Người xưa thường có câu, "Cúng quanh năm không bằng Rằm tháng Giêng", chính vì thế, Rằm tháng Giêng hay còn gọi là Tết Nguyên Tiêu là một trong những ngày quan trọng nhất trong đời sống tâm linh người Việt.
Năm Kỷ Hợi 2019 sẽ có ngày Rằm tháng Giêng (15/01/2019 âm lịch) sẽ rơi vào thứ 3 ngày 19/02/2019 Dương lịch. Thông thường lễ cúng sẽ tiến hành vào đúng chính Rằm, giờ tốt nhất là giờ Mão (5h - 7h), giờ Thìn (7h - 9h). Tuy nhiên, vì bận bịu công việc, nhiều gia đình vẫn có thể cúng Rằm tháng Giêng từ ngày 13, 14 tháng Giêng (17/2, 18/2 dương lịch).
Lễ vật cúng Rằm tháng Giêng tùy thuộc vào điều kiện và hoàn cảnh của các gia đình nhưng tựu chung lại, nó vẫn thể hiện tấm lòng thành kính của gia chủ đối với tổ tiên. Các lễ vật thường có mâm cỗ cúng gia tiên, mâm cỗ cúng Phật và mâm cỗ cúng ngoài trời.
Mâm cỗ cúng gia tiên truyền thống
Theo truyền thống, mâm cỗ cúng gia tiên ngày Rằm tháng Giêng cũng giống mâm cỗ Tết, sẽ gồm 4 bát, 6 đĩa đầy đủ các vị chua - cay - mặn - ngọt - bùi... với ý nghĩa tượng trưng cho sự hài hòa âm dương trong cuộc sống.
Và mâm cỗ cúng Rằm tháng Giêng truyền thống thường có những bát/ đĩa sau:
- 4 bát: ninh măng, bát miến, bát mọc, bát bóng
- 6 đĩa: thịt lợn luộc hoặc thịt gà luộc, đĩa giò hoặc chả, đĩa nem thính hoặc đĩa xào, đĩa dưa muối, đĩa xôi hoặc bánh chưng và bát nước chấm.
- Hương, hoa tươi, quả tươi, vàng mã, đèn nến, trầu cau, rượu trắng, thuốc lá…
Mâm cỗ cúng rằm tháng giêng truyền thống thường có 4 bát, 6 đĩa, đủ phong vị
Mâm cỗ cúng Phật ngày Rằm tháng Giêng
Theo truyền thống, mâm cỗ cúng Phật ngày rằm tháng Giêng thường có từ 10 - 25 món và phải có 5 màu sắc tượng trưng cho ngũ hành là đỏ (hỏa), xanh (mộc), đen (thổ), trắng (thủy), vàng (kim).
Các món gồm các món tứ phương sông, núi, biển, đồng bằng... tất cả tạo nên một mâm cỗ đầy đủ cầu mong yên ấm, an lành. Tuy nhiên, tùy theo điều kiện, mâm cỗ cúng Phật có thể rút gọn các món và thường có những món/đĩa sau:
- Đĩa hoa quả tươi
- Xôi chè
- Các món đậu
- Canh xào chay
- Bánh trôi nước
Mâm cỗ cúng Phật Rằm tháng Giêng đều là món chay với đủ 5 màu sắc tượng trưng cho ngũ hành là đỏ (hỏa), xanh (mộc), đen (thổ), trắng (thủy), vàng (kim).
Mâm cỗ cúng ngoài trời
Hiện nay, cũng rất nhiều người cúng Rằm tháng Giêng ngoài trời mà chủ yếu chỉ làm mâm cỗ cúng gia tiên vì cuộc sống bận bịu, không có nhiều thời gian và cả không gian. Thực tế mâm cỗ cúng ngoài trời ngày Rằm tháng Giêng rất đơn giản, chỉ gồm các món dưới đây:
- 1 bình hoa
- 1 đĩa trái cây
- 1 con gà luộc
- Cháo trắng
- Giấy tờ tiền bạc
- Bánh kẹo
Do đó, tùy vào điều kiện và hoàn cảnh gia đình mà gia chủ tiến hành bởi lễ cúng Rằm ngoài trời không nhất thiết phải thực hiện.
