Bế cậu con trai 2 tuổi rưỡi đến làm thủ tục chuẩn bị phẫu thuật cấy ốc tai tại bệnh viện tai mũi họng trung ương, chị Huế (Vinh, Nghệ An) cho biết, bé nhà chị bị điếc ở mức độ nặng nhất.
Chị kể, bé đầu khỏe mạnh bình thường nên khi sinh bé thứ 2 khỏe khoắn, ăn ngoan, ngủ ngon, vợ chồng chị rất mừng. Thế nhưng đến một tuổi chị vẫn không thấy con ê a tiếng nào, bố mẹ hay người khác gọi cháu không hề quay lại hay có phản ứng gì. Bé cũng hay khóc lóc khi không đòi được thứ mình muốn.
Ban đầu, vợ chồng chị nghĩ con chậm nói nên cố chờ đợi. Là giáo viên, chị thấy con có một số dấu hiệu giống với bệnh tự kỷ nên đưa bé đến một bệnh viện nhi khám. Bài test cho thấy con có rối loạn nhẹ. Dù vậy, bác sĩ vẫn khuyên chị nên đưa cháu đi kiểm tra chức năng nghe.
"Khi các bác sĩ nói cháu bị điếc ở mức độ nặng nhất, tôi giận mình quá. Tôi đã không tin vào linh cảm người mẹ. Tôi đã cảm thấy có điều gì đó bất thường ở con từ lâu nhưng cố lờ đi. Thương con quá, hóa ra vì con không thể hiểu người khác nói gì và không thể cất thành lời những điều mình muốn nên mới hay khóc lóc, đập phá như thế", chị Huế chia sẻ.
 |
| Một bé nghe kém đang được đo xác định thính lực tại Bệnh viện Tai Mũi Họng trung ương. Ảnh: Minh Thùy. |
Cũng có mặt tại Bệnh viện Tai Mũi Họng trung ương để kiểm tra chức năng nghe cho con, chị Liễu (Quốc Oai, Hà Nội) bàng hoàng khi biết bé bị điếc bẩm sinh, dù trước đó chị cũng từng dự cảm về điều này.
"Lúc con tròn một tuổi mà vẫn chưa nói được tiếng nào, mẹ dạy gì, hỏi gì cũng không hiểu mình đã định đưa con đi khám nhưng người nhà cứ can, bảo bé phát triển chậm hơn tuổi một chút, chẳng sao cả", người mẹ trẻ ngậm ngùi kể.
Chị Liễu cho biết, chị cũng có lúc nghĩ rằng con chậm nói nên cố gắng nói chuyện thật nhiều với bé và tìm hiểu những cách giúp con tập nói. Nhưng những việc này đều không có tác dụng. Tới khi bé 18 tháng, vợ chồng chị quyết tâm đưa con đi khám tai.
Bác sĩ cho biết con chị bị điếc bẩm sinh và trước mắt gia đinh nên mua máy trợ thính để hỗ trợ bé nghe.
Tiến sĩ Nguyễn Duy Dương, khoa thanh - thính học, Bệnh viện Tai Mũi Họng trung ương cho biết, mỗi ngày tại đây có tới 7-10 trẻ đến khám vì nghe kém. Chủ yếu các bé này đều bị điếc bẩm sinh do tai trong không bình thường.
Theo bác sĩ, có nhiều nguyên nhân gây tình trạng này: Do rối loạn hệ thống ốc tai trong thời kỳ bào thai khi người mẹ bị nhiễm virus, vi khuẩn 3 tháng đầu thai kỳ hoặc dùng các thuốc gây độc cho thai hay hút thuốc uống rượu... Ngoài ra, có thể trẻ có thể bị điếc trong quá trình sinh do đẻ non khi thai chưa phát triển hoàn thiện, chuyển dạ kéo dài (làm suy thai), vị trí rau bám bất thường hay can thiệp bằng biện pháp thô bạo trong lúc đẻ... Một số trẻ có thể bị điếc sau sinh do rối loạn gene, nhiễm vi khuẩn, virus, dùng kháng sinh mạnh, hoặc bệnh lý khác của tai như viêm tai, viêm màng não, viêm não, có khối u...
Bác sĩ Nguyễn Duy Dương cho biết, thường các trường hợp này đều không thể điều trị được, chỉ có thể can thiệp bằng các biện pháp nghe hỗ trợ như dùng máy trợ thính hoặc phẫu thuật cấy điện cực ốc tai.
Theo bác sĩ, đối với bệnh này, việc phát hiện sớm và can thiệp kịp thời rất quan trọng. Trẻ nghe để học nói. Trong bào thai và khi mới sinh trẻ đã nghe được âm thanh. Trung tâm phát triển ngôn ngữ ở vỏ não chỉ phát triển trong 3-4 năm đầu đời, trung tâm ngữ nghĩa thì 1-2 năm đầu đời. Vì thế, phát hiện bé không có khả năng nghe khi đã 2,5-3 tuổi là muộn, khiến việc học nói của trẻ khó khăn. Khi không thể nghe được, trẻ sẽ không thể nói, dễ bị cô lập, rối loạn tâm lý.
Trong khi đó, bác sĩ cho biết, nhiều phụ huynh vì chủ quan hoặc thiếu thông tin về bệnh nên đưa con đi khám muộn, khi trẻ đã 4-5 tuổi.
Trường hợp bé Trà My (Đống Đa, Hà Nội) là một điển hình. Gia đình khá giả nhưng bố mẹ Trà My vì lý do công việc thường xuyên phải đi công tác xa nhà và giao việc chăm sóc cô con gái cho người giúp việc. Khi thấy My lớn rồi vẫn ngơ ngẩn, không nói được, bố mẹ nghĩ con chậm phát triển nên càng chán nản và không mấy quan tâm tới cô bé. Mãi tới khi My gần 5 tuổi, nghe lời khuyên của một người bạn là giáo viên, mẹ bé mới dẫn con đi khám tai và biết bé bị điếc bẩm sinh.
Theo bác sĩ Dương, bố mẹ hoàn toàn có thể phát hiện sớm con nghe kém. Trẻ bình thường sẽ có một số phản xạ như phản xạ đánh thức: khi trẻ đang ngủ lơ mơ, người lớn vỗ tay hay làm một tiếng động lớn trẻ nghe được mở bừng mắt nhìn, khóc... hay phản xạ mắt - tai: Khi vỗ tay trẻ chớp mắt, sợ hãi, quấy khóc. Chỉ cần để ý một chút phụ huynh có thể thấy những dấu hiệu bất thường ở con.
"Trong 6 tháng đầu, khi thấy con không có phản ứng với âm thanh, tiếng động, tới 1-1,5 tuổi mà chưa nói được, không ê a thì cần nghĩ tới nguy cơ con bị nghe kém. Hiện nay, một số bệnh viện phụ sản có chương trình sàng lọc đo ốc tai, bạn nên cho con tham gia để có thể phát hiện bệnh cho bé từ sớm", bác sĩ nói.
Vương Linh
