 |
| Quả gấc. |
Theo Đông y, sốt rét thuộc phạm vi “ôn bệnh”, nguyên nhân là trúng phải phong hàn. Phong hàn lúc đầu ở da, lâu ngày không tiêu tan, truyền vào ruột và dạ dày rồi tới khí huyết; ban ngày chạy theo dương phận, ban đêm chạy theo âm phận, hợp lại thì lên cơn, tan đi thì bệnh ngừng. Phong hàn nếu theo khí thì phát sốt, theo huyết thì phát lạnh, hàn nhiệt giao tranh thì lên cơn. Bệnh nhẹ thì mỗi ngày có cơn một lần, nặng thì cách nhật. Bệnh thuộc khí thì cơn lúc sáng, thuộc huyết thì cơn lúc chiều.
Lúc mới lên cơn, bệnh nhân ngáp dài, ớn lạnh, run rẩy, nhức đầu hoặc khát nước. Có thể lạnh rồi lại nóng, hoặc nóng rồi lại lạnh, hoặc nóng nhiều lạnh ít, lâu ngày không khỏi sẽ thành báng.
Các bài thuốc Nam
- Hạt cau, thường sơn, hạt dành dành lượng bằng nhau, tán nhỏ, ngào với mật làm thành viên bằng hạt đậu xanh. Uống với rượu mỗi lần 50-60 viên, uống trước khi lên cơn, vào bữa ăn. Bài thuốc có tác dụng chữa sốt rét cơn.
- Ô mai bỏ hột 4 quả, thường sơn 8 g đồ với giấm, phơi khô tán nhỏ, giã nhỏ làm viên, uống với rượu vào sáng sớm, uống đón trước khi lên cơn. Bài thuốc có tác dụng chữa sốt rét cơn.
- Lá hồng bì tươi 40-50 g, sắc uống nóng cho ra mồ hôi. Bài thuốc có tác dụng chữa sốt rét cơn.
- Lá na một nắm nhỏ (khoảng 20 g tươi), sắc uống hằng ngày, nên uống chặn trước khi lên cơn sốt. Bài thuốc có tác dụng cắt cơn sốt rét.
- Chữa sốt rét do khí độc rừng núi: tỏi 6-7 củ, để sống 1 nửa, nướng chín một nửa, ăn cho hết, nếu nôn hay đại tiện thông thì khỏi (Nam dược thần hiệu).
- Hy thiêm tươi một nắm, giã nhỏ, chế nước sôi vào, vắt lấy nước cốt uống 1 chén, uống nhiều lần sẽ nôn được đờm dãi. Bài thuốc có tác dụng chữa sốt rét lâu ngày, đờm đọng, không muốn ăn uống.
- Rễ cỏ xước 1 nắm, giã nát, sắc uống. Bài thuốc có tác dụng trị chứng sốt rét cơn lâu ngày không khỏi.
- Thanh hao hái buổi sáng ngày Đoan ngọ (mùng 5 tháng 5), phơi trong bóng râm, mỗi lần dùng 4 phần, quế tâm 1 phần, tán nhỏ sắc uống với rượu, uống chặn cữ trước một ngày thì khỏi.
- Lá ngải cứu giã nát, vắt lấy nước cốt uống. Lúc không bệnh thì lấy lá hoặc vỏ cây nướng vàng nấu nước uống thay trà. Bài thuốc này có tác dụng trị chứng hàn ngược do tỳ hư, lạnh nhiều nóng ít, biếng ăn, biếng uống...
Các bài thuốc chữa sốt rét mạn tính của Tuệ Tĩnh
- Lá diếp cá (thường dùng loại màu tía) 2 nắm, giã nhỏ, dùng lụa bọc lại xát khắp người lúc sắp lên cơn sốt rét, giúp ngủ được và ra mồ hôi, làm bệnh đỡ.
- Quả ké đầu ngựa sấy khô, tán nhỏ, viên với hồ bằng hạt ngô đồng, mỗi lần uống 30 viên với rượu, ngày uống 2 lần, hoặc có thể giã tươi, vắt lấy nước cốt uống.
- Tỏi giã nhỏ, trộn với chút hoàng đơn, làm viên bằng bột củ súng, mỗi lần uống một viên.
(Theo Sức Khoẻ & Đời Sống)
