Hiện nay, vấn đề giáo dục giới tính cho trẻ đang tồn tại khoảng trống lớn, nhiều phụ huynh tỏ ra lúng túng, ngại ngùng khi trẻ vô tình đề cập hay thắc mắc về vấn đề "nhạy cảm" này.
Mới đây, một người mẹ trẻ (Trung Quốc) chia sẻ lên mạng xã hội câu chuyện của gia đình mình, chị có một cậu con trai năm nay lên 4 tuổi, một hôm khi 2 mẹ con cùng xem phim, trong phim có chiếu đến cảnh cảnh hôn và cảnh "quan hệ" bất ngờ xuất hiện. Lúc này, người mẹ bối rối liền nhờ con đi rót nước hộ mình để tránh “cảnh nóng” đó.
Nhưng sau đó, một cảnh nhạy cảm khác lại xuất hiện, người mẹ lại vội vàng kêu con trai đi lấy nước lần nữa. Lúc này, cậu con bất ngờ hỏi lại: “Mẹ ơi, mỗi lần thấy người khác hôn nhau là mẹ khát nước hả mẹ?”. Cô “đứng hình”, chẳng biết phải nói hay giải thích gì với con.
Thực tế, đây không phải là tình huống hiếm gặp, hiện nay vẫn còn nhiều bố mẹ ngại chia sẻ hay giáo dục con về vấn đề giới tính, tình yêu... Đặc biệt đối với bố mẹ trong gia đình Á Đông, điều này dẫn đến nhiều tình huống khó xử.
Nếu bố mẹ không có phương pháp giáo đúng đắn trẻ sẽ dễ tiếp cận với những thông tin không lành mạnh về giới tính, tình yêu, tình dục...
Có rất nhiều lý do khiến bố mẹ ngại ngùng khi muốn bắt đầu giáo dục giới tính cho con, nhất là những vấn đề có liên quan đến tình dục. Nhiều phụ huynh lo lắng nếu con biết quá sớm hay quá nhiều thông tin sẽ dẫn đến hệ lụy không đáng có.
Tuy nhiên, theo ý kiến của nhiều chuyên gia, sự rụt rè, né tránh các vấn đề nhạy cảm của bố mẹ chính là mầm mống khiến trẻ tăng sự tò mò tiếp xúc với những thông tin không lành mạnh, hay nguy hiểm hơn trẻ dễ trở thành nạn nhân của những tên “yêu râu xanh" núp bóng người tử tế để lợi dụng.
Trong giáo dục giới tính tích cực, việc học ở trường chiếm 30% và học ở nhà 70%. Do đó, bố mẹ nên là người đầu tiên trang bị các kiến thức cần thiết cho con và cũng đừng bao giờ “e ngại” những câu hỏi "nhạy cảm" của trẻ.
Nói về vấn đề này, Tiến sĩ tâm lý Kiều Thị Thanh Trà, Trường Đại học Sư phạm Tp.HCM đã có những chia sẻ hữu ích giúp bố mẹ Việt có cái nhìn tổng quát cũng như biết cách giáo dục vấn đề giới tính cho con phù hợp hơn.
Tiến sĩ tâm lý Kiều Thị Thanh Trà, Trường Đại học Sư phạm Tp.HCM.
Thưa chuyên gia, độ tuổi nào giáo dục giới tính cho con là phù hợp? Bố mẹ nên bắt đầu dạy con về điều gì?
Trên thực tế, không có tiêu chuẩn về độ tuổi chính xác để giáo dục giới tính cho trẻ. Tuy nhiên, đa số chuyên gia đều khuyến khích các bậc phụ huynh nên bắt đầu dạy trẻ về sự khác biệt giới tính trong độ tuổi từ 2-3 tuổi.
Đây là thời điểm trẻ dần hình thành nhận thức về giới tính và sự khác biệt giới tính cơ bản giữa bé trai và bé gài.
Theo kinh nghiệm của chuyên gia, chuyên gia nhận thấy sai lầm nào bố mẹ Việt hay gặp phải khi giáo dục giới tính cho con?
Theo văn hoá phương Đông, trong các gia đình Việt Nam, bố mẹ có xu hướng lảng tránh đề cập hoặc trao đổi với con cái các kiến thức liên quan đến giới tính, sức khoẻ sinh sản.
Sự hạn chế này một phần là do quan điểm không nên “vẽ đường cho hươu chạy”, “khi nào lớn lên, trẻ sẽ tự hiểu”, một phần do đa số bố mẹ cảm thấy e ngại khi đề cập đến các vấn đề được cho là “tế nhị” này với con cái. Trên thực tế, đây là một trong những quan điểm sai lầm phổ biến liên quan đến giáo dục giới tính trong gia đình.
Trường hợp trẻ xem tivi thấy cảnh "quan hệ" bố mẹ hay tắt TV hoặc đuổi con đi chỗ khác. Cách "giấu giếm" này có nên không? Theo chuyên gia có cách nói hay xử lý nào hay hơn không?
Tuỳ theo độ tuổi của trẻ, bố mẹ cần có cách xử lý phù hợp khi trẻ vô tình xem các chương trình có nội dung tình dục không phù hợp trên tivi hoặc internet.
Trên thực tế, trẻ nhỏ thường không quá bận tâm đến các nội dung tình dục của người lớn cho đến tuổi vị thành niên. Vì vậy, với trẻ nhỏ, bố mẹ có thể phớt lờ tình huống này nếu đây chỉ là một “tai nạn” và cần lưu ý kiểm soát nội dung chương trình tivi hoặc internet khi cùng xem với trẻ.
Trong trường hợp trẻ lớn hơn hoặc tình huống xảy ra nhiều lần làm trẻ tò mò hoặc không thoải mái, bố mẹ cần trò chuyện, trao đổi thẳng thắn với trẻ, tập trung vào trả lời những thắc mắc của trẻ (một cách phù hợp với độ tuổi của trẻ) và chia sẻ cảm xúc cùng trẻ.
Chuyên gia có thể gợi ý một số cách đơn giản nhưng hiệu quả để dạy con hiểu về giới tính, tình dục?
Giáo dục giới tính là điều cần thiết, đặc biệt là dạy cho trẻ hiểu và tôn trọng cơ thể của mình cũng như của người khác. Bố mẹ cần giáo dục trẻ về các vùng riêng tư, nhạy cảm trên cơ thể (miệng, ngực, vùng giữa hai đùi và mông) và giúp trẻ hiểu rằng đây là những bộ phận riêng tư cần được bảo vệ.
Bố mẹ cần dạy trẻ cách bảo vệ cơ thể, không cho phép người khác chạm vào vùng riêng tư (ngay cả bố mẹ, nếu trẻ không đồng ý) hay có những hành động thân mật mà trẻ không đồng ý.
Bên cạnh đó, bố mẹ cũng cần dạy trẻ tôn trọng, không tò mò về cơ thể và không động chạm vùng riêng tư của người khác.
Bên cạnh đó, khi trẻ bắt đầu có những dấu hiệu dậy thì, bố mẹ cần hướng dẫn trẻ các kiến thức liên quan đến sức khoẻ sinh sản và tình dục an toàn.
