Ở quê tôi, những ngày gần đến Tết, dường như ai cũng bận rộn hơn. Nhà thì chuẩn bị nếp, lá chuối để gói bánh chưng, bánh tét, nhà lại lo làm mứt gừng, mứt dừa, đổ bánh thuẫn... Hương thơm của các loại bánh, mứt hòa quyện vào nhau tạo nên một hương vị đặc trưng rất riêng của ngày Tết.
 |
| Tré được gói thành từng đòn dài nhìn rất đẹp mắt. Ảnh: Thanh Ly. |
Ngoài các loại bánh, mứt kể trên, sẽ thật là thiếu sót nếu không nhắc đến món tré. Đây là món ăn đặc sản của người miền Trung dùng để mang biếu ông bà hoặc đãi bạn bè trong những ngày đầu năm mới. Vào những ngày này, ngay từ sáng sớm, người dân quê tôi đã í ới gọi nhau đi chia thịt heo. Người bắt heo, kẻ làm thịt, tiếng nói cười râm ran một làng quê.
Làm món tré rất đơn giản, tuy nhiên, cần phải biết cách chọn thịt để có món tré ngon. Thịt heo đi chia trong xóm về phân từng loại, thịt đùi dùng để luộc dầm nước mắm; thịt ba chỉ để xíu xì dầu… riêng phần thịt đầu, tai, da thì rửa thật sạch làm tré.
Trong khi chờ thịt chín, người thì lo giã tỏi, tiêu, riềng thật nhỏ, người lại lo chuẩn bị lá ổi, lá chuối, rơm để chuẩn bị gói tré. Thịt vừa chín tới, vớt ra để nguội rồi thái lát. Yêu cầu quan trọng nhất là thịt phải thái thật mỏng thì khi trộn gia vị mới ngấm, khi gói tré không bở mà dính vào nhau rất ngon. Sau khi thái xong, ướp thịt với các loại riềng, tiêu, mè, muối... cho vừa ăn, để trong khoảng nửa giờ cho thịt ngấm gia vị là được.
 |
| Khi ăn, tré có thể đánh tơi ra để nhâm nhi hoặc dùng để cuốn bánh tráng. Ảnh: Thanh Ly. |
Tré được gói rất công phu bằng lá ổi, lá chuối và bọc rơm bên ngoài. Để giữ được hương vị lâu thì bao giờ cũng phải bọc trước bằng lá ổi non để tạo mùi thơm. Xé lá chuối thành từng miếng có bản rộng bằng chiều dài miếng thịt, quấn lớp lá chuối thành nhiều vòng quanh lá ổi, sau đó dùng miếng lá chuối lớn bằng bàn tay quấn tròn kín thịt, bẻ gập chéo hai đầu lá xuống ta được một đòn, lấy dây lạt buộc chặt. Sau đó gói thêm một lớp rơm rạ bên ngoài, buộc chặt lại là hoàn thành. Sau khoảng ba ngày là tré chín và có thể dùng được.
 |
| Hương vị chua chua, bùi bùi đặc trưng của tré đem đến sự ngon miệng cho người thưởng thức. Ảnh: Khánh Hòa. |
Khác về cách chế biến nhưng cũng như nem, món tré hội tụ đủ ngũ vị: mặn, ngọt, chua cay và vị chan chát thích thú của lá ổi non. Ăn tré là cảm nhận cái vị bùi bùi thơm ngon của thịt bò, cái giòn sận sật của tai heo, thơm nồng của các loại gia vị cùng vị chua đặc trưng, vừa ngon miệng vừa không cho cảm giác ngấy. Trong những ngày trước Tết của người dân quê tôi, tré được đặt lên bàn thờ cúng ông bà, sau đãi khách làm món nhâm nhi trong những câu chuyện ngày đầu năm mới.
Thanh Ly
