuốc, làm gia vị, ớt còn được chế biến nhiều món “khoái khẩu” có đẳng cấp nơi các nhà hàng như: Ớt chuông dồn thịt chiên hay xào tôm mực, ớt sừng dồn thịt hấp.... Có một món ăn dân dã - ít người biết - và được các các bà nội trợ miệt vườn ưa chuộng, đó là: Canh đọt ớt nấu cá trê đồng .
Chế biến món ăn này thật đơn giản. Nhưng để có đủ đọt ớt nấu nồi canh không phải lúc nào ra chợ mua cũng có mà tùy thuộc vào thời vụ gieo trồng. Mỗi khi nhắc đến món ăn trên, tôi nhớ lại những ngày còn ở dưới quê, cứ đến mùa ớt, khi những cây ớt trên liếp tăng trưởng cao khoảng 1,5 tấc, ba tôi bấm bỏ đọt non để cây “đẻ” nhiều nhánh (vì ớt ra hoa, kết trái từ đọt), và những đọt non loại bỏ được má mang vào nhà nấu canh, nếu dư, mang ra chợ bán để có đồng ra đồng vào.
Muốn có nồi canh cá trê đồng nấu đọt ớt tuyệt hảo và “đúng điệu” miệt đồng – theo má - cá trê phải là cá trê vàng thiên nhiên (cá trê nuôi, thịt bở không ngon); còn đọt ớt là đọt ớt hiểm, có vị ngọt thơm, không đắng.
Trước hết, đọt ớt hái hoặc mua về, lựa những lá, đọt non còn nguyên, bỏ lá sâu, rửa sạch, để ráo. Cá trê vàng làm sạch, cắt đôi. Bắc nồi lên bếp với một ít nước (tùy số lượng nguyên liệu và người ăn) cho cá trê vào nấu sôi. Chờ cá chín (nứt da), vớt cá ra dùng đũa rỉa lấy thịt.
Ướp thịt cá trê với một ít gia vị (tiêu xay + hành) trộn đều, phi mỡ tỏi thơm, xào sơ, để ra tô (vì cá trê vốn có mùi tanh). Tiếp đến, cho thịt cá vào nước nấu sôi. Nêm gia vị (nước mắm + bột ngọt) cho vừa khẩu vị. Sau cùng, thả đọt ớt hiểm vào, chờ nước sôi bùng, lá ớt ngả màu sẫm, nêm lần cuối, và cho một ít hành lá xắt khúc vào nhắc xuống ngay (tránh để lá mềm mất ngon). Trước khi múc ra dùng, nhớ chuẩn bị một đĩa nước mắm ngon nguyên chất trong đó có vài trái ớt hiểm là xong!
Bữa ăn đã sẵn sàng, cơm nóng bới ra chén. Thật ấm cúng và hạnh phúc trong bữa cơm đạm bạc của gia đình chỉ có “độc nhất” tô canh cá trê vàng đọt ớt cùng đĩa nước mắm tỏa hương thơm ngát. Gắp miếng cá trê vàng và một ít đọt ớt hiểm chấm vào chén nước mắm cho vào miệng nhai một cách chậm rãi. Vị béo, ngọt, mềm của cá trê; thơm ngọt, giòn của đọt ớt lan tỏa mọi giác quan.
Chan một ít nước canh ngọt thanh vào chén, “lua” một hơi, nồi cơm má nấu hàng ngày được anh em chúng tôi “vét” sạch, nhưng trong bụng vẫn còn thòm thèm! Dù xa quê lên thành phố đã lâu, đôi lúc ra chợ thấy người bán những mớ rau tập tàng trong rổ, tôi lại nhớ đến món canh đọt ớt nấu cá trê vàng ngọt thơm, thanh mát ở quê do má nấu ngày xưa. Có phải chăng món ăn này đã ăn sâu vào máu thịt người dân quê tôi nên trong dân gian có những câu “dí dỏm”: "Đọt ớt nấu canh cá trê. Chồng chan, vợ húp đê mê ngày hè” hoặc “Đọt ớt nấu canh trê đồng. Húp vào một miếng ấm nồng tình quê”...
Hữu Tường
Mời bạn đọc chia sẻ các món ăn ngon, lạ ở các vùng miền về doisong@vnexpress.net. Bài viết có nhuận bút.
