Chẳng thơm cũng thể hoa nhài
Dẫu không thanh lịch cũng người Tràng An
Người Hà Nội xưa, đặc biệt là thiếu nữ Hà Nội vốn được biết đến là những người nhã nhặn, nhún nhường, sự thanh lịch không chỉ tỏa ra từ lời ăn tiếng nói mà còn ở cách ăn mặc tinh tế và ý nhị. Các cô gái luôn ăn nói nhẹ nhàng, lịch sự, phát âm chuẩn. Họ không nói trống không, nói tục hay gọi nhau í ới ngoài đường... Bước đi cũng khoan thai, uyển chuyển, nhấc cao chân để không phát ra tiếng động, không gõ guốc cồm cộp hay kéo lê đôi dép quèn quẹt… Chẳng thế mà nhà văn Chu Lai đã từng khen con gái Hà Nội trong cuốn 'Hà Nội - Con gái' rằng: "Niềm tự hào của Hà Nội chính là cây xanh và con gái. Con gái Hà Nội lạ là thế, cuộc sống càng khó khăn hiểm nghèo thì vẻ đẹp con gái càng rạng rỡ, thách thức hoàn cảnh. Con gái giữa đời thường đã đẹp. Con gái trong chiến tranh càng đẹp. Đẹp mỏng manh, đẹp siêu thoát...".
Vào khoảng đầu thế kỷ 20, vẻ đẹp của người con gái Hà Thành gắn liền với guốc mộc, quai thao áo yếm hay tà áo dài tứ thân thướt tha trong gió. Nét đẹp này đã đi vào thơ ca huyền thoại, là nguồn cảm hứng của rất nhiều thi- nhạc sĩ mỗi khi nhớ về Hà nội:
'Em đeo dải yếm đào
Quần lĩnh áo the mới
Tay cầm nón quai thao'. (Nguyễn Nhược Pháp)
Hay hình ảnh thiếu nữ Hà Thành xưa được thể hiện đặc trưng nhất qua những bức tranh 'Tố nữ' của các nghệ nhân tranh dân gian Hàng Trống với hình ảnh các thiếu nữ mang vẻ đẹp thanh thoát, kín đáo giữa nơi phồn hoa đô thị.
Áo dài, khăn xếp và guốc mộc là những nét đặc trưng của phụ nữ Tràng An
Cuộc sống tuy khó khăn nhưng nét đẹp của thiếu nữ Tràng An vẫn tràn đầy sức sống
Lưng ong, áo yếm của thiếu nữ khiến bao trái tim chàng trai phải khắc khoải, khôn nguôi
Theo thời gian, do chịu ảnh hưởng của văn hóa phương Tây, cuộc sống ngày càng phát triển, lối sống của người Hà Nội cũng có những thay đổi. Áo yếm, guốc mộc dần được thay thế bằng những bộ đầm tây, quần lụa, áo sơ mi. Tuy nhiên thiếu nữ Hà Nội vẫn giữ được nét đẹp kín đáo, e ấp - một hình ảnh trái ngược với các cô gái Sài Thành sành điệu trong những chiếc váy juyp ngắn, cắt tóc bob, cài băng đô đầy màu sắc. Họ không còn chít chiếc khăn mỏ quạ mà thay vào đó là những chiếc khăn tay nhiều màu sắc. Thiếu nữ Hà Nội vào khoảng giữa thế kỷ 20 thường không trang điểm lòe loẹt nhưng họ vẫn khiến bao chàng trai Nam - Bắc khắc khoải bởi nét đẹp tự nhiên với làn da trắng nõn, mái tóc đen nhánh và nụ cười duyên, e ấp.
“Con gái Hà Nội đẹp dịu dàng
Tóc đưa hương sữa mỗi mùa sang
Ngẩn ngơ, ngơ ngẩn lòng du khách
Ước sao cho anh có được nàng"
Tà áo dài truyền thống vẫn là một 'vật báu' của thiếu nữ Hà Nội xưa. Vào đầu thế kỷ 20, thiếu nữ Hà Thành chuộng những chiếc áo dài dáng suông, giấu dáng đầy e ấp với mái tóc đen dài, đen nhánh được chít gọn gàng bằng chiếc khăn xếp. Nhưng từ năm 1950 với sự du nhập của văn hóa và trào lưu phương Tây, tà áo dài được cách điệu hơn. Phụ nữ Hà Nội tự tin hơn khi diện áo dài chiết nhỏ eo khoe vòng eo con kiến nữ tính, phần tay áo bồng bềnh tăng thêm nét mềm mại cho người con gái. Mặc dù vậy, áo dài vẫn rất kín đáo với vạt dài, nếu có xẻ tà cũng xẻ vừa đủ để không thể phô diễn quá nhiều da thịt.
Thiếu nữ Hà Nội e ấp trong những tà áo dài kín đáo
Thiếu nữ xưa 'hớp hồn' cánh màu râu bởi nét đẹp tự nhiên, làn da trắng nõn, đôi môi hòng và mái tóc dài đen nhánh
Đầu thế kỷ 20, thiếu nữ Hà Nội chuộng tà áo dài dáng suông màu sắc nhã nhặn, tinh tế
Cùng với những kiểu tóc vén thanh tao và quý phái
Sau đó, họ cũng đã biết e ấp khoe dáng trong những tà áo dài chiết eo nhỏ nhắn và ống tay phồng mềm mại
Tuy nhiên, nét kín đáo và dịu dàng vẫn được lưu giữ
Nếu như thiếu nữ Sài Gòn thích chứng tỏ sự sành điệu trong những chiếc xe vespa hiện đại thì thiếu nữ Hà Thành tạo ấn tượng với hình ảnh tà áo dài thướt tha trên chiếc xe đạp thô sơ
Ngày nay, với những trào lưu thời trang gợi cảm, mát mẻ đang ngày một nở rộ càng khiến cho vẻ đẹp tinh túy của thiếu nữ Hà Nội xưa dần vắng bóng trên các con phố. Thế nhưng trong lòng những con người yêu Hà Nội, yêu nét đẹp của thủ đô nghìn năm văn hiến thì hình ảnh dịu dàng của thiếu nữ Tràng An có lẽ sẽ không bao giờ phai nhạt.
