Những ngày này, nhà khoa học trẻ Phạm Gia Vinh (Hà Nội) tất bật cùng cộng sự chuẩn bị cho lần thử nghiệm tiếp theo của khí cụ bay có thể đưa thiết bị nghiên cứu khoa học lên tầng bình lưu của Trái đất. Trước đó, Công ty Cổ phần Đông Giang Việt Nam do anh đứng đầu thiết kế và chế tạo thành công khí cụ bay có trọng lượng 600 kg, trần bay từ 30 đến 50 km làm dư luận và giới khoa học Việt Nam bất ngờ.
Vinh cho biết, dự án thiết kế và chế tạo khí cụ bay tầng bình lưu được triển khai theo đơn đặt hàng của đối tác tại nước ngoài. Họ mời thầu tham gia các giải pháp công nghệ cao, đưa thiết bị nghiên cứu khoa học lên tầng bình lưu (có độ cao từ 20 km trở lên) trong thời gian tối thiểu 3 giờ.
 |
| Khí cụ bay được trưng bày ở Singgapore. Ảnh: NVCC. |
Ngoài đáp ứng yêu cầu của đối tác, công ty của Vinh còn cải tiến khi đưa ra giải pháp kiểm soát được vị trí hạ cánh và thu hồi thiết bị an toàn, không gây ảnh hưởng tới người và nhà cửa. Trong khi đó, một số sản phẩm cùng loại của các công ty khác trên thế giới thu hồi thiết bị bằng cách dùng dù hỗ trợ hoặc phải phụ thuộc vào thời tiết.
Các bộ phận của khí cụ bay chủ yếu được sản xuất ở Việt Nam, như phần quan trọng nhất là khoang đổ bộ, hệ thống thu hồi an toàn thiết bị. Có một số bộ phận được làm ở nước ngoài vì họ không chuyển giao công nghệ hoặc khó kiếm linh kiện, nhân lực ở Việt Nam không đáp ứng.
Về mặt lý thuyết, các giải pháp công nghệ hoàn toàn đáp ứng được yêu cầu nhưng sản phẩm còn đang trong giai đoạn phát triển và thử nghiệm. "Sản phẩm có 4 hệ thống cơ bản nên ít nhất phải trải qua 5 lần thử nghiệm", Vinh nói và cho hay đến giờ vẫn đang thử từng chi tiết, từng thành phần, từng thiết bị độc lập rồi mới tích hợp tất cả bộ phận trong lần thử nghiệm cuối cùng. Nếu bộ phận nào không tương thích thì phải tìm cách để khắc phục.
Đến nay, sản phẩm trải qua ba lần thử nghiệm: thử hệ thống điều khiển, thử khả năng duy trì môi trường của khí cụ bay và thử kiểm tra hệ thống thông tin liên lạc. Trong lần bay thử nghiệm thứ hai, khí cụ bay đưa 3 con chuột lên tầng bình lưu ở độ cao 29,5 km trong gần 2 tiếng và trở về an toàn.
Tất cả lần thử nghiệm trên đều được tiến hành ở Hyderabad (Ấn Độ) và lần thử nghiệm thứ tư vào tháng 11 tới sẽ diễn ra tại Alice Springs (Australia). Lần này, nhóm sẽ thử nghiệm hệ thống thu hồi thiết bị. Nếu mọi việc thuận lợi, khí cụ bay đảm bảo an toàn, kiểm soát được thì Vinh sẽ mang về nước trình diễn, khẳng định rằng Việt Nam có thể hoàn toàn làm chủ được về mặt công nghệ, không thua kém gì các nước.
Không dừng lại ở việc sản xuất khí cụ bay, phạm gia vinh có dự định xa hơn. "Bước tiếp theo sẽ là đưa người vào tầng bình lưu phục vụ nghiên cứu khoa học và du lịch. Dự án sẽ được công bố chi tiết sau khi các đợt bay thử nghiệm trong năm 2016 thành công", anh chia sẻ.
 |
| Phạm Gia Vinh tại triển lãm Singapore Airshow T2 - 2014. Ảnh: NVCC. |
Trong giới khoa học trẻ Việt Nam, cái tên Phạm Gia Vinh gắn liền với máy bay không người lái. 14 tuổi, Vinh tự làm máy bay mô hình và 26 tuổi đã xuất khẩu sản phẩm sang các nước châu Âu. Anh đam mê máy bay từ nhỏ. Năm 1992, cậu bé Gia Vinh mới 9 tuổi theo bố mẹ sang Đức, được tiếp xúc với máy bay điều khiển từ xa và "nghiện" luôn từ đó.
Tốt nghiệp phổ thông, Vinh phân vân giữa kỹ thuật hàng không và điều khiển tự động. Cuối cùng, anh chọn điều khiển tự động bởi nhận ra đó sẽ là ngành mũi nhọn của Việt Nam sau này. Lấy được bằng thạc sĩ chuyên ngành điều khiển tự động tại Pháp, Vinh trở về Việt Nam. Mong muốn kết hợp hai đam mê là điều khiển tự động và máy bay mô hình, anh thành lập công ty chuyên về máy bay không người lái.
Sản phẩm chính hiện nay của công ty vẫn là khí cụ bay không người lái, thiết bị robot tự động. Công ty của Vinh hoàn toàn làm chủ từ khâu thiết kế đến sản xuất, ngoài ra có một số sản phẩm do khách hàng yêu cầu như khí cụ bay đưa thiết bị nghiên cứu khoa học vào tầng bình lưu.
Hiện tại, điều nhà khoa học sinh năm 1983 quan tâm là đến bao giờ thì thiết bị và công nghệ như dự án mà anh đang thực hiện được ứng dụng tại Việt Nam. "Sản phẩm còn cần sự giúp sức của các nhà khoa học trong nước để cùng kết hợp nghiên cứu, đề xuất những ứng dụng cụ thể phù hợp với từng ngành khoa học. Nếu xem xét ứng dụng thì sẽ ứng dụng như thế nào? Nước ngoài họ quan tâm, tại sao Việt Nam lại không?", anh đặt câu hỏi.
Chia sẻ ở vị trí vừa nghiên cứu khoa học vừa làm kinh doanh, Vinh hy vọng "đứa con tinh thần" của mình được trân trọng và đưa vào ứng dụng thực tế. Theo anh, các cá nhân, tập thể, doanh nghiệp tư nhân cần được nhìn nhận công bằng khi đặt lên "bàn cân" với các đơn vị nhà nước.
Hoàng Phương
