Hoa lan giáng hương loài hoa cổ, mang nét đẹp lạ nhưng cũng không kém phần nữ tính. Tính đến nay, nước ta đã phát hiện được hơn 8 giống trong số hơn 20 giống được phát hiện ở khắp Đông Nam Á. Loại hoa quý như vậy, các loại lan giáng hương rừng là những loại nào, liệu có thể tự tay trồng được không? Tất cả sẽ được giải đáp trong bài viết dưới đây.
1. Đặc điểm của hoa giáng hương
Lan giáng hương là loại phong lan phân bố chủ yếu ở những khu rừng nhiệt đới. Tại Việt Nam, lan giáng hương được tìm thấy nhiều ở mạn Quảng Trị, Kiên Giang. Về phong lan giáng hương, cây có chiều cao khoảng 20 – 30 cm, lá dày và dài, nhành hoa dạng chuỗi. Vốn là dòng lan đơn thân mà việc nhân giống và phát triển lan giáng hương theo tự nhiên thì không thể nhanh được. Một số loại được yêu thích như đai châu được nhân giống phổ biến nhờ cấy mô.
Đặc điểm chung của dòng lan này là rễ có hình như ống hút nước, phát triển mau và mảnh, dễ mua và dễ chăm nên sẽ phù hợp với những người mới chơi, chưa có kinh nghiệm về nuôi trồng phong lan.
Lan giáng hương có hoa mọc thành chùm hướng xuống, tỏa hương thơm bát ngát và dịu nhẹ. Trong tự nhiên hoa lan này sống bám vào các cành cây, rễ bám vào cành cây và thòng lơ lững trong không khí. Lan giáng hương không phải là thực vật ký sinh hút chất dinh dưỡng của cây để sống mà chỉ là loại thực vật cộng sinh, dựa vào thân cây để phát triển. Loại lan này có mùi thơm dễ chịu. Khi nở, hương hoa lan tỏa khắp khu vườn, tạo cảm giác thoải mái cho người chơi cây.
2. Phân loại lan giáng hương
- Lan giáng xuân: Lan giáng xuân cao khoảng 20 – 30 cm, lá dày nhưng ngắn, mọc đều ở hai bên. Một chậu hoa thông thường sẽ cho ra khoảng 2-3 cành mỗi cành hoa dài khoảng 30cm và có khoảng 30 bông mọc trên đó. Cũng giống như các loại phong lan khác, lan giáng xuân có nhiều màu sắc khác nhau như hồng, tím đậm, tím nhạt. Thông thường, mỗi cánh hoa sẽ có bên ngoài màu nhạt và bên trong đậm dần. Loại hoa giáng hương này mọc chủ yếu trên các thân cây rụng lạ vào mùa đông ở địa hình cao từ 500 – 1300m thuộc các tỉnh như Kon Tum, Đăk Lawk, Đà Lạt,…
- Lan giáng hương quế tím: Xét về chiều cao thì lan giáng hương quế hơn hẳn lan giáng xuân bởi chiều cao trung bình của chúng là 50 – 1m. Tán lá lan giáng hương quế có mặt trước xanh non còn mặt sau lại mang sắc tím đặc trưng. Hoa lan giáng hương quế thường nở vào mùa xuân và hè và được xếp thành từng chùm dài và rủ. Một chậu hoa thông thường sẽ cho ra khoảng 2 - 3 cành mỗi cành hoa dài khoảng 30cm và có khoảng 30 bông mọc trên đó.
- Lan giáng hương quạt: Loại phong lan này có kích thước hoa hơn hẳn với 2 loại trên mặc dù chiều cao chúng chỉ khoảng 30cm. Hoa của giáng hương quạt có màu vàng khá thơm và thường nở vào cuối mùa xuân. Mỗi cành hoa khi nở thường sẽ chỉ có từ 3 - 7 bông một cành.
