Công nghệ ‘copy’ của ôtô Trung Quốc

Trong thế kỷ 20, Trung Quốc được ghi nhận là một trong những thị trường sao chép hàng đầu thế giới, từ đĩa hát, phim, phần mềm và cả ôtô. Tuy nhiên, không đơn giản như việc sao một chiếc đĩa CD này sang CD khác, copy những mẫu ôtô phức tạp và lâu hơn nhiều. Vậy nhưng các hãng lớn vẫn đau đầu về chuyện ở một tỉnh xa nào đó của Trung Quốc, bỗng dưng xuất hiện chiếc xe y chang như của mình, khác mỗi tên và nhà sản xuất.

Khó ai phân biệt được City Smart hay Smart Fortwo.

Vì điều này mà dù là thị trường lớn thứ hai thế giới, mang lại cho các tập đoàn đa quốc gia lợi nhuận khổng lồ nhưng các chuyên gia đánh giá Trung Quốc không chỉ là mật ngọt. Ngoài những kiểm soát của chính phủ bằng chính sách, các hãng xe lo ngại nhất là chuyện "copy" và những nghịch lý ở đây. Thông thường, nếu ở châu Âu, Mỹ hay Nhật, nhà sản xuất phải mừng rỡ vì xe bán chạy thì tại Trung Quốc, họ lo ngay ngáy vì kiểu gì, chẳng sớm thì muộn các hãng nội địa sẽ tung ra ngay một mẫu chẳng khác là mấy nhưng có giá rẻ hơn gấp nhiều lần.

Còn đây mới là Smart Fortwo xịn.

Gần đây, BMW đã phải đâm đơn kiện nhà sản xuất Shuanghuan Auto vì vi phạm bản quyền thiết kế chiếc X5 còn Ford thì than phiền vì Hongqi giống hệt Lincoln Town Car. Không những mô phỏng kiểu "hao hao", rất nhiều người khó lòng mà phân biệt được đâu là chiếc Shanghai Maple và đâu là Audi S4 Cabrio. Ngoài vấn đề xe cộ, BMW cũng tỏ ra chẳng mấy hài lòng vì bỗng dưng BYD, một nhà sản xuất không mấy ai biết đến, có logo giống hệt của mình, từ hai gam màu xanh trắng, chữ trắng trên nền đen.

*Ôtô Trung Quốc và kế hoạch bành trướng thế giới

*Ôtô Trung Quốc có chất lượng kém

Vụ đình đám nhất hiện nay phải kể tới là việc DaimlerChrysler kiện hãng CMEC Trung Quốc vì cho ra đời một chiếc City Smart giống hệt Smart Fortwo mà hãng này bán ở châu Âu. Tuy nhiên, CMEC lập tức phủ nhận và cho rằng họ sản xuất City Smart dựa ý tưởng lấy từ một mẫu ôtô đồ chơi. Lý lẽ của CMEC là City Smart chỉ chạy với vận tốc tối đa 54 km/h và không phải là động cơ của Smart.

Những tranh chấp bản quyền như thế này làm đa số các luật sư đau đầu vì tính phức tạp của nó. Mỗi chiếc xe có hàng nghìn chi tiết, thiết kế thì đúng là giống nhau nhưng đo đạc thì số liệu lại khác nhau. CMEC cho rằng phần đầu và phần sau của City Smart cơ bản là khác nhưng thật ra, nếu dựa trên luật về bản quyền thiết kế thì có thể kết luận CMEC thua cuộc. Thế nhưng, hiện tại City Smart vẫn đang chạy trên các con đường ở Hungary, rất gần quê hương của Smart.

Smart không phải là hãng duy nhất bị vướng vào các tranh cãi kiểu này. General Motors hẳn vẫn chưa quên cú đánh nhớ đời mà Chery xuống tay một cách bí mật. Ngay sau khi tuyển lượng lớn kỹ sư từ GM Daewoo, Chery tung ra 2 mẫu mới gồm "Son of the Orient" và QQ có thiết kế đặc biệt giống với Magnus và Matiz (hay còn gọi là Chevrolet Spark) của Daewoo. Thậm chí, cao tay hơn, Chery còn tung ra QQ sớm 6 tháng so với Spark và giá bán thấp hơn 1.500 USD.

Sau 3 năm kiện cáo, cuối cùng hai bên cũng đạt được thỏa thuận mà không kết luận được ai đúng ai sai. Về bản quyền thiết kế, tháng 9/2005, văn phòng sở hữu trí tuệ Trung Quốc xác định thiết kế của Spark chưa bao giờ được đăng ký tại đây nên không được luật sở hữu trí tuệ nước này bảo vệ. GM đành ngậm ngùi cho qua và đành ngồi nhìn hai "anh em sinh đôi" QQ và Matiz chiến đấu với nhau.

Những hãng chỉ bị copy thiết kế còn có phần "đỡ tức" vì dù sao chỉ khi nhìn thấy xe người dùng mới dễ bị nhầm. Riêng chiếc CR-V của Honda còn được sao chép một cách y nguyên từ vóc dáng đến cái tên khi Shuanghuan, nhà sản xuất thuộc tỉnh Thiên Tân Trung Quốc, cho ra đời Laibao SR-V. Tồi tệ hơn, Laibao SR-V còn sử dụng động cơ Toyota cũ kỹ. Vì những điều này mà Honda đã đệ đơn kiện Shuanghuan và đòi bồi thường 12 triệu USD. Tuy nhiên, có thể giống như GM, Honda chưa chắc đã thắng và bài học cho các hãng tại Trung Quốc là cố gắng bảo vệ chính mình.