50 năm trước, khi hệ thống phân phối Toyopet của Toyota đặt chân lên đất Mỹ, không ai có thể tưởng tượng về một ngày nào đó ôtô của 3 ông lớn Mỹ General Motors, Ford và Chrysler ngày càng vắng dần trên đường phố.
Ngày nay, khoảng một nửa lượng xe mới bán ở Mỹ thuộc về các hãng nước ngoài. Một trong số đó là Toyota, hãng đã vượt qua Chrysler vào 2006 để vươn lên đứng thứ ba tại thị trường Mỹ.
Những số liệu bán hàng đang chứng tỏ đến cuối năm nay, Ford sẽ chịu chung số phận như người đồng hương Chrysler. Đương nhiên, mục tiêu của Toyota không dừng lại ở hai cái tên trên. Kẻ bị săn đuổi ráo riết là General Motors, hãng xe lớn nhất nước Mỹ và lớn nhất thế giới trong suốt 76 năm qua.
 |
| Toyota Camry 2007, xe sedan bán chạy nhất tại Mỹ hiện nay. |
"Đầu tiên là làn sóng về giá, sau đó đến khả năng tiết kiện nhiên liệu. Chất lượng là điểm mấu chốt thứ ba và người ta có thể thấy tại mỗi thời điểm, những chiếc xe Nhật luôn chiếm thế thượng phong", David Cole, Chủ tịch trung tâm nghiên cứu ôtô đóng tại Detroit phân tích.
| *Vì sao xe Mỹ thất bại trước xe Nhật |
Chiếc xe đầu tiên của Toyota được giới thiệu sau khi văn phòng đại diện khai trương ngày 31/10/1957. Khi đó, General Motors, Ford và Chrysler đang ở thời kỳ thịnh vượng. Họ tự tin với những gì mình làm và tin vào sự ủng hộ của người Mỹ.
Sự kiêu ngạo của 3 ông lớn này hoàn toàn dễ hiểu vì Toyota toàn đưa các mẫu xe giá rẻ và chất lượng thấp, không thể so sánh với những chiếc xe cỡ lớn, động cơ khỏe đến hết mức có thể. Các hãng Nhật khác như Nissan hay Mitsubishi cũng không khá hơn.
Sự khó khăn khiến Toyota có những thay đổi cơ bản trong tư duy dù không thành công. Có thời điểm Toyopet thực hiện chiến dịch bán số lượng lớn cho taxi để dựa vào đó quảng bá thương hiệu Toyota. Tuy nhiên, động cơ yếu cùng nội thất ồn khiến ngay cả các khách hàng dễ tính nhất cũng khó chấp nhận.
Do vậy, Toyota chỉ bán được 2.314 chiếc thông qua Toyopet vào 1965.
Không chịu thất bại, hãng xe số một Nhật Bản quyết định thực hiện một chiến lược khác, đó là bản địa hóa những mẫu xe của mình. Chiếc xe đầu tiên được thiết kế, sản xuất dành riêng cho người Mỹ trình làng vào 1965 mang tên Corona.
Sau 4 năm, Corona đạt mức tăng trưởng kỷ lục và giúp Toyota ngoi lên vị trí nhà xuất khẩu ôtô lớn thứ hai vào Mỹ, sau tập đoàn Volkswagen của Đức. Dẫu vậy, khoảng cách vẫn rất xa bởi Volkswagen có lượng bán gấp 5 lần Toyota và chiếm phần lớn trong tỷ lệ 11% của xe nhập ở thị trường Mỹ.
Tình cảnh này kéo dài đến 1970 khi nền kinh thế thế giới suy giảm và khủng hoảng năng lượng diễn ra. Những chiếc xe tiết kiệm nhiên liệu của các hãng Nhật bỗng trở thành thứ hàng hóa phù hợp hơn hẳn những chiếc xe "uống" xăng như nước của General Motors, Ford hay Chrysler. Chỉ sau 10 năm, sức ép của Toyota và các hãng khách tăng dần, đẩy Chrysler vào khủng hoảng và đến bên bờ vực phá sản.
 |
| Để sinh tồn, Hummer ngày càng thu nhỏ sản phẩm của mình, từ H1 đến H3 như thế này. Ảnh: GM. |
Các nhà máy ôtô Mỹ bắt đầu đối mặt với việc cắt giảm sản lượng và đóng cửa, khi mà xe Nhật ngày càng thắng thế. Người tiêu dùng quay lưng lại với các hãng xe chính quốc và khái niệm kém chất lượng được chuyển sang 3 ông lớn một cách từ từ.
"Trong giai đoạn đó, những gì mà General Motors, Ford và Chrysler giới thiệu chỉ chứng tỏ một điều họ đang mắc hết sai lầm này đến sai lầm khác. Có những xe động cơ bỗng dưng không hoạt động sau khi đi được 50.000 km còn các vật liệu sau 15 năm mới được mang ra sử dụng", Jeremy Anwyl, Chủ tịch của Edmunds.com cho biết.
Sự sụt giảm thị phần của xe Mỹ diễn ra nhanh chóng, tương đương với mức tăng của giá xăng dầu. Từ 66% năm 2000 giảm xuống còn 55% năm 2006 và xuống dưới 50% trong năm nay. Hàng chục nghìn công nhân bị mất việc, hơn 10 nhà máy đóng cửa và đình công liên tục diễn ra là kết cục không ai có thể tưởng tượng nổi.
Dù đã cố gắng rất nhiều để hồi sinh nhưng khó khăn vẫn chờ những ông lớn Mỹ ở phía trước bởi Toyota, Honda hay Nissan vẫn đang hùng mạnh và quan trọng hơn, họ vẫn đi đúng hướng trong việc khai phá nguồn năng lượng mới, chế tạo công nghệ thân thiện môi trường và đặc biệt tiết kiệm trong chi tiêu.
Trọng Nghiệp tổng hợp
