Vào mùa hè, thời tiết nắng nóng làm nhiệt độ tăng ảnh hưởng hệ thống làm mát động cơ. Nếu hệ thống làm mát gặp sự cố, sẽ làm bó máy, cong vênh hoặc nặng hơn làm hỏng.
Hệ thống làm mát động cơ có nhiệm vụ loại bỏ nhiệt trong quá trình đốt cháy và duy trì nhiệt độ thích hợp. Bệnh thường gặp nhất là kẹt van hằng nhiệt làm cho động cơ bị quá nhiệt. Ngoài ra, két nước lâu ngày không vệ sinh, mức nước làm mát quá thấp hay quạt không hoạt động cũng khiến động cơ bị nóng.
 |
| Vị trí bình chứa nước làm mát trên xe Audi. |
Để kiểm tra, mở nắp ca-pô và quan sát mức nước làm mát có nằm ở trong phạm vi cho phép hay không. Nếu mức nước ở dưới vạch tiêu chuẩn, có thể bị rò rỉ. Khi đó, cần bổ sung thêm nước mát. Tránh mở nắp bình khi nước còn đang nóng vì có thể nước đang sôi, áp suất tăng, hơi nước sẽ làm bỏng.
Sau vài phút khởi động xe mà động cơ vẫn quá nóng, nguyên nhân chủ yếu là do van hằng nhiệt. Trong hệ thống làm mát xe hơi , van hằng nhiệt là chi tiết khá quan trọng, với chức năng điều tiết đảm bảo nhiệt độ nước làm mát tuần hoàn và luôn duy trì ở nhiệt độ từ 80 đến 95 độC. Van vẫn đóng khi nhiệt độ ở mức 70 độ, nước làm mát chỉ lưu thông bên trong động cơ mà không đi ra két làm mát. Khi nhiệt độ nước vượt ngưỡng 70 độ, thì van mới mở, nước làm mát sẽ lưu thông tuần hoàn từ động cơ ra két nước.
Nếu không sử dụng van hằng nhiệt, thời gian làm nóng động cơ kéo dài, nhiên liệu bốc hơi kém dẫn đến tốn nhiên liệu. Với các động cơ sử dụng công nghệ phun xăng điện tử, khi động cơ làm việc ở nhiệt độ thấp, ECU sẽ điều khiển phun xăng đậm dẫn đến tốn nhiên liệu.
 |
| Vệ sinh két nước làm mát. |
Khi van hằng nhiệt vị kẹt, làm động cơ nóng quá mức, làm giãn nở các chi tiết máy gây bó máy. Để kiểm tra van hằng nhiệt bằng cách cho xe nổ máy, theo dõi đồng hồ nhiệt trên bảng táp-lô, đến khi nhiệt độ đạt mức 70 đến 80 độ, mở nắp ca-pô, sờ tay vào đường ống phía trên van. Nếu đường ống ấm dần lên có thể cảm nhận được, có nghĩa van vẫn hoạt động tốt. Hoặc có thể tháo van ra, cho vào nước và đun nóng đến khoảng 95 độ, nếu van mở ra khoảng 5 đến 8 mm là được.
Tắc két nước là hiện tượng rất hay gặp mà nguyên nhân chủ yếu lại thuộc về con người. Không thay nước làm mát định kỳ, sử dụng nước làm mát không đúng tiêu chuẩn. Đây là những nguyên nhân gây ra hiện tượng đóng cặn trong hệ thống làm mát. Sau một thời gian sử dụng, cặn bẩn tích tụ lại, bám trên các thành của ống dẫn trên két nước dẫn tới bị tắc khiến nước lưu thông kém hoặc tắc dần.
Ngoài van hằng nhiệt và két nước, để hệ thống làm mát hoạt động hiệu quả cũng cần phải kiểm tra dây đai, các đường ống và quạt. Khi nhiệt độ ở mức trên 90 độ thì quạt sẽ hoạt động với các xe sử dụng quạt để làm mát. Để kiểm tra, cho xe làm việc ở chế độ không tải, quan sát nhiệt độ nước làm mát trên bảng điều khiển, quạt sẽ khởi động khi ở nhiệt độ cao.
Nếu quạt không hoạt động, nên tắt máy để tránh gặp nguy hiểm cho động cơ. Chờ máy nguội, thử bật điều hòa, nếu quạt quay có thể công tắc nhiệt độ quạt bị suy giảm. Nếu quạt không hoạt động, cần kiểm tra hệ thống điện. Với trường hợp quạt hoạt động tốt, nên kiểm tra phần rìa két nước xem có bị bụi bẩn, bụi bẩn cũng làm cản trở quá trình trao đổi nhiệt
 |
| Quạt làm mát két nước. |
Nếu két nước, quạt, van hằng nhiệt hoạt động bình thường, có thể bơm nước gặp vấn đề. Bơm nước có nhiệm vụ luân chuyển dòng nước phía trong động cơ đi qua két nước làm mát và quay trở lại động cơ. Khi bơm hỏng, nước làm mát không được luân chuyển dẫn đến nhiệt độ tăng, làm sôi nước dẫn đến động cơ bị quá nhiệt. Cũng có trường hợp dây đai truyền động bị chùng làm cho bơm không hoạt đông.
Theo các chuyên gia khuyến cáo, nên thay nước làm mát sau 40.000 đến 50.000 km hoặc sau 2 đến 3 năm sử dụng. Kiểm tra mức nước làm mát thường xuyên và định kỳ bổ sung nếu cần thiết. Cần tắt ngay động cơ khi gặp hiện tượng nhiệt độ động cơ tăng cao, xuống kiểm tra hoặc gọi cứu hộ.
Lương Dũng
