Trải dọc theo hình chữ S, đâu đâu cũng có nhãn - loài cây không thể thiếu trong góc vườn, hiên nhà của mỗi gia đình. Tuy nhiên, người tiêu dùng yêu thích và mong muốn thưởng thức nhất là nhãn lồng của mảnh đất Hưng Yên.
Mùa quả chín, nhãn "nhuộm" một màu vàng óng, lấn át cả màu vàng của nắng, màu xanh của lá cây. Bất cứ ai đi xa về đều mong muốn mua được nhãn Hưng Yên, làm quà cho gia đình, người thân, bạn bè.
Những quả nhãn căng mọng, hương thơm dịu nhẹ như mời gọi các khách hàng thưởng thức.
Hà Nội ngày đầu thu, gánh hàng rong như nặng hơn bởi những chùm nhãn trĩu quả. Hương nhãn đầu mùa quyện từng bước chân, từng góc phố. Tên "nhãn lồng" bắt nguồn từ việc khi nhãn chín phải dùng lồng bằng tre, nứa giữ cho chim, dơi không đến phá hoại.
Theo chị Hoa, chủ một cửa hàng bán nhãn trên phố Nguyễn Chánh, Cầu Giấy, thời điểm hiện tại, ngoài nhãn lồng Hưng Yên, còn có nhãn miền Nam và các tỉnh vùng núi phía Bắc như Bắc Giang, Yên Bái,... và không thể thiếu nhãn Trung Quốc. "Nhìn bằng mắt thường sẽ rất khó phân biệt. Để chọn được một chùm nhãn lồng Hưng Yên chính hiệu, người mua phải cẩn thận và "sành" ăn nếu không muốn mua phải nhãn Trung Quốc. Nhãn lồng Hưng Yên quả to, mọng nước, vỏ mỏng, bên trong là lớp cùi trắng xếp lồng vào nhau, hạt nhỏ, đen nhánh. Mức giá mỗi cân từ 40.000 – 50.000 đồng/kg vì bẻ tại vườn cũng đã có giá 35.000 đồng/kg. Nhãn Trung Quốc do vận chuyển đường xa nên vỏ mỏng, màu sáng bóng nhưng ăn không có vị thơm và ngọt sắc".
Để có nhãn thưởng thức quanh năm, người dân còn sáng tạo ra cách làm long nhãn. Nhãn tươi bóc vỏ, tách riêng lấy phần thịt đem phơi hoặc sấy khô thành màu nâu sẫm nhưng vẫn giữ được hương thơm. Long nhãn thường uống với trà hoặc nấu chè. Đây cũng là thực phẩm dùng để làm thuốc trong chữa bệnh hay quên, thần kinh kém, suy nhược, hay hoảng hốt, khó ngủ.
Khi những quả nhãn đã mỏng vỏ, các lớp cùi dày xếp lồng vào nhau, màu trắng ngà, vị ngọt...
... là thời điểm báo hiệu mùa thu đã về.
Nhãn được thu hoạch, xuất bán tại các chợ hay dọc các tuyến đường của thủ đô Hà Nội.
Nhiều bà nội trợ cũng tranh thủ mua nhãn về để gia đình thưởng thức. Giá nhãn dao động trong khoảng 35 - 50 nghìn/kg tùy loại.
Nhãn quả rời được bán với giá 35 - 40 nghìn/kg và rất thích hợp làm món chè sen long nhãn.
Nhãn theo chân gánh hàng rong đi khắp các tuyến phố của thủ đô Hà Nội.
Người xưa thường dùng nhãn lồng để tiến vua. Tiêu chuẩn của nhãn quý là cùi nhãn phải dày, mọng nước và... nhiều mật.
Nhãn lồng Hưng Yên quả to, mọng nước, vỏ mỏng, bên trong là lớp cùi trắng xếp lồng vào nhau, hạt nhỏ, đen nhánh.
Mùi hương cũng rất đặc trưng, đó không phải là một mùi thơm nức mũi mà nhẹ nhàng, tinh khiết, dịu mát.
Để bảo quản nhãn tươi lâu, người bán phải phủ bằng những tấm chăn có nước.
Hương vị thơm ngon của nhãn không thể thiếu trong những ngày mùa thu.
