Người phụ nữ trung tuổi cho biết, nhiều lúc chị nghi ngờ chồng có bồ nhỏ bên ngoài. Thậm chí, chị đã có thời gian tăng cường để ý, soi xét điện thoại, giờ giấc đi lại của chồng... nhưng đều không có gì khả nghi. "Tự dưng anh ấy ít thể dục, ăn ngủ cũng kém. Tôi hỏi công việc hay có gì phiền muộn nhưng anh đều bảo 'không sao', đi kèm thái độ lảng tránh", chị Ngọc nói.
Hóa ra, chồng chị Ngọc đã 50 tuổi và điều trị bệnh đái tháo đường được 9 năm nay. Những biểu hiện của chồng chị Ngọc có liên quan đến mãn dục nam.
Thông thường đến độ tuổi 50-60, nam giới sẽ có cảm giác không còn sinh lực và ham muốn như thời đôi mươi. Vì sao họ bị "yếu pin" như vậy? Đó là do lượng hoóc môn sinh dục suy giảm, gây nên hiện tượng suy, tắt dục giống như ở phụ nữ mãn kinh.
Theo sự phát triển sinh lý bình thường thì đến năm 25 tuổi, sự phát triển của cơ thể gần như hoàn chỉnh. Sau tuổi này sẽ bắt đầu xuất hiện quá trình lão hóa, diễn ra rất chậm trong 20 năm kế tiếp và khá nhanh từ 45 tuổi trở lên. Trong quá trình lão hóa này, con người cảm nhận rất rõ sự thay đổi ở các cơ quan như da, tóc, hệ tim mạch và xương khớp... nhưng lại khó nhận biết sự suy thoái của hệ nội tiết sinh dục - bộ phận quan trọng duy trì nòi giống. Hệ này tiết ra rất nhiều loại hoóc môn, trong đó có hoóc môn sinh dục. Ở nam giới là testosterone và nữ là oestrogen.
Nếu bạn là quý ông trên 45 tuổi thì hãy tự chất vấn những câu hỏi sau: Có cảm giác tệ hại? Thường hay mệt mỏi? Dễ bị kích động? Không màng đến chuyện chăn gối hoặc những hoạt động thể lực? Khả năng làm việc dưới mức trung bình? Gặp trục trặc trong quan hệ vợ chồng?...
Bởi đây là những biểu hiện của hiện tượng suy, tắt dục ở nam giới. Nó tương tự như sự mãn kinh ở phụ nữ, nên một số nhà khoa học gọi đó là "mãn kinh nam". Nguyên nhân là do cơ thể đàn ông không còn sản xuất đủ lượng testosterone cần thiết.
Đồng hành với hiện tượng suy, tắt dục nam là nguy cơ phát triển các bệnh tim mach, tiểu đường, bệnh lý mạch máu não, trầm cảm, mỏi yếu cơ, mất cảm giác và loãng xương. Những bệnh lý này có thể tiến triển và trầm trọng thêm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
 |
| Nam giới cũng có thời kỳ "mãn kinh" như phụ nữ. Ảnh:votebyissue.org. |
Trong khi chứng mãn kinh ở phụ nữ xảy ra đột ngột và dễ nhận biết thì các triệu chứng của hiện tượng suy, tắt dục nam lại kém rõ ràng. Nguyên nhân do nồng độ testosterone của nam giới bắt đầu suy giảm sau tuổi 30, và tiếp tục giảm 10% sau mỗi thập niên, vì thế không có sự bùng phát triệu chứng như ở phụ nữ.
Stress, béo phì, lạm dụng rượu bia và một số loại thuốc, bị nhiễm trùng... là những yếu tố góp phần khởi phát hiện tượng suy, tắt dục nam. Tuy nhiên, không phải tất cả nam giới đều có những triệu chứng giống nhau ở cùng mức độ như nhau.
