Một chiếc ghế làm bùng nổ tranh cãi
Cách đây không lâu, một đoạn video ghi lại cảnh trên tàu điện ngầm Quảng Châu đã khiến mạng xã hội Trung Quốc "dậy sóng".
Trong video, một người mẹ dắt theo con gái nhỏ vừa ngồi xuống ghế thì bị một cụ bà chất vấn: "Trẻ con đi miễn phí thì nên nhường ghế cho người già".
Không im lặng chịu đựng, người mẹ đáp trả thẳng thắn: "Miễn phí vé không có nghĩa là con tôi phải nhường ghế!".
Chỉ một lời phản bác, nhưng lập tức làm bùng lên làn sóng tranh luận: Liệu cha mẹ nên "làm gương" bằng cách nhường chỗ, hay giữ quan điểm bảo vệ quyền lợi của con?
Khi sự tử tế bị biến thành nghĩa vụ bắt buộc, nó dễ trở thành áp lực và gây mâu thuẫn. Ảnh minh hoạ
Khi "nhường ghế" trở thành áp lực
Trong xã hội, việc nhường chỗ cho người già, phụ nữ mang thai hay người khuyết tật luôn được coi là hành vi đẹp.
Tuy nhiên, khi sự tử tế bị biến thành nghĩa vụ bắt buộc, nó dễ trở thành áp lực và gây mâu thuẫn.
Sự việc ở Quảng Châu không phải trường hợp cá biệt. Trong vòng 2 năm qua, các cuộc tranh cãi liên quan đến chỗ ngồi trên tàu điện liên tục gây bão mạng xã hội Trung Quốc.
Điểm chung của các sự việc này là sự nhập nhằng giữa quyền lợi và đạo đức, giữa kỳ vọng xã hội và ý thức cá nhân. Khi "nhường ghế", một cử chỉ đẹp bị biến tướng thành áp lực, công cụ để đòi hỏi, hoặc cái cớ để gây mâu thuẫn, nó không còn mang ý nghĩa tốt đẹp ban đầu.
Nhường ghế vì lịch sự hay dạy con biết bảo vệ bản thân
Một bộ phận cư dân mạng cho rằng, nhường ghế là hành động thể hiện phép lịch sự và lòng trắc ẩn, nhưng không nên bị gán ghép thành nghĩa vụ, đặc biệt là với những người cũng đang có nhu cầu chính đáng, như trẻ nhỏ, người làm việc mệt mỏi hay phụ nữ mang thai.
Nếu người mẹ im lặng kéo con đứng lên, đứa trẻ có thể nghĩ rằng "mình nhỏ bé, mình không có quyền từ chối". Ngược lại, việc người mẹ dám nói rõ ràng cho thấy một thông điệp quan trọng:
Lòng tốt phải đi kèm sự tự nguyện, không phải sự ép buộc.
Tôn trọng người khác nhưng cũng cần tự tôn và bảo vệ bản thân.
Nhường chỗ khi thật sự muốn giúp đỡ, chứ không phải vì sợ bị trách móc.
Đây chính là cách dạy con hiểu rằng tử tế và yếu đuối là hai khái niệm khác nhau. Một hành động đẹp chỉ thực sự có ý nghĩa khi nó xuất phát từ lòng chân thành.
"Lịch sự" không đồng nghĩa với phục tùng
Cách cha mẹ ứng xử ở nơi công cộng chính là bài học sống động nhất về dạy con. Một đứa trẻ sẽ học được rằng:
Có thể nhường chỗ khi thấy người già yếu hay phụ nữ mang thai mệt mỏi.
Nhưng cũng có quyền từ chối khi bị yêu cầu vô lý, kể cả từ người lớn tuổi hơn.
Chúng ta dạy con biết chia sẻ, nhưng đồng thời cần cho con hiểu giới hạn của bản thân. Sự tử tế không đến từ sợ hãi hay áp lực xã hội, mà là sự lựa chọn tự nguyện.
Bài học dạy con từ cách ứng xử của người mẹ
Có thể hôm nay, người mẹ trong video bị một số người chỉ trích là "ích kỷ". Nhưng mai sau, khi con lớn lên thành người biết bảo vệ bản thân, biết cảm thông nhưng không thỏa hiệp mù quáng, đó sẽ là minh chứng cho cách dạy con văn minh, đúng đắn.
Từ một chiếc ghế nhỏ, câu chuyện đặt ra cho các bậc cha mẹ câu hỏi lớn: Bạn muốn con trở thành người luôn sợ bị đánh giá, hay người biết tôn trọng người khác nhưng vẫn tự tin bảo vệ chính mình?
