Nghiên cứu mới nhất tại Hà Nội và TP.HCM cho thấy, có tới 90% bà mẹ Việt quyết định mua sản phẩm cho con ăn dựa trên các thông tin quảng cáo nhưng chỉ có 0,5-3% xem thông tin về thành phần dinh dưỡng trên nhãn mác.
Mua theo quảng cáo, không quan tâm đến thông tin nhãn mác
Kết quả khảo sát nhanh “Thực trạng chăm sóc dinh dưỡng trẻ em đô thị Việt Nam” tại Hà Nội và TP.HCM do Viện nghiên cứu Y- Xã hội học tiến hành vào tháng 6-7/2013 cho thấy kiến thức và thực hành chăm sóc dinh dưỡng của bà mẹ có con từ 7 tháng đến 6 tuổi còn có nhiều sai lầm, ảnh hưởng đến sức khỏe, sự phát triển của trẻ.
BS.ThS Nguyễn Đức Minh, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Y- Xã hội học cho biết, phần lớn các bà mẹ chưa có hiểu biết về cân nặng nên có của trẻ (30% bà mẹ có con bị thừa cân không biết trẻ đã thừa cân. Thậm chí, 15% số bà mẹ có con thừa cân vẫn mong muốn con mình tiếp tục tăng cân, nhiều bà mẹ muốn con dư cân, béo khỏe để có thể lực cho phát triển và dự phòng những lúc trẻ ốm. Sự tiện lợi của thực phẩm chế biến sẵn khiến nhiều bà mẹ cho con ăn quá mức.
Hậu quả của việc thiếu hiểu biết về cân nặng, muốn con dư cân của các bà mẹ Việt là số lượng trẻ thừa cân, béo phì tăng mạnh. Hiện tại, tỷ lệ thừa cân béo phì dưới 5 tuổi tại các đô thị lớn của Việt Nam là 6%, với tổng số 86.000 trẻ. Thừa cân béo phì ở một số thành phố đã ở mức cao so với trung bình của châu Á và các nước đang phát triển, nhất là tại TP.HCM 9,6%, cao hơn so với mức trung bình toàn cầu (khoảng 6,9%), 12,2% ở vùng trung tâm thành phố, cao hơn trung bình của các nước phát triển.
Sai lầm tiếp theo của các bà mẹ Việt là chăm sóc dinh dưỡng cho con dựa trên các thông tin quảng cáo. “Trong nuôi dưỡng trẻ chất lượng sản phẩm là ưu tiên hàng đầu của các bà mẹ. Tuy nhiên, thực tế đáng buồn là tỷ lệ các mẹ có kiến thức và quan tâm đọc thành phần dinh dưỡng trên mác còn rất thấp, chỉ có 0,5-3% bà mẹ xem thông tin về thành phần dinh dưỡng trên nhãn mác thực phẩm khi lựa chọn thực phẩm cho con. Có tới 90% bà mẹ quyết định mua sản phẩm dựa trên các thông tin quảng cáo", BS.ThS Minh cho biết.
Còn PGS.TS Lê Bạch Mai, Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho rằng, phần lớn các bà mẹ Việt còn mắc phải sai lầm trong việc chọn thời điểm bắt đầu cho con ăn bổ sung. 65% các bà mẹ cho trẻ ăn bổ sung không đúng độ tuổi (61,3% cho ăn bổ sung trước 6 tháng tuổi, 4% cho ăn bắt đầu từ 10 tháng, trong khi thời điểm cho trẻ ăn bổ sung tốt là lúc 6 tháng tuổi.
Ngay cả thành phố lớn như HN, TP.HCM các mẹ vẫn mắc nhiều sai lầm trong chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ nhỏ.
Khẩu phần ăn quá nhiều đạm, chất béo
PGS.TS Mai còn chỉ ra những sai lầm của các bà mẹ Việt trong việc thực hiện khẩu phần ăn cho trẻ. Cùng với những thay đổi về kinh tế xã hội, nhất là do tăng trưởng kinh tế rõ rệt đã dẫn đến những thay đổi về lối sống và khẩu phần ăn của người Việt Nam, nhất là ở các vùng đô thị, cơ cấu khẩu phần ăn của trẻ em đã thay đổi cả về lượng và chất, có xu hướng giảm chất bột, tăng chất đạm và đặc biệt là chất béo. Điều đó một mặt giúp cải thiện tình trạng thiếu dinh dưỡng cho trẻ nhưng mặt khác lại làm tăng nguy cơ thừa dinh dưỡng dẫn đến béo phì, thừa cân và các bệnh mạn tính không lây.
Khẩu phần ăn trẻ em chưa đảm bảo đa dạng cân đối, chưa đáp ứng được nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị về một số chất dinh dưỡng như vitamin A, sắt. Khẩu phần ăn của trẻ em thành phố có xu hướng tiêu thụ giảm chất bột, tăng thức ăn động vật, chất béo và đường ngọt cao hơn so với khẩu phần ăn chung.
"Trẻ ăn nhiều chất đạm, chất béo nhưng vẫn còn nhiều trẻ em ở các đô thị lớn như HN, TP.HCM bị thiếu hụt dinh dưỡng. Hiện Việt Nam có 16% trẻ dưới 5 tuổi không được ăn bổ sung đủ bữa, 28% trẻ không được ăn đủ năng lượng và 18% trẻ không được ăn thức ăn giàu sắt", PGS.TS Mai nói.
Những sai lầm trong việc thực hiện chế độ dinh dưỡng cho trẻ đã khiến tại các đô thị lớn vẫn tồn tại tình trạng "gánh nặng kép về dinh dưỡng". BS.TS Trương Hồng Sơn, Giám đốc nghiên cứu dinh dưỡng Viện nghiên cứu Y - Xã hội học cho biết, tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ em đô thị lớn dù đã giảm ở mức thấp (7,5% về suy dinh dưỡng nhẹ cân và 14,9% suy dinh dưỡng thấp còi), tuy nhiên số tuyệt đối về suy dinh dưỡng còn cao (suy dinh dưỡng thấp còi còn hơn 215.000 trẻ, suy dinh dưỡng nhẹ cân còn hơn 108.000 trẻ).
