Trong khi mỗi triều đại, hoàng đế là đại diện lớn nhất của quốc gia nhưng họ cũng không hề thường xuyên ăn uống tiệc tùng xa hoa. Ngược lại, chế độ ăn uống của các hoàng đế thường được cân bằng và đơn giản đến đáng ngạc nhiên.
Cả hai triều đại nhà Minh và nhà Thanh đều ăn theo cùng một nguyên tắc: chế độ ăn uống phải tăng cường sức khỏe.
Thể hiện sự quyền uy của hoàng đế
Nhà bếp hoàng gia bao gồm ba phần: bếp chính, bếp trà và bếp làm đồ tráng miệng ngọt. Mỗi bếp có một đầu bếp chính và 5 đầu bếp phụ, một người giám sát và một người phụ trách việc mua sắm cũng như theo dõi các nguồn cung cấp.
Thực đơn luôn mang tên đầu bếp nấu để các món ăn có thể dễ dàng được sắp xếp lại và có thể quy trách nhiệm nếu có sự cố gì xảy ra.
Công thức nấu ăn của hoàng gia về cơ bản là các phiên bản tinh vi của các bữa ăn được dân thường yêu thích.
Phục vụ bữa ăn và phong tục cung điện
Các hoàng đế nhà Thanh thường dùng bữa một mình trừ những buổi lễ đặc biệt, thậm chí không có niềm vui của bữa ăn gia đình. Mặc dù Hoàng đế Càn Long đôi khi mời một trong những người vợ của mình cùng ăn tối, nhưng theo quy định hoàng gia, ngoại trừ hoàng hậu tất cả những người khác đều phải đứng khi hoàng đế dùng bữa. Hoàng hậu và các phi tần hoàng gia thường dùng bữa trong cung điện của riêng họ.
Chế độ ăn của hoàng đế chủ yếu bao gồm thịt lợn, thịt cừu, cá và rau xanh.
Thực đơn được đề xuất trước cho mỗi bữa ăn và trình lên quan chức đứng đầu nhà bếp để phê duyệt. Mỗi thực đơn đều phải được lưu trữ lại.
Các bữa ăn cho các hoàng đế nhà Thanh được phục vụ trên các bát đĩa bằng vàng hoặc sứ đặc biệt và khăn ăn thêu bằng chỉ vàng và bạc.
Các món chính bao gồm súp chim yến, vịt, gà, đuôi hươu, thịt lợn, bánh ngọt hoặc hoa quả tươi. Thịt bò bị cấm trong cung điện vì nó bị coi là tội lỗi khi tiêu thụ động vật phục vụ nông nghiệp.
Hoàng đế triều đại nhà Thanh có 2 bữa ăn chính mỗi ngày. Đồ ăn được bày trên bát đĩa bằng vàng hoặc sứ đặc biệt được sản xuất tại Jingdezhen ở tỉnh Giang Tây.
Các hoàng đế không có một địa điểm hoặc thời gian cố định để dùng bữa, ông sẽ thông báo cho các vệ sĩ hoặc thái giám của mình khi muốn dùng bữa và sẽ ngồi xuống ăn bất cứ nơi nào ông xuất hiện vào thời điểm đó .
Tổng cộng có hơn 200 quan chức, đầu bếp và hoạn quan đã được tuyển dụng trong nhà bếp của hoàng gia.
Các bữa ăn của hoàng đế đã được chuẩn bị riêng biệt với các bữa ăn khác của mọi người. Các hoàng đế thường mang nỗi sợ bị ám sát nên họ không tin tưởng ai kể cả những người hầu cận thân tín nhất. Do vậy khi các món ăn được đặt trên bàn, hoàng đế sẽ lấy một thìa bạc nhỏ và đặt nó vào mỗi món ăn.
Người ta tin rằng thìa bạc sẽ đổi màu nếu thực phẩm bị nhiễm độc. Nếu hoàng đế nghi ngờ, ông ta sẽ ra lệnh cho hoạn quan nếm thử các món ăn trước khi tự mình bắt đầu dùng bữa.
Chế độ ăn uống cân bằng
Nhà bếp hoàng gia điều chỉnh chế độ ăn uống của hoàng đế theo mùa.
Các món ăn đơn giản hơn được phục vụ vào mùa hè với các bữa ăn cầu kỳ hơn, bổ dưỡng hơn trong mùa đông. Người ta tin rằng thức ăn tham đạm làm tăng chất lỏng cơ thể, trong khi các bữa ăn nhiều chất hơn tạo ra nhiều năng lượng quan trọng hơn.
Đây là một bữa sáng mùa hè đầy đủ nhất của Hoàng đế Càn Long (thông thường ông ăn đơn giản hơn). Từ trên cùng bên trái: một món lẩu với yến sào, vịt nướng và thịt nướng, một nồi súp vịt hầm nhừ với khoai mỡ, các món salad thảo mộc, thạch đậu lạnh và vịt hầm với rượu cùng súp lơ, rau bina xào với tôm khô, củ sen hấp với gạo nếp, (hàng thứ hai, từ trái sang) đậu hầm với nấm, gà và vịt thái lát nấu với nước tương, lồng bánh hấp, bánh hấp nhồi với bí ngô băm nhỏ và thịt cừu , gà om với đậu đũa, (hàng thứ ba, từ trái sang) dưa chua, bốn món lạnh trên đĩa ngọc bích, một bát cơm và một bát đậu đũa luộc.
Thực phẩm vừa là thuốc
Hoàng đế nhà Thanh ăn đồ ăn có dược tính. Nhiều tài liệu từ kho lưu trữ của Cung điện Qing vẫn còn tồn tại trong đó đề cập đến việc sử dụng rượu vang, nước ép, , trái cây được bảo quản và đường làm vật phẩm mang lại sức khỏe. Những thực phẩm này được cho là kích thích dạ dày, thận, làm thèm ăn, thanh nhiệt, nuôi dưỡng cơ thể và kéo dài cuộc sống.
