Tết Đoan Ngọ hay còn gọi là Tết diệt sâu bọ ở Việt Nam. Đây là một trong những ngày lễ truyền thống lâu đời được tổ chức vào ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch hàng năm.
Mỗi khi đến dịp Tết Đoan Ngọ các gia đình đều chuẩn bị những mâm lễ cúng với đầy đủ những lễ vật dâng cúng tổ tiên và thần thành cầu mong một mùa màng bội thu, không bị sâu bệnh phá hoại và cầu mong sức khỏe. Vậy mâm lễ Tết Đoan Ngọ truyền thống gồm những gì và cúng vào giờ nào đúng nhất?
Cúng Tết Đoan ngọ vào lúc nào?
Cách làm cơm rượu nếp cẩm ngon cho Tết Đoan Ngọ mùng 5 tháng 5 Ngày mùng 5/5 âm lịch hàng năm là ngày Tết Đoan Ngọ và năm 2020 ngày Tết diễn ra vào ngày 26/6 dương lịch. Theo truyền thống và phong tục thì người dân thường cúng Tết Đoan Ngọ vào lúc sáng sớm. Tuy nhiên, theo đúng với tên Đoan Ngọ (Đoan là mở đầu, Ngọ là chính ngọ) thì nên cúng vào giờ chính ngọ của ngày mùng 5/5 âm lịch, tức là cúng vào khoảng từ 11 - 13h trưa.
Tuy nhiên, theo sự thay đổi của cuộc sống hiện đại nhiều phong tục cúng tế cũng đa được giản tiện đi và cúng Tết Đoan Ngọ vào ngày giờ nào cũng được các gia đình sắp xếp theo sự thuận tiện nhất, đa phần các gia đình sẽ cúng trước nếu là ngày cuối tuần. Việc cúng trước hay sau đều xuất phát từ lòng thành kính của người cúng, không làm mất đi tính nhân văn cũng như ý nghĩa của ngày lễ.
Mâm lễ cúng Tết Đoan Ngọ mùng 5 tháng 5 truyền thống
Mâm lễ cúng Tết Đoan Ngọ truyền thống của người Việt thường có:
- Hương, hoa và vàng mã
- Nước và rượu nếp
- Hoa quả theo mùa
- Bánh tro
- Xôi, chè
Tùy vào từng vùng miền mà có những thay đổi nhỏ trong mâm lễ Tết mùng 5 tháng 5. Tuy nhiên, mâm cúng truyền thống luôn luôn phải có hương hoa, vàng mã, nước và rượu nếp.
- Mâm lễ cúng Tết Đoan Ngọ của người miền Bắc
Cơm rượu nếp cái hoa vàng là đặc điểm nổi bật của mâm cúng ngày mùng 5 tháng 5 của người Bắc. Cơm rượu của người Bắc hạt rời hơn so với 2 miền còn lại.
Hoa quả cúng Tết 5/5 của người Bắc thường gồm: Mận, vải, đào, xoài, dưa hấu… Đặc biệt là mận Sơn La, vải Thanh Hà, đào Lạng Sơn...thường được bày cúng Tết.
Món bánh gio (bánh tro) cũng được dâng làm lễ vật cúng Tết Đoan Ngọ của người Bắc. Người ta tin rằng khi ăn bánh này sẽ giúp tiêu tan bệnh tật.
Mâm cỗ cúng đặc trưng của người miền Bắc
- Mâm lễ cúng Tết Đoan Ngọ của người miền Trung
Cơm rượu làm đồ cúng Tết Đoan Ngọ của người miền Trung thường là loại cơm trắng và được đóng thành khối chứ không rời như người miền Bắc.
Thịt vịt là lễ vật không thể thiếu trong mâm lễ cúng Tết Đoan Ngọ của người miền Trung vì họ tin rằng sau ngày 5/5 âm lịch trở đi thì thịt vịt sẽ béo hơn, ngậy hơn, ngon hơn và không có mùi hôi. Đặc biệt, tiết canh vịt là một món ăn được người miền Trung làm nhiều nhất dịp Tết 5/5.
Chè kê là một lễ vật không thể thiếu được người Huế bày biện để cúng Tết.
Mâm cỗ của người miền Trung có món thịt Vịt rất đặc trưng
- Mâm lễ cúng Tết Đoan Ngọ của người miền Nam
Cơm rượu của người miền Nam cũng được sử dụng cơm rượu trắng để làm và đặc biệt người nam bộ thường viên cơm rượu thành từng khối và khi ăn sẽ pha thêm chút đường để cơm rượu được ngọt hơn.
Món chè trôi nước được người miền Nam đưa vào mâm lễ cúng. Phong tục này khác với người miền Bắc vì người Bắc chỉ ăn chè trôi nước vào ngày mùng 3 tháng 3 âm lịch.
Bánh ú là một phiên bản khác của bánh tro cũng được đưa vào mâm lễ cúng của người miền Nam. Bánh ú của người miền Nam thường được gói hình chóp, to bằng nắm tay và thường có nhân đậu xanh.
Về phần trái cây cúng mùng 5 tháng 5 của người miền Nam rất đa dạng, gần như bao gồm tất cả các loại trái cây mà khu vực này có để cúng.
Người miền Nam có đồ cúng Tết Đoan Ngọ đặc trưng là chè trôi nước
Một số mâm lễ cúng Tết Đoan Ngọ đầy đủ và đẹp mắt
Mâm cỗ cúng Tết Đoan ngọ đầy đủ và đẹp mắt
Mâm cỗ có đủ các món truyền thống
Mâm cỗ cúng được bày biện đẹp mắt
Mâm cúng chuẩn truyền thống của người Bắc
Đẹp mắt và tinh tế với hoa quả theo mùa, rượu nếp cẩm, nếp cái hoa vàng, xôi
Một mâm cỗ có cả món chay và món mặn, trái cây
Đơn giản, đầy đủ và bày biện đẹp mắt với trái cây là mận, măng cụt, bánh tro, chè sen long vải, cơm rượu nếp cẩm
Mâm cỗ có món mặn, thịt vịt đặc trưng
