Theo bác sĩ Phạm Ngọc Thanh, cố vấn khoa tâm lý bệnh viện Nhi Đồng 1, TP HCM, rối loạn ứng xử là khi bé có những hành vi chống đối. Mọi trẻ em đều có thể thỉnh thoảng phá luật, nhưng bé có rối loạn ứng xử thì những hành vi phá luật cứ lặp đi lặp lại. Điều đáng lo là tỷ lệ trẻ rối loạn ứng xử đang ngày càng tăng.
Nguyên nhân khiến trẻ hư
Những biểu hiện rối loạn cách ứng xử có thể là hành vi trộm cắp, nói dối, phá hoại tài sản… Trẻ cũng hay phá luật lệ tại nhà và trong trường học như trốn học, bỏ nhà đi bụi, có hành động hung hăng, làm hại thú vật, bắt nạt thậm chí tấn công bạn, đập phá, gây cháy nổ… Ngoài ra, bé có thể có những rối loạn tâm lý khác như trầm cảm, lo âu, tăng động, kém tập trung, đáng lo ngại nhất là lạm dụng rượu, ma túy.
 |
| Cha mẹ thường xuyên bạo hành với nhau cũng là nguyên nhân gây rối loạn ứng xử ở trẻ - Ảnh: Adrian |
Có nhiều nguyên nhân gây rối loạn ứng xử: Do tính khí; trẻ bị tổn thương não, có vấn đề khó khăn trong việc xử lý thông tin, cha mẹ bất hòa, thường xuyên bạo hành nhau… Cũng có trường hợp trẻ phải chịu một áp lực nào đó trong chuyện học, trong tình cảm (bị bạn ruồng bỏ, đơn độc vì là con duy nhất)… Một nguyên nhân cũng rất quan trọng là môi trường sống, ảnh hưởng của các phương tiện truyền thông, phim ảnh hoặc các trò chơi điện tử...
Cần trị liệu tâm lý
Rối loạn ứng xử có nhiều tác động xấu đến đời sống của trẻ và người xung quanh. Trẻ thường vi phạm kỷ luật có thể phải nhận lãnh hậu quả nghiêm trọng về mặt luật pháp. Rối loạn ứng xử có thể kéo dài đến tuổi trưởng thành. Nếu bé lặp đi lặp lại nhiều lần hành vi hung hăng, phá hoại thì nên đưa đi khám tâm lý để tìm hiểu những yếu tố góp phần vào các rối loạn hành vi của trẻ.
Tùy theo tình trạng, trẻ sẽ được áp dụng các hình thức điều trị. Phương pháp trị liệu tâm lý cá nhân giúp trẻ hiểu những lý do khiến chúng hành động không tốt. Phương pháp này được áp dụng khi nhà trị liệu tâm lý đã tạo được niềm tin và cảm giác tiếp xúc cởi mở, thoải mái nơi trẻ. Trị liệu tâm lý theo nhóm có thể hữu ích cho trẻ vị thành niên vì các em dễ dàng tiếp cận các bạn cùng trang lứa hơn với nhà trị liệu.
Phương pháp trị liệu nhận thức tập trung vào kỹ năng giải quyết vấn đề nhằm giúp trẻ nhận thức nguyên nhân và hậu quả của các vấn đề, cách ứng xử mới với các tình huống. Ngoài ra, các nhà trị liệu còn huấn luyện cách xử trí của phụ huynh để giúp cha mẹ biết cách tương tác với con. Cũng cần có sự can thiệp của trường học, đặc biệt là trẻ khiếm khuyết học tập cần có chương trình giáo dục đặc biệt. Trong một số trường hợp, nếu có kèm theo trầm cảm hoặc tăng động/kém tập trung, trẻ được điều trị bằng thuốc.
Việc điều trị rối loạn ứng xử cũng không quá khó khăn, chỉ cần cha mẹ luôn quan tâm, kịp thời phát hiện những bất thường nơi trẻ để sớm đưa con đi trị liệu tâm lý.
Theo Sài Gòn Tiếp Thị
