Câu chuyện người nông dân Trần Quốc Hải (ngụ xã Suối Dây, huyện Tân Châu, Tây Ninh) và con trai được campuchia trao tặng huân chương "Đại tướng quân" khi sửa chữa và đóng thành công 12 xe bọc thép cho quân đội nước này với tính năng hiện đại, hợp địa hình, được đề cập tại buổi họp báo thường kỳ của Bộ khoa học và Công nghệ ngày 9/12.
Bộ trưởng Nguyễn Quân cho biết, Nhà nước luôn đánh giá cao ý tưởng sáng tạo, sáng chế của người dân, nhưng việc này còn tùy thuộc vào nhu cầu thực tế và sản phẩm tạo ra phải được xã hội chấp nhận. "Ngành công nghiệp quốc phòng Việt Nam đã và đang làm rất tốt việc sửa chữa, nâng cấp hay tự chế các loại thiết bị như xe tăng, súng pháo nên chưa có nhu cầu đặt hàng người dân. Trong khi Campuchia lại có nhu cầu", Bộ trưởng phân tích.
 |
| Cha con ông Hải vừa được Campuchia tặng huân chương do đóng góp về khoa học. Ảnh do nhân vật cung cấp. |
Bên cạnh đó, cơ chế chính sách của Việt Nam trong lĩnh vực này còn nhiều bất cập. Campuchia có nhu cầu và có cơ chế thông thoáng, đơn vị quân đội sẵn sàng giao hàng triệu đôla cho nông dân nước ngoài mà không cần dự toán hay phê duyệt thì Việt Nam cũng cần nghiên cứu thêm.
"Liệu Việt Nam có chấp nhận lấy hàng triệu đôla từ ngân sách cho một người nào đó, kể cả nhà khoa học nổi tiếng mà không cần thẩm định, dự toán hóa đơn, hay thuyết minh đấu thầu không. Làm điều này sẽ phải sửa luật ngân sách nhiều lắm", Bộ trưởng Quân nói và tin rằng, Bộ Tài chính và Quốc hội sẽ không chấp nhận cách làm như thế. Trong các văn bản pháp luật của Việt Nam chưa có điều khoản nào cho phép cơ quan nhà nước dùng ngân sách hỗ trợ trực tiếp cho người dân.
Theo Bộ trưởng Quân, các sáng tạo trong lĩnh vực khoa học của người dân vẫn mang tính nhỏ lẻ, chủ yếu là tự mày mò học hỏi, nên nếu sáng chế được kết hợp chặt chẽ với cơ quan nghiên cứu thì sẽ dễ dàng thương mại hóa hơn.
Trước thực trạng nhiều người cho rằng, Việt Nam có hàng nghìn tiến sĩ, giáo sư với trang thiết bị hiện đại, nhưng các sáng tạo thực tiễn lại đến từ người nông dân, Bộ trưởng Quân cho rằng, không thể vì một hiện tượng mà suy rộng ra cả nền khoa học. "Khi Việt Nam tặng huân chương cho người nước ngoài thì không có nghĩa khoa học Việt Nam không làm được gì", Bộ trưởng Quân nói.
Ông dẫn chứng, Việt Nam là một trong bốn nước tạo ra văcxin Rota; làm chủ công nghệ giàn khoan tự nâng 90 m và 120 m nước, trở thành một trong ba quốc gia châu Á làm được điều này, và rất nhiều sản phẩm khác do nhà khoa học tạo ra đang được sử dụng, nhưng xã hội lại chưa chú ý đến.
Theo Tổ chức sở hữu trí tuệ thế giới, nền khoa học Việt Nam đang đứng ở vị trí 71/143, nền kinh tế và môi trường đầu tư gần cuối bảng xếp hạng trên thế giới.
Hương Thu
