Cúc tần còn có nhiều tên gọi khác là từ bi, đại bi, đại ngải, lức ấn, băng phiến ngải,... tên khoa học là Pluchea Indica (L) Less., thuộc họ Cúc (Asteraceae), có nguồn gốc từ Ấn Độ và Malaysia.
Đây là loài cây mọc dại, cao từ 1–2m, thân và cành phủ lông tơ, mọc nhiều nhánh. Lá mọc so le, không cuống, mép có hình khé răng, màu lục xám. Hoa màu tím nhạt mọc thành cụm ở đầu cành, quả nhỏ có cạnh. Nhờ khả năng phát triển nhanh, cúc tần xưa thường được trồng làm hàng rào ở nông thôn, vừa tạo bóng mát vừa làm đẹp không gian.
Dù là cây dại, cúc tần lại được xem là một loại rau ăn và dược liệu quý. Ngọn và lá non thường được nấu canh, xào trứng, kho cá, trộn gỏi hoặc nấu cháo…
Trong đó, món cháo lá cúc tần nấu với thịt nạc băm và gừng có tác dụng trị ho, còn lá kho cá giúp khử mùi tanh, tạo vị lạ miệng. Rau cúc tần còn đặc biệt thích hợp với người hay đầy bụng, tiêu hóa kém.
Trong Đông y, lá, cành non và rễ cúc tần có vị ngọt, hơi đắng, mùi thơm như ngải cứu, tính mát. Cây có tác dụng giải cảm, tiêu độc, hạ nhiệt, giảm đau, lợi tiểu, tiêu đờm, sáng mắt. Người dân thường nấu nước lá tươi để xông chữa cảm, tắm trị ghẻ, hoặc giã nát đắp lưng trị đau nhức. Ngoài ra, cúc tần còn dùng để chữa sốt, viêm họng, đau lưng, phù thũng và sốt rét.
Giá trị dinh dưỡng của cúc tần cũng không nhỏ. Trong 100g lá tươi chứa 5,7g protein, 179mg canxi, 15mg vitamin C, cùng caroten, sắt và nhiều khoáng chất khác.
Hoa của cây cúc tần.
Không chỉ tốt cho sức khỏe, cúc tần còn được xem là cây phong thủy mang lại tài lộc, may mắn và bình an cho gia chủ. Hoa vàng và lá xanh mướt tượng trưng cho sự thịnh vượng, phát triển.
Để phát huy tối đa ý nghĩa phong thủy mà cây cúc tần mang lại, vị trí trồng cây rất quan trọng. Hướng Đông là lựa chọn lý tưởng vì đây là hướng tượng trưng cho sự phát triển, sức khỏe và sự khởi đầu mới. Đặt cây ở hướng này không chỉ giúp cây hấp thụ ánh sáng tốt mà còn mang lại sinh khí, cải thiện sức khỏe cho gia đình và tạo cơ hội thăng tiến trong công việc.
Ngoài ra, đặt cây ở phòng khách cũng rất phù hợp vì đây là không gian sinh hoạt chung, nơi đón tiếp khách và giao lưu. Cúc tần sẽ giúp tạo điểm nhấn xanh mát, thu hút tài lộc và khiến không gian trở nên sinh động, dễ chịu hơn.
Một vị trí khác nên cân nhắc là các góc nhà, nơi thường tích tụ khí xấu. Khi đặt cúc tần ở đây, cây sẽ giúp xua tan tà khí, thanh lọc không khí và cân bằng lại dòng năng lượng trong không gian.
Gần cửa chính cũng là vị trí tốt để thu hút vận khí tích cực vào nhà, mang đến sự thịnh vượng và bảo vệ gia đình khỏi các nguồn năng lượng xấu từ bên ngoài. Tuy nhiên, cần tránh đặt cây quá gần cửa để cây không bị ảnh hưởng bởi nắng gắt hoặc gió mạnh làm ảnh hưởng đến sự phát triển.
Đối với những ai muốn tăng cường tình cảm và sự hòa thuận trong gia đình, đặt cây cúc tần ở hướng Tây Nam là lựa chọn hợp lý, bởi đây là hướng tượng trưng cho tình yêu và các mối quan hệ. Nhờ đó, cây không chỉ góp phần làm đẹp không gian sống mà còn hỗ trợ tinh thần và kết nối giữa các thành viên trong nhà.
Ngoài mang lại may mắn và tài lộc cho gia đình, trồng cây cúc tần trong nhà còn giúp cân bằng không gian sống, thanh lọc không khí.
Cách trồng và chăm sóc cây cúc tần
Cúc tần dễ trồng, chỉ cần cắt cành bánh tẻ, giâm vào đất ẩm là cây sẽ bật mầm sau khoảng 15 ngày. Ở thành phố, cây được trồng trong chậu đặt ở ban công, vừa làm cảnh vừa dùng làm rau sạch tại nhà.
Mặc dù dễ trồng và dễ chăm sóc, nhưng muốn cúc tần phát triển mạnh, cho lá non thường xuyên thì bạn cần chú ý tới những yếu tố sau:
- Đất trồng: Cúc tần phát triển tốt nhất trên đất thịt pha, giàu dinh dưỡng, giữ ẩm tốt nhưng đồng thời phải đảm bảo khả năng thoát nước. Việc bổ sung thêm phân hữu cơ hoặc mùn có thể cải thiện độ phì nhiêu và kết cấu đất, giúp cây hấp thụ dưỡng chất hiệu quả hơn.
- Ánh sáng: Cây ưa ánh sáng mạnh và trực tiếp, thích hợp với điều kiện khí hậu ấm áp, ẩm ướt đặc trưng của vùng nhiệt đới. Nhiệt độ lý tưởng là mức vừa phải, kết hợp với độ ẩm cao. Để cây luôn khỏe mạnh, cần duy trì việc tưới nước đều đặn, giữ cho đất luôn ẩm nhưng không bị đọng nước.
- Phân bón: Trong suốt mùa sinh trưởng, cây cần được bổ sung dinh dưỡng đều đặn bằng phân bón cân đối có tỷ lệ N-P-K là 10-10-10. Tuy nhiên, cần tránh bón quá liều vì có thể làm hại rễ và ảnh hưởng đến sự phát triển chung của cây.
- Thay chậu: Nếu trồng trong chậu, hãy chú ý thay chậu khi cây lớn vượt quá kích thước ban đầu hoặc khi đất trồng đã bạc màu, thoát nước kém. Nên chọn chậu mới lớn hơn một chút và thực hiện việc thay vào đầu mùa sinh trưởng để cây dễ hồi phục.
- Cắt tỉa: Để cây luôn tươi tốt và có dáng đẹp, việc cắt tỉa là không thể thiếu. Trong mùa sinh trưởng, hãy thường xuyên loại bỏ những cành khô, hư hại và tỉa gọn để kích thích cây ra nhánh mới. Việc chăm tỉa đều đặn còn giúp cây phát triển rậm rạp và khỏe mạnh hơn.
