Trong quá trình làm công tác tư vấn, bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc từng gặp nhiều học sinh tâm sự về chứng mau quên khi tiếp thu kiến thức, học đâu quên đó nên kết quả học tập ngày càng giảm sút. Nhiều em đã phải dùng thuốc hỗ trợ trí nhớ để hy vọng khá hơn, nhưng không thể khắc phục.
Ảnh minh họa: News. |
Trí nhớ có tỷ lệ thuận với trí thông minh không? Bác sĩ Hồng Ngọc cho rằng thông minh không có nghĩa là phải nhớ nhiều và mau quên không phải là kém thông minh. Nó cũng không phải là bệnh để có thể chữa trị bằng những thứ thuốc như quảng cáo.
Trái lại đôi khi mau quên là một đức tính cần thiết để thuộc bài hơn, nhất là những bài học đòi hỏi sự suy nghĩ, óc phê phán, sáng tạo để có thể thấu hiểu ý nghĩa sâu xa của vấn đề. Ở bậc phổ thông, có những công thức, định lý toán, những thống kê môn lịch sử, địa lý cần phải học thuộc lòng. Các em chỉ nên xem đó là "nguyên liệu" để nấu ăn chứ không thể là "món ăn hoàn hảo".
Theo bác sĩ Hồng Ngọc, một người ghi nhớ tốt một phần do bẩm sinh, một phần quan trọng hơn là do luyện tập và cảm xúc. Thực tế công thức toán, lý, hóa, ngày tháng lịch sử thì học sinh mau quên nhưn lại nhớ như in tên, ngày sinh của cả trăm ca sĩ, diễn viên Hàn Quốc. Mặt khác, các em dễ dàng thuộc các quảng cáo trên tivi, radio mặc dù nghe rất khó chịu. Ở đây có hai yếu tố: lặp đi lặp lại nhiều lần và gây xúc động (ghét hoặc thích).
Bác sĩ Hồng Ngọc đúc kết một số điều kiện để nhớ và nhớ lâu là: Có sự chú ý tích cực, có sự kích thích mạnh của đối tượng gây xúc động nơi chủ thể, sự lặp đi lặp lại, sự minh mẫn của trí tuệ, sự khỏe của cơ thể, đặc biệt là của các giác quan. Đôi khi trí nhớ kém là vì bị bắt làm việc nhiều quá, đuối sức, không chứa nổi nữa. Lúc đó bạn phải biết quên, học cách quên để nhớ nhiều hơn, nghĩa là phải biết nghỉ ngơi đúng lúc, đừng để đầu óc quá căng thẳng, mụ mị.
Nhiều người tin vào các mẩu quảng cáo nên nghĩ rằng uống thuốc bổ óc sẽ tốt cho trí nhớ. Bác sĩ Hồng Ngọc khẳng định không hề có một loại thuốc nào như thế. Ông ví: "Não bộ con người như một cái hộp, đã đựng cái này chật rồi thì không thể chứa thêm cái khác nữa. Nếu đã nhồi nhét vào đó đầy những game, clip đen, những tưởng tượng phù phiếm thì còn đâu chỗ cho chuyện học hành, thi cử".
Sai lầm thường gặp của các học sinh, sinh viên Việt Nam là học bài theo kiểu "nước đến chân mới nhảy". Đến khi đi thi có em thấy đề dễ mà làm không được vì mấy ngày trước đó đã thức trắng đêm "gạo" bài, nay cơ thể phải ngủ bù nên không thể mở mắt làm bài. Có em khác uống thuốc kích thích để học, đến ngày thi dù đề dễ nhưng đành bỏ giấy trắng vì đầu óc đột nhiên trống trơn. Một số em khi đi thi lo chải chuốt quá, mặc quần áo thời trang khiến bản thân bị mất tập trung. Thay vì nhớ bài học, đầu óc chỉ quan tâm tới diện mạo của mình và những ánh mắt, những lời khen chê xung quanh nên không thể tập trung làm bài.
Bác sĩ khuyên học sinh khi đi thi cần ăn mặc sạch sẽ, tươm tất như bình thường. Lúc nhận đề thi, cần bỏ một chút thời gian để đọc kỹ. "Bộ óc kỳ lạ lắm, khi học mình có cảm giác như nó trống rỗng, lơ lửng, nhưng đối diện với đề thi ra thì lập tức nó gom tụ mọi kiến thức lại để giúp ta hiểu và nhớ để làm bài một cách dễ dàng. Nếu lúc đó ta tập trung qua chuyện khác thì óc ta sẽ trống rỗng với đề thi", ông nói.
Để bộ óc làm việc tốt, cần có đủ:
1. Dưỡng khí: Người biết học nên tìm nơi vắng vẻ, thoáng khí để dễ tập trung. Học mỏi rồi thì vận động thể lực một chút để thay đổi không khí. Thay đổi môn học này bằng môn học khác cũng là cách giải trí. Lớp học, góc học bài ở nhà cần thoáng khí. Bên cạnh đó, các em cần học cách thở, thở bằng bụng là cách tốt nhất để cấp dưỡng khí đủ cho cơ thể.
2. "Thuốc" giúp trí nhớ tốt là các món ăn nhẹ nhàng như một gói xôi đỗ, cốc chè đỗ, chè khoai, một tô canh bí, một quả trứng vịt, trứng gà hoặc vài quả trứng cút. "Không phải chè đậu làm cho thi đậu mà trong chè có đường, trong đậu có đạm. Đường, đạm là các chất cần thiết cho bộ óc. Không phải ăn trứng gà trứng vịt hay canh bí thì "bí" khi đi thi mà trái lại trong trứng, bí có nhiều vitamin, trong bí có axit glutamic tốt cho não.
3. Uống đủ nước và chất điện giải: Uống vừa đủ nhưng không nên quá nhiều sẽ khiến bạn thấy khó chịu, nặng bụng. Bổ sung canxi cần thiết cho sự hoạt động của tế bào thần kinh, thiếu canxi có thể gây co giựt các cơ bắp. Chất muối biển cũng rất cần thiết, nếu thiếu, cơ bắp mau mỏi mệt, suy yếu, hệ thần kinh làm việc cũng suy kém đi. Tuy vậy, không nên ăn quá mặn dễ bị cao huyết áp.
Nhằm giúp phụ huynh và học sinh hiểu hơn về vấn đề này, bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc có buổi trò chuyện với chủ đề “Giúp trẻ thành công trong mùa thi” vào sáng chủ nhật 26/4 tại Trường THCS - THPT Đức Trí số 742/10 Nguyễn Kiệm, Quận Phú Nhuận, TP HCM. Đăng ký tham dự miễn phí qua điện thoại: 0908 350 590. |
Thi Trân