Giáo sư Hoàng Thủy Long giải thích về kỹ thuật PCR. |
Theo Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, virus mới tìm thấy được khẳng định là thủ phạm gây dịch SARS ở Việt Nam vì nó đáp ứng các điều kiện của nguyên lý Koch (tiêu chuẩn chứng minh một yếu tố là nguyên nhân gây bệnh): Nó được tìm thấy ở tất cả những bệnh nhân có cùng triệu chứng bệnh; nó được phân lập từ vật chủ và có thể nuôi cấy. Riêng tiêu chuẩn cuối cùng (có khả năng gây bệnh cho vật chủ thí nghiệm và thể hiện khả năng lây nhiễm từ vật chủ này), Viện chưa kiểm tra được vì không đủ điều kiện kỹ thuật.
Giáo sư Long cho biết, việc xác định được virus SARS bằng kỹ thuật PCR có ý nghĩa lớn đối với công tác phòng chống bệnh lạ ở Việt Nam. Khác với các xét nghiệm tìm kháng thể chống virus, nó giúp phát hiện bệnh sớm khi virus mới xâm nhập cơ thể (với điều kiện mật độ virus phải đạt được một mức nhất định) mà không phải đợi qua thời kỳ cửa sổ. Thử nghiệm cho kết quả trong vòng 6 giờ. Như vậy, các bác sĩ có thể sớm loại trừ các trường hợp không mắc bệnh và điều trị đúng cho bệnh nhân SARS. Kỹ thuật này đã được bổ sung vào phác đồ chẩn đoán và điều trị SARS của Bộ Y tế.
Những người dân có nhu cầu sẽ được Viện làm xét nghiệm nếu hội tụ đủ các yếu tố: từng tiếp xúc với bệnh nhân SARS, đi ra từ vùng dịch, có các biểu hiện lâm sàng nghi ngờ như sốt, ho. Sắp tới, kỹ thuật này sẽ được thực hiện tại các viện vệ sinh dịch tễ và viện Pasteur khu vực trong cả nước. Giá mỗi thử nghiệm là 500.000 đồng.
Ngay từ khi bệnh lạ bắt đầu xuất hiện ở Việt Nam, Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương đã phối hợp với một số phòng thí nghiệm lớn trên thế giới để xác định nguyên nhân. Bằng kỹ thuật PCR, các chuyên gia đã tiến hành tìm một số loại virus thường gây bệnh đường hô hấp (chẳng hạn như virus cúm), nhưng vẫn chưa xác định được đâu là thủ phạm gây SARS. Hơn 1 tháng sau, Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật Mỹ (CDC) mới có thông báo đầu tiên về việc virus corona có thể là căn nguyên gây bệnh. Sau đó, ngày càng có nhiều phòng thí nghiệm trên thế giới đồng tình với giả thuyết này.
Hình ảnh virus SARS mà Việt Nam phân lập được. |
Khi Đức công bố đã có primer corona mới (sinh phẩm dùng để thực hiện phản ứng PCR tìm virus corona), Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương đã mua ngay primer này và thực hiện xét nghiệm các mẫu bệnh phẩm (dịch mũi, họng) lấy từ các bệnh nhân người Ninh Bình. Kết quả là họ đã tìm thấy loại virus thuộc họ corona, nhưng bộ mã di truyền khác biệt với corona truyền thống tới 40%. Đây là một chủng virus mới, đã được WHO khẳng định là thủ phạm gây dịch SARS trên thế giới và gọi là virus SARS. Xét nghiệm lại các mẫu bệnh phẩm lấy từ những bệnh nhân đầu tiên, các chuyên gia cũng phát hiện virus này.
Hiện thủ phạm gây SARS đã được xác định. Các nhà khoa học trên thế giới đang bắt tay vào nghiên cứu chế tạo vacxin phòng bệnh. Tại Việt Nam, theo giáo sư Long, do chưa đủ điều kiện về kinh phí và trang thiết bị nên chưa thể tiến hành các nghiên cứu này.
Cũng trong sáng nay, các chuyên gia Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương đã vào TP HCM để cùng Viện Pasteur thành phố lấy mẫu bệnh phẩm của 4 bệnh nhân nghi nhiễm SARS đang điều trị tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới. Các mẫu này sẽ được chuyển về Hà Nội để xét nghiệm bằng kỹ thuật PCR. Theo giáo sư Long, trong ngày mai, những bệnh nhân kể trên sẽ được xác định là có mắc SARS hay không. Viện Pasteur TP HCM cũng sẽ lưu giữ bệnh phẩm của 4 bệnh nhân trên để xét nghiệm tìm virus SARS khi nhận được primer từ Đức gửi sang.
Thanh Nhàn
Ảnh: Xuân Thu