Bồ hòn - loại quả dân dã có mặt ở khắp nơi
Cây bồ hòn là một loại cây được trồng nhiều ở nước ta. Với tán lá rộng, bồ hòn còn được nhiều gia đình trồng làm cây bóng mát quanh nhà. Cây cũng được trồng công nghiệp ở nhiều tỉnh miền Bắc như Cao Bằng, Lạng Sơn, Bắc Kạn, Thái Nguyên, Quảng Ninh, Hà Tây, Phú Thọ, Hà Giang, Tuyên Quang,...để lấy quả xuất khẩu.
Mùa hoa bồ hòn nở từ tháng 7 đến tháng 9. Sau đó đến mùa quả từ tháng 10 tháng 12. Quả hình cầu, có đường sống nổi rõ, vỏ ngoài (cùi) dày, khi chín nhăn nheo, màu vàng nâu; hạt tròn màu đen. Quả bồ hòn hái về để nguyên cả hạt hoặc bóc vỏ phơi khô.
Bồ hòn là một loại quả dân dã và có tác dụng tẩy rửa kì diệu, thế nhưng lại bị các bà nội trợ Việt lãng quên. Trong khi đó, rất nhiều bà nội trợ phương Tây ưa chuộng sản phẩm tẩy rửa tự nhiên này.
Trong tiếng Anh, bồ hòn được gọi là Soap – nut tree (cây hạt xà phòng) vì công dụng của mình. Trong bồ hòn có chứa chứa chất “Saponin” - một chất tự nhiên có tác dụng như bột giặt và chất tẩy rửa hóa học.
Khi quả bồ hòn tiếp xúc với nước, nó tạo ra bọt nhẹ, tương tự như xà phòng. Dung dịch bồ hòn có thể được sử dụng để giặt quần áo, rửa mặt, tắm gội, rửa chén bát, lau chùi kính. Điểm tuyệt vời nhất là chất "saponon" có tác dụng tẩy rửa nhưng lành tính với da, không gây kích ứng kể cả với trẻ em.
Cách nấu dung dịch bồ hòn
Bạn cho khoảng 15-20 quả bồ hòn khô nấu với 1.5 lít nước.
Đun thật sôi trong 30 phút. Thi thoảng bạn đảo đều. Tiếp đó bạn tắt bếp và để nguyên trong nồi từ 5-7 tiếng.
Sau khi lấy ra, bạn lọc sạch bã lấy nước.
Cho vào trong chai hoặc lọ kín. Một chai nước bồ hòn để trong ngăn lạnh dùng được khoảng 2 tuần.
Bạn nên đun bã bồ hòn thêm 2 lần nữa để lấy được 3 lần nước. Mỗi lượt nước bồ hòn lại có thể có những công dụng khác nhau.
Nếu bạn không muốn mất thời gian nấu nhiều lần, có thể nấu nhiều hơn, đổ vào khay đá trữ đông
Các công dụng của bồ hòn
- Giặt quần áo (nước lần 1)
Giặt bằng nước bồ hòn không chỉ sạch mà còn giúp cho quần áo bền lâu, đặc biệt với quần áo màu (vì không chứa chất làm trắng). Thêm vào đó, dung dịch cũng thích hợp cho các sản phẩm bằng len, lụa không chịu được độ kiềm có trong xà phòng hóa học. Quần áo trẻ em giặt bằng nước bồ hòn giúp trẻ không bị kích ứng da.
Một số chú ý khi giặt quần áo bằng nước bồ hòn:
- Phải giặt quần áo với nước nóng.
- Chỉ phù hợp với lượng quần áo nhỏ. Nếu có quá nhiều, bạn phải chia nhỏ làm nhiều lần.
- Với các vết bẩn quá cứng đầu phải xử lý trước.
- Không thích hợp với quần áo trắng.
- Rửa chén bát (nước lần 1)
Quả bồ hòn làm dung dịch rửa chén bát vừa sạch vừa đảm bảo an toàn, sản phẩm hoàn toàn tự nhiên. Bạn có thể pha thêm giấm để tẩy sạch các vết bẩn, dầu mỡ trên chén bát.
- Dung dịch vệ sinh đa năng (nước lần 2)
Đổ nước bồ hòn vào bình xịt để làm nước vệ sinh đa năng. Nó có thể dùng để lau tủ, tường và cửa ra vào, sàn, thép không gỉ và kim loại khác, gỗ, bảng, giày dép, đá granit và đá cẩm thạch, nhựa, vật dụng của vật nuôi và trẻ em, chậu rửa, nhà vệ sinh, vòi hoa sen và bồn tắm, và đồ điện tử (không bao giờ phun trực tiếp vào thiết bị điện tử mà lúc nào cũng phun vào một miếng giẻ và lau nhẹ nhàng). Bạn có thể pha thêm giấm trắng hoặc tinh dầu nếu thích.
- Dầu gội đầu (nước lần 3)
Trong y học, bồ hòn được sử dụng để ngăn ngừa rụng tóc. Ngoài ra, nó còn được dùng để trị gàu, làm sạch da đầu và chống nấm da. Bạn pha dung dịch vào nước ấm và gội đầu, sau đó xả sạch với nước. Để tóc mềm hơn, sau đó bạn có thể xả bằng giấm táo.
- Xà phòng tắm (nước lần 3)
Cũng giống như dầu gội, dung dịch bồ hòn có thể dùng để tắm.
- Thuốc chống muỗi và côn trùng (nước lần 2)
Xịt dung dịch bồ hòn ở những góc có nhiều ruồi muỗi, côn trùng,...Các tinh chất trong bồ hòn kị với các loại côn trùng gây khó chịu trong nhà mà lại lành tính với cả trẻ em.
Để chống muỗi, bạn pha tỷ lệ 1-1 với nước sau đó xịt trực tiếp lên da là muỗi sẽ tránh xa.
- Diệt sâu bệnh trong vườn. (nước lần 2)
Chất Saponin có trong bồ hòn có tác dụng tăng sức căng bề mặt. Nhờ đặc tính này nên sâu bệnh mất khả năng hô hấp qua da và chết. Do vậy dùng dung dịch nước bồ hòn phun trực tiếp lên phần lá bị sâu bệnh.
Ngoài ra, bạn có thể tận dụng ngay bã quả bồ hòn dể rải xung quanh vườn để đẩy lùi một số loại côn trùng và sâu bệnh.
- Vật nuôi (nước lần 2)
Sử dụng dung dịch bồ hòn để tắm rửa cho thú cưng. Không chỉ sạch sẽ mà còn có tác dụng diệt ve, rận.
- Làm sáng đồ nữ trang (nước lần 3)
Ngâm đồ trang sức của bạn trong dung dịch lỏng không pha loãng, sau đó chà sạch bằng bàn chải đánh răng cũ.
- Rửa xe (nước lần 1)
Pha dung dịch trong nước ấm để rửa xe.