Mãn dục nam là một bệnh do tuổi càng cao các phủ tạng trong cơ thể, trong đó có tuyến yên – não bộ và tinh hoàn bị suy thoái gây nên nhiều hội chứng, xảy ra khi lượng nội tiết tố testosterone trong máu giảm dưới mức bình thường (bình thường lượng testosterone máu là: 10 – 35 nanomol/lít). Nội tiết tố testosterone có tác dụng thúc đẩy hoặc suy thoái sự hoạt động của toàn bộ các phủ tạng quan trọng trong cơ thể con người.
Nội tiết tố testosterone máu giảm do các nguyên nhân sau:
- Tuổi càng cao, các phủ tạng, trong đó có tuyến yên – tinh hoàn, càng bị suy thoái.
- Bị các bệnh làm rối loạn nhịp hoạt động của hệ thống trục hạ đồi – tuyến yên gây rối loạn sự sản xuất các nội tiết tố có liên quan khác.
- Di truyền từ thế hệ trước.
- Dùng nhiều các loại thuốc có tính chất kháng androgen. Thí dụ: Dùng quá nhiều nội tiết tố estrogen; dùng các loại glucorticoid; một số thuốc loại bucalutamid, flutamid; một số thuốc chữa bệnh khác như cimétidine…..
- Một số bệnh gây nên như: Tiểu đường, suy tuyến yên, các khối u vùng tuyến yên-tinh hoàn, u tuyến thượng thận và các khối u ở các phủ tạng khác.
- Một số thói quen xấu như: nghiện rượu, thuốc lá, ma tuý…
Để nhận biết mãn dục nam, thông thường có 12 triệu chứng. Trong đó cần lưu ý là chỉ có 3 triệu chứng về tình dục, còn 9 triệu chứng kia thuộc toàn thân nên hầu như mọi người thường quên mất khái niệm về mãn dục nam giới mà thường hướng việc điều trị sang các chuyên khoa khác. Hội chứng mãn dục nam giới gồm:
- Giảm ham muốn tình dục.
- Rối loạn cương dương - không giao hợp được
- Tinh trùng yếu nên khó sinh con.
- Có những rối loạn về hệ thống tim mạch như huyết áp cao thấp bất thường, tim đập nhanh, mặt đỏ bừng, hồi hộp.
- Rối loạn hô hấp: Khó thở về ban đêm, ngáy to.
- Loãng xương, rất dễ gẫy xương ở những tư thế bất thường hoặc bị các chấn thương dù rất nhẹ.
- Giảm thể tích và trương lực cơ, cho nên lười vận động vì dễ mỏi mệt. Toàn thân teo tóp dần.
- Lượng mỡ cơ thể tăng nhất là béo bụng.
- Da mất nước và nhăn nhúm, tạo ra các nếp nhăn.
- Thần kinh: Mất sự nhạy cảm của các phản xạ.
- Tâm thần: Trầm cảm, thích cô độc, dễ tủi thân.
- Rối loạn hệ thống tạo máu: Hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu...
Chỉ cần xem xét 1 triệu chứng về tình dục và 2 triệu chứng toàn thân là đã chẩn đoán được về mãn dục nam giới. Để có cơ sở chẩn đoán mãn dục nam ta cần làm các xét nghiệm như các xét nghiệm về nội tiết tố, chủ yếu là nội tiết tố sinh sản: LH, FSH, Prolactine, Estradiol, testosterone để tìm các bệnh rối loạn về nội tiết.
Trong điều kiện hiện nay của Việt Nam thì các bệnh viện đa khoa tuyến tỉnh và các trung tâm Nam học chịu trách nhiệm làm điều này. Tiêu chuẩn vàng để xác định mãn dục nam giới là lượng testosterone trong máu hạ thấp dưới mức bình thường (bình thường: 10 – 35 nanomol / lít).
Cách khắc phục bệnh mãn dục nam cần cả liệu pháp tâm lý, dinh dưỡng và thuốc. Việc đầu tiên cần làm là bồi phụ testosterone vào cơ thể cho những người có lượng testosteron thấp, có biểu hiện của mãn dục nam, nhưng lại không có bệnh u lành phì đại tiền liệt
Bác sĩ, chuyên gia tư vấn Mai Xuân Thiên
