 |
Chưng dọn mâm quả khá cầu kỳ, không thể sơ sài ngay từ khâu chọn lựa trái cây. Cho dù đó là loại quả ăn được như dứa, đu đủ đậu bắp, sơ ri, đậu đũa... đến cả những loại không ăn được như trái so đũa, bông, trái vẹt, bông nở ngài, bông dừa, chèo thơm (cây dứa con)... và cả các loại thuộc họ gia vị: ớt, tỏi, tiêu đều được chọn và nhẩm tính đặt nơi nào chỗ nào cho thích hợp. Ớt ở đầu mũi rồng phải cong, ngà phải dài. Đuôi của con loan (mái) phải dịu dàng, khép nép hơn con phụng (trống)... Tất cả đều phải hài hòa và hợp mắt trong từng chi tiết.
Không chỉ có thế người nghệ nhân còn tưởng tượng ra sức mạnh của những con linh thú để thể hiện qua việc đặt, sắp xếp móng, vuốt, đuôi... sao cho hùng dũng, uy nghi, cho thêm phần sinh động. Bác Sáu A (Gò Vấp) - một nghệ nhân hơn 20 năm trong nghề đã nói về kinh nghiệm của mình: "Đâu phải ai cũng có thể tính hóa con vật trong khi chưng dọn. Cũng là nghệ nhân nhưng người này đặt cái cánh như thế này thì con phụng như mãnh liệt hơn, dữ hơn, tưởng tượng như nó đang thủ bộ vậy nha. Nếu có người dợm bước đến gần thì lập tức nó sẽ bay đi. Nhưng nếu người khác làm thì con phụng có vẻ yếu xìu hà".
Cùng có bài bản giống nhau như thân rồng bằng vỏ thơm, đuôi phụng và loan bằng bông vẹt, lá thiên tuế hoặc đậu đũa kết bông nở ngài, ớt cho sừng và móng rồng... nhưng mỗi nghệ nhân lại khác nhau ở cách chưng dọn trên bàn thờ. Có người phải theo đúng điệu "Loan (mái) phụng (trống) hòa minh. Sắc cầm hảo hợp" và song long tranh châu nhưng thầy khác lại theo kiểu cặp phụng tượng trưng cho sự yểu điệu bên nhà gái, cặp long tượng trưng cho sự dũng mãnh được đặt bên nhà trai. Nam long, nữ phụng và đi kèm cho đúng bộ và đĩa trái cây có hòn non bộ cùng cặp long phụng. Đó là cho hỉ sự còn nếu là bi sự thì ngoài cặp long phụng còn có đĩa quả tử, thêm vào đó là Địa Tạng cưỡi đề thính có thêm ba đồ đệ là Tôn Ngộ Không, Bát Giới, Sa Tăng tượng trưng cho những đam mê, dục vọng, tội lỗi của con người đã đến hồi kết thúc mà về trình báo dưới... cõi âm. Tuy nhiên giá của một cặp long phụng từ 400.000 đến 1.000.000 đồng.
(Theo Văn Hoá Nghệ Thuật Ăn Uống)
