Bánh chưng là món truyền thống không thể thiếu trong mỗi dịp Tết cổ truyền Việt Nam. Đằng sau từng chiếc bánh vuông vắn, xanh mướt là cả một nghệ thuật và tâm huyết của người gói bánh. Để làm ra những chiếc bánh chưng thơm ngon, không chỉ cần nguyên liệu chất lượng hay kỹ thuật gói khéo léo mà còn phải biết cách luộc sao cho bánh chín đều, dẻo mềm, và giữ được màu xanh đẹp mắt. Nhiều người vẫn thường lo lắng rằng bánh khi luộc xong dễ bị thâm hay không rền chắc, nhưng nếu áp dụng đúng những mẹo nhỏ dưới đây, việc làm ra những chiếc bánh hoàn hảo sẽ trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Cùng tìm hiểu các bí quyết để luộc bánh chưng vừa xanh, vừa dẻo, vừa thơm ngon trọn vị nhé!
Chọn lá dong
Để bánh chưng đẹp mắt và thơm ngon, việc chọn lá dong đúng loại rất quan trọng. Nên ưu tiên chọn lá dong bánh tẻ, tức là loại lá không quá già cũng không quá non. Lá bánh tẻ thường có độ mềm và độ dẻo cao, giúp việc gói bánh dễ dàng hơn mà vẫn đảm bảo bánh đẹp.
Chọn những lá dong có kích thước to đều, không bị rách hay dập nát. Lá phải bóng, màu xanh đậm và phần cuống lá nhỏ. Trước khi sử dụng, bạn cần rửa sạch lá dong bằng cọ mềm, sau đó chần qua nước sôi. Việc chần nước sôi không chỉ giúp lá sạch hơn mà còn làm lá mềm, dẻo, tránh bị gãy khi gói.
Chọn nguyên liệu
Gạo nếp: Chọn gạo nếp ngon, hạt tròn đều, căng bóng và thơm tự nhiên. Gạo nếp cái hoa vàng là loại gạo phổ biến để gói bánh chưng. Trước khi gói, ngâm gạo từ 10-12 tiếng để gạo nở đều, sau đó vo sạch, để ráo nước và trộn với một chút muối để tăng vị đậm đà.
Thịt lợn: Thịt là phần nhân mang lại độ béo ngậy và hương vị đậm đà cho bánh. Chọn thịt ba chỉ để bánh không bị khô, vừa có mỡ vừa có nạc cân đối. Phần mỡ sẽ thấm vào gạo làm bánh mềm dẻo, còn phần nạc sẽ mang lại độ thơm ngon tự nhiên. Thịt cần thái miếng to đều và ướp với tiêu, hành khô cùng chút muối, tuyệt đối không dùng nước mắm để tránh làm bánh nhanh hỏng.
Đậu xanh: Nên chọn loại đậu xanh bóc vỏ, hạt mẩy và vàng đều. Ngâm đậu xanh khoảng 2-3 tiếng, sau đó nấu chín tới và giã nhuyễn để tạo nhân bánh thơm bùi.
Tuyệt chiêu giúp bánh chưng có này xanh đẹp mắt
Có 2 cách giúp cho bánh chưng có màu xanh đẹp:
- Ngâm gạo với nước lá nếp: Xay nhuyễn lá nếp, lọc lấy nước cốt xanh và ngâm gạo nếp trong nước này từ 2-3 tiếng. Gạo sẽ có màu xanh tự nhiên và thơm nhẹ mùi lá nếp.
- Dùng lá riềng: Giã nhỏ lá riềng, vắt lấy nước cốt và trộn với gạo nếp trước khi gói. Cách này không chỉ giúp bánh có màu xanh xuyên suốt từ vỏ đến nhân mà còn tạo hương vị đặc biệt cho bánh.
Lưu ý trong quá trình luộc bánh
Lót lá dong ở đáy nồi: Để tránh bánh bị cháy hoặc dính đáy nồi, lót một lớp lá dong thừa ở đáy và xung quanh thành nồi. Lớp lá này không chỉ bảo vệ bánh mà còn giúp nước luộc có màu xanh đẹp hơn.
Xếp bánh vào nồi: Xếp bánh sát nhau và vuông vắn để tránh xô lệch khi luộc. Nếu bánh bị lệch, phần gạo và nhân dễ bị chín không đều.
Thay nước trong quá trình nấu: Khi luộc bánh (sau 4-5 tiếng), bạn nên vớt bánh ra, rửa sơ qua nước lạnh để loại bỏ lớp nhựa bám ngoài lá và thay nước luộc mới. Việc thay nước không chỉ giúp bánh xanh hơn mà còn làm sạch phần nước nhựa đục trong nồi.
Duy trì lửa nhỏ: Luộc bánh bằng lửa vừa và nhỏ sẽ giúp bánh chín từ từ, giữ được độ rền và không làm nứt lá. Thời gian luộc lý tưởng cho bánh chưng là 8-10 tiếng.
Ép bánh sau khi luộc
Sau khi bánh chín, vớt bánh ra rửa sạch lớp nhựa trên lá bằng khăn ướt. Đặt bánh lên mặt phẳng, phủ một tấm ván lên trên và đặt vật nặng như chậu nước hoặc gạch để ép bánh. Ép bánh giúp bánh vuông vắn, chắc chắn và loại bỏ nước thừa, giúp bánh bảo quản được lâu hơn.
Bảo quản bánh chưng
Đặt bánh ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp.
Nếu bảo quản bánh trong tủ lạnh, khi ăn chỉ cần hấp lại để bánh mềm dẻo như lúc mới luộc.
Làm bánh chưng không chỉ là công việc chuẩn bị món ăn, mà còn là cách gìn giữ văn hóa truyền thống trong mỗi dịp Tết. Hy vọng với những mẹo chọn nguyên liệu, luộc bánh và bảo quản trên đây, bạn sẽ tự tin hơn khi làm bánh chưng, mang lại hương vị Tết trọn vẹn và những chiếc bánh hoàn hảo để dâng lên tổ tiên hoặc làm quà ý nghĩa cho người thân yêu.
