 |
| nhân sâm tự nhiên của Mỹ được cho là công hiệu hơn các loại nhân sâm khác. Ảnh: Stephanie Frey/Shutterstock. |
Theo Mother Nature Network, nhân sâm Mỹ mọc chủ yếu trong những cánh rừng rụng lá trên dãy núi Appalachian và Ozark, nơi những kẻ đào trộm thường tiếp cận khu vực được bảo vệ để tìm kiếm rễ nhân sâm lâu năm và bán với giá cao cho khách hàng châu Á.
Trong 10 năm qua, giá cây nhân sâm tự nhiên liên tục tăng cao. Năm 2007, một rễ cây nhân sâm được bán với giá 250.000 USD tại Trung Quốc.
Dù chưa có bằng chứng khoa học nào cho thấy nhân sâm chữa được bách bệnh, rễ loài cây này vẫn có giá cao, đặc biệt là nhân sâm tự nhiên của Mỹ, bởi những người mua tin rằng chúng công hiệu hơn so với loại sâm trồng.
"Nhân sâm tự nhiên của Mỹ được xem là loại tốt nhất trên thế giới và có giá trị cao hơn hẳn sâm trồng hoặc nhiều loại sâm châu Á", Sara Jackson, một nhân viên ở vườn thực vật Bat Cave, ở phía tây bang North Carolina, Mỹ, cho biết. Jackson đã có hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực trồng và thu hoạch nhân sâm.
Theo báo cáo của Cơ quan Quản lý Cá và Động vật hoang dã Mỹ, lượng xuất khẩu nhân sâm tự nhiên của Mỹ năm 2013 tăng khoảng 40% so với năm 2012. Đa số được xuất sang Trung Quốc, nơi nhân sâm bị khai thác tới mức gần cạn kiệt.
Người mua nhân sâm ở châu Á trả giá cao hơn, có khi tới hàng nghìn USD, cho những rễ sâm hình người hoặc hình bộ phận cơ thể người.
"Giá nhân sâm thay đổi từ năm này sang năm khác, nhưng nhu cầu rễ nhân sâm hình người lâu năm vẫn cao. Loại rễ nhân sâm đặc biệt này khá hiếm và thường được tìm kiếm nhiều", Jackson cho biết.
 |
| Cây nhân sâm mọc trên dãy núi Appalachian, Mỹ. Ảnh: Forest Farming/flickr. |
"Có quan niệm từ xưa cho rằng thảo mộc giống bộ phận cơ thể nào có thể giúp trị bệnh ở bộ phận cơ thể đó. Rễ nhân sâm hình người trở thành mục tiêu tìm kiếm vì người ta cho rằng chúng bổ dưỡng và công dụng chữa bệnh cao", Jackson nói.
Một rễ cây nhân sâm có giá 7.000 USD do Jackson đào có hình người phụ nữ ôm một đứa trẻ. Rễ loại này rất quý hiếm , bởi nhân sâm thường được sử dụng như một vị thuốc bổ để tăng khả năng sinh sản .
Một số loại nhân sâm được săn tìm nhiều nhất đến từ những ngọn đồi ở phía đông nước Mỹ, chủ yếu ở các bang Carolina, Georgia, Tennessee, Kentucky và West Virginia, nơi có cây nhân sâm lâu năm giá trị hơn. Nhân sâm ở những khu vực này có giá vài trăm USD vào mùa hè, nhưng khi sang thu, mức giá tăng lên hơn 1.000 USD, làm rộ lên làn sóng đào trộm nhân sâm.
19 bang ở Mỹ cho phép thu hoạch nhân sâm ở các khu vực tư nhân nếu người đào được chủ đất hoặc chính quyền cho phép. Người đào phải tuân theo các quy định như chỉ được thu hoạch cây trưởng thành và phải trồng lại hạt giống tại hố đào. Họ cũng phải đào toàn bộ rễ cây để xác định tuổi nhân sâm.
 |
| Nhân sâm hình người có giá cao đặc biệt. Ảnh: Mother Nature Network. |
Những tay đào trộm thường thu hoạch nhân sâm còn non và thậm chí đào cả ở những khu vực cấm, bất chấp nguy cơ bị phạt nặng nếu vận chuyển nhân sâm thu hoạch bất hợp pháp qua biên giới bang hoặc lấy nhân sâm từ đất tư nhân mà chưa được phép.
Tuy nhiên, các nhân viên hành pháp cho biết hình phạt thường không đủ mạnh để ngăn các đối tượng tìm cách kiếm lời từ nhân sâm, trong khi họ không có đủ nhân lực để giám sát hàng chục triệu km2 đất trồng loại cây này.
Công viên quốc gia Great Smoky Mountains nằm giữa hai bang North Carolina và Tennessee đang gặp nhiều khó khăn trong việc bảo vệ số lượng nhân sâm trước nạn đào trộm. Các nhà sinh học lo ngại số lượng nhân sâm không bao giờ được khôi phục ở một số khu vực thuộc công viên.
Với sự trợ giúp của các tình nguyện viên, các cán bộ quản lý đã trồng lại hơn 15.000 cây nhân sâm trong công viên, nhưng họ cho biết chưa đến một nửa trong số đó có thể tồn tại. Nhân sâm là một loại cây khó trồng. Rễ cây không nảy mầm trước khi lên 5 tuổi và đòi hỏi hệ sinh thái đa dạng để phát triển, nghĩa là trong một khu vực cần có tối thiểu 50 cây.
 |
| Nhân sâm bày bán trong một khu chợ ở Seoul, Hàn Quốc. Ảnh: Wikimedia Commons. |
Để bảo vệ nhân sâm khỏi những tay đào trộm, nhân viên kiểm lâm sử dụng camera hồng ngoại và camera phát hiện chuyển động. Đôi khi, họ thường bí mật cải trang để bắt quả tang những kẻ đào trộm nhân sâm. Nhưng một trong những biện pháp hiệu quả nhất là sử dụng thuốc nhuộm.
Rễ cây nhân sâm được đánh dấu bằng một loại thuốc nhuộm chỉ có thể nhìn thấy dưới tia cực tím và sau đó được trồng lại. Nếu có người đem bán rễ cây nhân sâm đã được đánh dấu, thuốc nhuộm sẽ chỉ ra đây là một cây nhân sâm bị đào trộm. Theo trang NRP, thuốc nhuộm đã giúp buộc tội hơn 40 kẻ đào trộm nhân sâm trong vòng 4 năm qua.
Phương Hoa
