act là bộ 5 câu hỏi trắc nghiệm đơn giản về tình trạng hen bao gồm các triệu chứng ban ngày, ban đêm, số lần phải xịt thuốc cắt cơn và ảnh hưởng của hen lên cuộc sống của người bệnh. Mỗi câu hỏi có lựa chọn được cho điểm từ 1 đến 5. Sau khi trả lời xong, kết quả được 25 điểm, bệnh của bạn đã được kiểm soát (kết quả từ 20 đến 24 điểm, hen được kiểm soát tốt, dưới 20 điểm, bệnh chưa kiểm soát còn dưới 15 điểm, hen đang xấu đi). Việc trả lời 5 câu hỏi này dễ dàng, mất khoảng 1 phút nên bảng câu hỏi tiện lợi cho người bệnh tự đánh giá tình trạng hen. Điều này cũng giúp bác sĩ hiểu rõ hơn về tình trạng của bệnh nhân, qua đó điều chỉnh thuốc phù hợp. Chi tiết bảng câu hỏi xem tại đây.
 |
Nếu bệnh chưa được kiểm soát, bạn phải xem lại các vấn đề sau: Bạn có đi khám đều đặn và đúng lịch hẹn? Nếu chưa, người bệnh cần thực hiện ngay vì bác sĩ sẽ cùng bạn xác định nguyên nhân, yếu tố nguy cơ của việc chưa kiểm soát và cùng đưa ra biện pháp khắc phục.
Bác sĩ sẽ hỏi để biết bạn có tránh được các yếu tố khởi phát cơn hen như khói bụi, thuốc lá, thuốc (Aspirin..), lông thú vật nuôi, thức ăn, gián, phấn hoa, hay nhiễm siêu vi chưa?. Từ đó, bác sĩ bàn với bạn về kế hoạch tránh yếu tố khởi phát cơn hen trong điều kiện kinh tế gia đình có thể áp dụng được, cũng như tiến hành thêm các thử nghiệm thăm dò chức năng hô hấp nếu cần để có thêm thông tin điều trị.
 |
Ngoài ra, bác sĩ sẽ cùng bạn đánh giá sự tuân thủ điều trị, dùng thuốc đều đặn theo đúng lời khuyên. Nếu chưa, bạn nên làm rõ lý do như: sợ tác hại của việc dùng thuốc lâu dài; chán nản khi dùng quá nhiều thuốc nếu có bệnh đi kèm, tự đánh giá bệnh hen của mình đã được kiểm soát tốt… Sau đó, bác sĩ sẽ giải thích và hỗ trợ người bệnh lập kế hoạch điều trị tối ưu, điều chỉnh liều thuốc cho phù hợp với tình trạng bệnh hiện tại.
Nếu đang sử dụng thuốc dạng hít hay khí dung, kỹ thuật sử dụng của bạn đúng hay chưa? Bác sĩ và nhân viên y tế sẽ hướng dẫn bạn kỹ thuật sử dụng thuốc đúng. Bạn cũng nên tham gia các câu lạc bộ bệnh nhân để chia sẻ kinh nghiệm sử dụng thuốc đúng kỹ thuật và hiểu biết thêm về bệnh.
Đặc biệt, bạn cần hợp tác cùng các bác sĩ và nhân viên y tế để có được một phác đồ điều trị với các loại thuốc thích hợp cho từng bệnh nhân hen khác nhau. Điều này giúp người bệnh đạt và duy trì mức kiểm soát hen tối ưu.
PGS.TS Phạm Lê An
Trưởng Trung tâm Đào tạo bác sĩ gia đình
ĐH Y Dược TP CM
