Ngôi nhà Gò Mối (Termitary House) được xây dựng tại Đà Nẵng, một thành phố ven biển miền Trung, Việt Nam. Khí hậu ở khu vực này khá khắc nghiệt với sự thay đổi rõ rệt giữa hai mùa - mùa mưa và mùa khô cũng như bị ảnh hưởng bởi các cơn bão nhiệt đới hàng năm. Ngoài ra, ở Đà Nẵng có bảo tàng Chăm trưng bày nhiều cổ vật nhất Việt Nam. Nơi đây gần với thánh địa Mỹ Sơn nổi tiếng, là khu di tích với nhiều tòa tháp nung của vương quốc Chăm Pa cổ được xây dựng trong suốt nhiều thế kỷ (từ thế kỷ thứ 4 đến tận cuối thế kỷ 15).
Ngôi nhà ở Đà Nẵng có kiến trúc khác lạ so với những căn nhà xung quanh
Căn nhà được lấy cảm hứng từ khả năng làm tổ đặc biệt của loài mối hay xuất hiện ở địa phương. Các kiến trúc sư đã thiết kế một không gian chung lớn kết nối phòng chức năng khác như phòng khách, phòng ngủ, nhà bếp, bàn ăn… ở xung quanh. Những hàng lang, những vách ngăn chuyển tiếp giữa các phòng được làm bằng gạch nung, sắp xếp xen kẽ tạo nên những lỗ thông gió và ánh sáng.
Tất cả đồ gỗ trong nhà đều được tận dụng từ ngôi nhà cũ nên tiết kiệm được khá nhiều chi phí
Vì gia đình chỉ có 3 người nên các không gian không cần phân tách quá nhiều, trừ phòng thờ và phòng ngủ. Chính nhờ thiết kế tường lỗ độc đáo mà mọi người trong nhà có thể dễ dàng chia sẻ, nhìn thấy và trò chuyện với nhau.
Bắt chước kiến trúc 'tổ mối', ở trung tâm là một không gian mở nối thông các phòng
Ngôi nhà sử dụng vật liệu chính là gạch nung, một loại vật liệu truyền thống được sản xuất phổ biến ở địa phương và làm gợi nhớ đến quần thể tháp Chăm huyền bí. Các tấm sàn được đúc bằng bê tông trần còn nền nhà sử dụng đá mài tối màu. Đồ nội thất gỗ trong nhà toàn bộ được tận dụng lại từ mái của ngôi nhà cũ. Do đó, tổng chi phí xây dựng thực tế của công trình không quá lớn (khoảng 440.000 triệu).
Các lỗ thông được tạo ra nhờ sắp xếp gạch nung mang ánh sáng cho ngôi nhà
Chất liệu gạch nung giúp ngôi nhà mát mẻ vào mùa hè cùng với khả năng giữ độ ẩm nhất định. Cách thiết kế vỏ bao che gồm hai lớp với tường gạch nung bên ngoài và khung nhôm kính bên trong tạo ra một khoảng trống như một lớp đệm ở hai đầu nhà. Bên cạnh đó, việc bố trí nhà vệ sinh và nhà kho nằm dọc chiều dài nhà với các lớp tường có tác dụng ngăn những luồng gió mạnh vào mùa bão. Nhờ độ chênh lệch mạnh về áp suất, gió theo các khoảng trống ở hai đầu ngôi nhà đi thẳng lên các khoảng trống trên mái. Gác mái là một không gian mở với bức rèm leo bằng cây nho mát rượi. Kiến trúc sư đã sử dụng một hệ thống dầm và sàn ngược để tạo nên một khu vườn nhỏ trồng cây - một nơi lý tưởng cho cả gia đình thư giãn và tận hưởng những làn gió trong ngày hè nóng nực và oi bức.
Với cách thiết kế tường gạch nung xếp xen kẽ, gió có thể nhẹ nhàng đi qua tất cả các vị trí khác nhau trong ngôi nhà. Vào ban đêm, ánh trăng cũng len lỏi vào khắp các không gian như phòng ăn, phòng khách và bếp. Mọi người trong nhà đều có thể nhìn thấy bầu trời sao mọi lúc mọi nơi dù khi trong bàn ăn hay trong lúc làm bếp và ngay cả lúc ngồi tiếp khách.
Tùy vào lượng ánh sáng nhận được vào các thời điểm khác nhau trong ngày, bức tường gạch sẽ thay đổi màu sắc từ màu đỏ tươi vào buổi sáng, màu đỏ thẫm vào buổi trưa, màu đỏ đen vào buổi chiều và tím hơn trong buổi chiều muộn và buổi tối. Vào buổi tối và ban đêm, ngôi nhà trông như một chiếc đèn lồng khổng lồ với những đốm sáng nhỏ hắt ra từ các lỗ trống của bức tường ở hai đầu hồi và từ các bức tường ngăn giữa các phòng. Bức tường gạch nung bao phủ theo chiều dài công trình được điểm những viên gạch nhô ra có chủ đích tạo bóng đổ, làm tôn thêm vẽ đẹp có của từng viên gạch thô.
Nhờ thiết kế đặc biệt, bức tường gạch có bóng đổ đẹp mắt
Sân vườn được trải sỏi và trồng lại một số bụi cây đã có trước đây nhằm mục đích giữ lại được một số nét quen thuộc vốn có của ngôi nhà cũ. Ngôi nhà thông thoáng với ánh sáng tự nhiên chan hòa đến từng không gian chức năng trong nhà với chi phí xây dựng rẻ sẽ là hình mẫu cho các ngôi nhà thuộc vùng ngoại ô, vùng ven, và những gia đình có thu nhập trung bình ở miền Trung.
Cùng ngắm nhìn những hình ảnh về ngôi nhà Gò Mối:
Đêm xuống, ngôi nhà trông như một chiếc lồng đèn
Những đốm sáng nhỏ hắt ra từ các lỗ trống của bức tường ở hai đầu hồi và từ các bức tường ngăn giữa các phòng
Phòng ngủ lãng mạn dù chẳng có hoa tươi hay ánh nến
Từng ô cửa cũng được tính toán cẩn thận để tạo hiệu ứng phù hợp với thiết kế
Phòng bếp giản dị với gỗ và gạch đất nung
Một góc trang trọng và riêng tư nhất trong nhà dùng làm nơi thờ cúng
Cây cối trong vườn giữ nguyên từ ngôi nhà cũ để mang nét thân thuộc cho gia đình
