Không cần đến phân bón hóa học đắt tiền, nhiều người làm vườn đô thị đã tận dụng rác thải thực phẩm để tạo ra nguồn phân hữu cơ giàu dinh dưỡng, giúp cây trồng phát triển vượt trội. Bí quyết nằm ở cách xử lý đúng cách, một chút kiên nhẫn và sự tỉ mỉ trong từng công đoạn.
Dưới đây là hai "nguyên liệu vàng" được nhiều người áp dụng nhất, gồm ruột cá – nguồn đạm tự nhiên tuyệt vời và lá rau thừa – chất mùn hữu cơ cải tạo đất hiệu quả. Cả hai đều dễ kiếm, có thể ra chợ xin, cực dễ làm và phù hợp với mọi hộ gia đình.
1. Ruột cá
Ở một số khu dân cư, nhiều người làm vườn đều đặn ghé qua chợ hải sản xin ruột cá đã trở nên quen thuộc. Với họ, đây không phải rác thải mà là "kho báu" dinh dưỡng cho cây trồng.
Sau khi mang về, ruột cá được chôn sâu khoảng 30cm dưới đất ở một vị trí khuất, sau đó lấp kín. Trong điều kiện mùa hè, cần ủ khoảng một tháng; mùa đông thì lâu hơn, khoảng 3 tháng để phân hủy hoàn toàn. Kết quả thu được là một lớp phân đen đặc, không còn mùi tanh, cực kỳ giàu đạm - loại dưỡng chất quan trọng giúp cây ra hoa, kết trái mạnh mẽ.
Người có kinh nghiệm còn chia sẻ mẹo nhỏ, rắc thêm chút đường đỏ khi chôn để thúc đẩy quá trình lên men, đồng thời hạn chế ruồi bọ. Nếu lo ngại mùi khó chịu, có thể ngâm ruột cá trong thùng lớn cùng men vi sinh mua ở siêu thị, tạo thành nước phân hữu cơ tưới cây.
Lưu ý quan trọng là không nên chôn ruột cá sát gốc cây, dễ gây cháy rễ. Nên chôn cách gốc ít nhất 20–30cm để cây hấp thụ từ từ mà vẫn an toàn.
Cây hoa như anh đào, nguyệt quế, hay phong lữ, hoa hồng,… nếu được bón bằng loại phân này đều có biểu hiện phát triển vượt bậc, hoa to, nở lâu, lá xanh và ít sâu bệnh hơn hẳn.
2. Lá rau
Không chỉ ruột cá, lá rau bỏ đi cũng có thể tận dụng để làm phân hữu cơ tại nhà. Các loại lá như cần tây, rau cải, bắp cải… được cắt nhỏ, rải thành từng lớp xen kẽ với đất trong thùng xốp hoặc thùng nhựa có nắp đậy.
Mỗi lớp rau được tưới ẩm nhẹ trước khi rải lớp tiếp theo, làm đầy thùng rồi bịt kín. Ngoài ra, bạn có thể thêm men vi sinh vào trộn cùng để đẩy nhanh quá trình lên men và khử mùi hôi.
Chỉ sau khoảng một tháng trong điều kiện thời tiết nóng, hỗn hợp lá rau sẽ phân hủy thành đất mùn đen, giàu chất xơ và vi sinh vật có lợi cho cây trồng. Khi trộn vào đất trong chậu, loại phân này giúp đất tơi xốp, giữ ẩm tốt và cải thiện độ màu mỡ rõ rệt.
Ngoài ra, tro từ cành cây và lá khô đốt lên cũng có thể rắc vào hỗn hợp ủ để tăng hàm lượng kali và giúp diệt khuẩn, xua đuổi sâu bệnh.
Dùng phân hữu cơ từ lá rau không chỉ giúp cây ra rễ mạnh, tăng sức đề kháng mà còn tiết kiệm chi phí đáng kể. Nhiều hộ gia đình ghi nhận tình trạng cây vàng lá, chậm lớn được cải thiện rõ rệt sau khi thay đất có trộn mùn rau ủ.
Tái chế rác thải nhà bếp thành phân bón không chỉ là cách làm kinh tế mà còn góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Việc tận dụng ruột cá và lá rau là minh chứng rõ ràng rằng, để có một khu vườn xanh tốt và hoa nở tưng bừng, đôi khi chỉ cần bắt đầu từ những thứ tưởng chừng bỏ đi.