- Lan giáng hương nhiều hoa: Có lẽ vì đặc tính mọc hơn 50 bông trên 1 cành mà người ta đặt tên cho loại phong lan giáng hương đặc biệt này. Hoa của loại lan này có màu tím nhạt khá thơm thường ra hoa vào mùa hạ và mọc nhiều ở khu vực Tây Nguyên, Nam Cát Tiên,…
- Lan giáng hương tam bảo sắc: Đúng như tên gọi, giáng hương tam bảo sắc có ba màu chủ yếu đó là màu vàng, trắng và tím trên cùng một bông hoa. Trong khi những loại hoa khác thường chỉ có hai màu thì loại lan này là sự cộng hưởng của 3 sắc hoa lan tòa dần đều từ nhị cho đến nhụy và xuống cánh hoa đẹp ấn tượng. Và đây cũng chính là lý do mà loại lan giáng hương này được nhiều dân chơi lan lựa chọn làm cây cảnh trong nhà. Lan giáng hương tam bảo sắc thuộc giống lan thân mềm, rủ xuống như cây liễu. Những cây trưởng thành độ dài thân cây có thể đạt tối đa là 80cm. Cây nào có độ dài ít cũng khoảng 50cm. Cây có hẹ lá dài mong hơn đuôi cáo đầu tròn màu xanh sẫm và hướng rủ xuống dưới theo chiều của cành hoa. Giáng hương tam bảo sắc đẹp nhất là khi hoa nở. Khác với những loại cây khác, hoa lan giáng hương tam bảo sắc nở đồng loạt trên bụi hoa to có đến hơn 10 chùm hoa, mỗi chùm dài 30 cm.
- Lan giáng hương đuôi cáo: Lan đuôi cáo là loại thân thảo có trụ tròn to cỡ ngón tay cái đến ngón chân cái. Có lẽ điểm thu hút của loại hoa này những chùm hoa của chúng. Hoa lan giáng hương đuôi cáo khi nở sẽ thành từng chùm dài khoảng 20cm, mỗi chùm có 20 bông hoa màu trắng điểm đốm tím khá đẹp mắt.
3. Cách trồng lan giáng hương
Bước 1: Xử lý giống
Sau khi mua về từ cửa hàng, bạn tiến hành làm sạch thân và rễ của cây bằng nước. Đồng thời, dùng kéo cắt bỏ đi những chỗ rễ già, hư hỏng nặng và chỉ giữ lại những phần rễ khỏe mạnh. Tiếp theo, ngâm phần rễ vừa xử lý vào dung dịch physan sát khuẩn trong 1 giờ, rồi đem đi phơi. Sau khi phơi được 1 ngày, ngâm giáng hương vào hỗn hợp NPK hòa với đường và 4 lít nước ngâm trong 4 tiếng.
Bước 2: Trồng cây vào chậu
Nếu lựa chọn phương pháp nay, bạn cần chuẩn bị chậu cây có sẵn rồi đặt gốc sát vào đáy chậu. Lưu ý, sắp xếp sao cho rễ dài bên dưới uốn quanh thành chậu. Sau đó, bạn cột cố định thân cây lan vào dây treo chậu. Khoảng trống giữa các gốc cây lan chen miếng gỗ mục thành một đường thẳng. Treo lan vào chỗ thoáng mát và phun sương định kỳ 1 lần cho cây.
4. Cách chăm sóc lan giáng hương
- Tưới nước: Đặc tính của lan giáng hương là cần độ ẩm không khí cao nên chậu lan luôn có nhu cầu được tưới nước mỗi ngày, đặc biệt là lúc sáng sớm. Nếu trồng giáng hương ở nơi có khí hậu nóng, khô thì bạn nên đặt bên dưới 1 chậu nước hoặc kết hợp trồng chậu bông súng, bèo cám dưới chậu lan.
- Bón phân: Vì lan giáng hương có khả năng tự sinh trưởng tốt nên nó sẽ tự lấy chất dinh dưỡng thay vì chờ đợi được bạn bón phân. Tuy nhiên, bón phân vẫn là yếu tố không thể đóng góp vào quá trình phát triển của cây. Do đó, dùng phân 20-20-20 hòa tan với ½ muỗng cà phê và phân bột trong 4 lít nước, rồi đem phun ướt đẫm rễ, lá 15 ngày 1 lần vào buổi sáng.
