Vào thu, tiết trời cao và xanh hơn trong đôi mắt mỗi người. Những động thái chuyển mình nhẹ nhè, một chút chống chếnh mùa dường như khiến những món ăn thêm ngon và hấp dẫn. Và hơn thế, trong khí trời se se ấy, những thứ quà vặt đặc trưng của mùa, vì gió, vì nắng, vì lá vàng rơi rụng mà tao nhã hơn nhưng cũng có đôi chút rộn ràng.
Cốm
Cốm là món ăn đặc trưng nhất của mùa thu Hà Nội. Bạn có thể ăn chè cốm, xôi cốm dừa, bánh cốm… với vô vàn màu sắc và hương vị pha trộn nhưng nhiều người lại thích thứ cốm nguyên sơ nhất, thứ cốm xanh non với mùi thơm dịu nhẹ nao nức cả lòng.
Nếu để ý bạn sẽ thấy, dưới những con phố dài xao xác lá trong lòng Hà Nội, người ta đón chờ những mẹt cốm hàng rong dẻo dẻo, thơm thơm từ lúa mới như đón chờ một mùa thu của riêng mình.
Dưới những con phố dài xao xác lá trong lòng Hà Nội, người ta đón chờ những mẹt cốm hàng rong dẻo dẻo, thơm thơm từ lúa mới như đón chờ một mùa thu của riêng mình (Ảnh: Internet)
Cốm bán thường được gói trong những chiếc lá sen xanh của cuối mùa hạ trước, nhưng nếu mùa sen hết, người bán còn gói với cả lá bàng, lá ráy… cốt sao để giữ cho cốm được tươi.
Cứ mỗi buổi chiều mùa thu se lạnh, dạo xe trên những đoạn phố dài, lòng như lắng lại để cảm nhận hương thu, nhấm nháp vài hạt cốm thấy sao yêu mùa đến thế! Những hạt cốm dai, bùi bùi, man mát chưa kịp tan trong miệng mà hương thơm của nó cứ quấn quýt bên đầu lưỡi, phảng phất dưới trời thu lồng lộng, se se, êm dịu.
Cốm ngon nhất phải nói đến là cốm Làng Vòng, một thứ cốm mà ai nếm một lần sẽ nhớ mãi. Và vì thế, tự bao giờ, cốm đã trở thành một thứ quà đãi khách hoặc mang theo mỗi dịp đi xa.
Ổi
“Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương trùng trình qua ngõ
Hình như thu đã về”
Chỉ với 4 câu thơ của nhà thơ Hữu Thỉnh, người ta thấy mùa thu không chỉ mang theo cái lành lạnh của những cơn gió heo may, của làn sương mỏng mảnh bao trùm các ngõ mà mang theo hương ổi chín thơm lừng.
Mùa thu, ổi được bày bán rất nhiều đặc biệt là những trái ổi găng nhỏ nhỏ, tròn xoe, mà khi cắn vào một miếng cứ giòn tan như tiếng cười người thiếu nữ. Những trái ổi ương cứ căng mịn hút hồn bao người thưởng thức. Ổi găng có thể chấm muối ớt hoặc thưởng thức mà chẳng cần bất cứ thứ gia vị nào cũng hấp dẫn.
Cứ chiều về, bạn có thể bắt gặp đâu đó trên vỉa vè, ven đường, những xe ổi tươi ngon ngập tràn cứ như sắc nắng mùa thu vậy.
Hồng
Bắt đầu từ tháng 8 âm lịch trở đi, những trái hồng bắt đầu chín và căng mọng, đỏ chót. Cũng có những giống hồng không hạt, quả nhỏ xíu ăn rất ngon. Hay giống hồng mòng vị rất chát nên người ta đem ngâm tạo vị giòn ngọt rất lạ thường.
Bắt đầu từ tháng 8 âm lịch trở đi, những trái hồng bắt đầu chín và căng mọng, đỏ chót (Ảnh: Internet)
Hồng vốn có xuất xứ nguyên thủy từ Trung Hoa nhưng nó đã được truyền qua nhiều nước để phát triển giống và cũng chẳng biết tự bao giờ, hồng lại trở thành thứ quả của mùa thu nước Việt. Ví như trong mâm cỗ Trung thu, thiếu đi quả hồng thì Trung thu như thiếu đi cái hồn của trời, của đất, của mùa.
Trong mâm cỗ Trung thu, thiếu đi quả hồng thì Trung thu như thiếu đi cái hồn của trời, của đất, của mùa (Ảnh: Internet)
Sang tháng 9 âm, hồng vẫn còn được bày bán nhưng chủ yếu là giống hồng không hạt, quả nhỏ nhỏ xinh xinh nhưng ăn vô cùng “chất”. Dường như sự ngọt ngào của những cái nắng vàng mua thu kết tinh trong trái quả ấy, để ai thưởng thức rồi cũng mê say.
Người Hà Nội còn tinh tế khi thưởng thức cốm với những trái hồng. Vì thế, mùa thu, với nhiều người Hà Nội gốc, thú thưởng thức cốm và hồng vẫn còn được lưu giữ. Sự kết hợp hoàn hảo ấy khiến cho những câu chuyện thêm vui thêm rôm rả, khiến những chút chống chếnh mùa bớt xao xác heo may.
Bưởi
Hiện nay bưởi được bày bán gần như quanh năm bởi do sự lai tạo nhiều giống mới nhưng trước kia, bưởi thực sự chỉ nhiều mỗi khi mùa thu đến và dịp Tết cuối năm. Cũng giống như quả hồng, bưởi là thứ trái tượng trưng cho mùa thu và chẳng thể thiếu trong mâm cỗ ngày rằm. Và cũng chỉ đến mùa thu, bưởi sẽ thơm và nhiều nước nhưng cũng có loại bưởi đào (tép bưởi màu hồng) chỉ ngọt khi đến Tết âm lịch. Còn dù là thu và trước Tết 1, 2 tháng bưởi vẫn hơi đăng đắng, khó ăn.
Quả cóc
Khỏi phải nói, cóc luôn là thứ quà vặt được các chị em ưa chuộng bởi vị chua chua pha lẫn vị ngọt và một mùi thơm riêng biệt. Vào những buổi chiều cuối thu, trong những câu chuyện đùa, chuyện phiếm rôm rả, thật ít khi thiếu những trái cóc vàng ươm thơm thơm mùi nắng. Cóc còn ngon hơn khi được dầm với gừng, muối, đường và ớt.
Và mỗi lần nếm những miếng quà vặt nhiều hương sắc ấy, người ta lại hồi tưởng về những mùa thu trong kí ức học trò… trong ngăn bàn nghịch ngợm ai đó gửi cho nhau vài trái cóc và một chút tình thơ ngây dại.
Sấu chín
Sấu là thứ quả của mùa hè với vị chua mà mới chỉ nghĩ đến thôi ai cũng phải nhăn mặt. Thế nhưng sang thu, sấu chín lại mang một sắc vàng đầy hấp dẫn. Và những quả sấu ấy đem gọt vỏ, cắt khoanh vòng tròn rồi dầm đường, ớt sau đó thưởng thức thì thực sự bạn đang "nếm" cả một mùa thu rồi đấy.
Sấu chín đem cắt khoanh và dầm thì ngon phải biết (Ảnh: Internet)
