Nhắc đến Việt Nam, đặc biệt là Hà Nội, người ta luôn luôn nghĩ đến Phở đầu tiên. Bạn bè quốc tế khi đến Việt Nam cũng đều tìm đến Phở, thế nhưng có các món ăn được làm từ Bún, được ví như spaghetti của Châu Á cũng hấp dẫn, quyến rũ không kém. Trong đó, bún ốc là một trong những món ngon mộc mạc, giản dị với mỗi người Việt Nam nói chung và người Hà Nội nói riêng.
Sự kết hợp của những thứ gần gũi như con ốc, ngọn rau, bỗng rượu,… cùng với những sợ bún mềm, vị thanh đã làm nên nét tinh túy cho món ăn này. Và ở Hà Nội, sẽ là thiếu sót nếu bạn bỏ qua quán bún ốc nguội Pháp Vân gia truyền nổi tiếng nằm trên con phố Phù Đổng Thiên Vương trong ngày đầu năm mới.
Bún ốc nguội và bún ốc nóng.
Đã từ rất lâu rồi, mọi người truyền tai nhau rằng bún ốc Phù Đổng Thiên Vương là một trong những quán bún ốc truyền thống ngon của người Hà Nội, đặc biệt là bún ốc nguội. Quán nằm ở đầu phố Phù Đổng Thiên Vương nên rất dễ có thể tìm thấy khi đến đây. Không gian quán từ chiếc bàn, nền nhà đến những sạp hàng bày bán thêm đều khiến cho mọi người gợi nhớ về những ngày xưa cũ.
Khi bước vào, bạn sẽ cảm thấy không gian ở đây khá nhỏ, chỉ kê 4 chiếc bàn là hết nhưng lại khá sạch sẽ, ngăn nắp. Mọi thứ đều được để cẩn thận vào đúng chỗ của nó. Ở đây có rất nhiều món ăn liên quan đến ốc như bún ốc nguội, bún ốc nóng, ốc chuối đậu, nem ốc, chả ốc, mọi người có thể gọi theo sở thích của mình.
Không gian quán nhỏ nhưng khá sạch sẽ.
Có lẽ với nhiều người trẻ, đã từng ăn rất nhiều quán bún ốc sẽ chấm điểm thấp khi đến thưởng thức bởi bát bún ốc khá đơn giản và ít đồ, chỉ có bún, ốc, rau thơm mà không có nhiều đồ ăn kèm khác như chuối, đậu,...
Bún ốc nguội khá cay nên những người không ăn được cay hãy nhớ dặn chủ quán.
Tuy vậy nhưng khi thưởng thức mọi người vẫn cảm nhận được vị thanh, thơm của nước luộc ốc, giấm bỗng, cà chua và vị giòn, mềm của ốc.
Dẫu vậy nhưng chẳng hiểu vì sao, bao năm qua, quán vẫn giữ chân thực khách đến ăn. Thậm chí, ngày Tết mọi người còn xếp hàng dài để chờ thưởng thức. Có lẽ chính những điểu chê của thế hệ trẻ lại là những điểm cộng của những người trung tuổi khi đến đây ăn bởi sự đơn giản, truyền thống của bún ốc làng nghề Pháp Vân xưa đã níu chân họ.
Họ muốn tìm lại hương vị bún ốc truyền thống xưa đang dần bị mai một, hương vị ấy nhiều quán bún ốc hiện nay được đánh giá ngon thế nào cũng khó có được.
Mọi người có thể gọi ốc lẫn hoặc ốc to hoặc ốc nhỏ.
Nước ốc có vị thanh thanh hòa quyện với mùi thơm của cà chua, của giấm bỗng, của nước luộc ốc và của những sợi bún trắng mềm, những miếng rau thơm càng làm cho vị thơm thơm, thanh thanh được đẩy lên đúng chất Hà Nội cũ.
Những con ốc mềm, giòn được làm cẩn thận và sạch sẽ càng khiến món ăn này quyến rũ hơn. Có lẽ đó chính là điều mà nhiều thực khách như chú Minh, 20 năm nay và ngày mở hàng đầu năm mới nào cũng luôn gắn bó, trở thành khách ruột, đến nỗi vợ phải ghen với bà chủ quán ốc.
Những người trung tuổi rất thích ăn bún ốc đây vì cảm nhận được hương vị xưa của Hà Nội. (Chú Minh ngồi trong cùng bên trái)
Được biết quán bún ốc Phù Đổng Thiên là một trong những quán ốc làng nghề Pháp Vân ít ỏi còn đến nay. Hiện nay làng Pháp Vân không còn nhiều người trụ lại với nghề truyền thống này, chỉ có một vài người gắn bó với nghề, trong đó cô Trần Thị Hòa (chủ quán ốc Phù Đổng Thiên Vương – PV).
Cô Hòa kể, cô là đời thứ 4 nối nghề truyền thống của gia đình. Cô vẫn còn nhớ mãi hình ảnh mọi người trong làng tấp nập mỗi sáng gánh trên vai những nồi bún ốc tản đi khắp thành phố bán và gia đình cô cũng vậy. Cô cũng theo chân mẹ, xách chậu nước rửa bát đi mọi nẻo của thành phố bán.
Bún ốc làng nghề cổ Pháp Vân, giữ đúng hương vị bún ốc nguyên thủy.
Nhớ về ngày xưa, cô Hòa nở nụ cười kể: “Từ nhỏ, tôi đã theo mẹ gánh hàng rong đi rao các phố. Ngày đầu, tôi nhớ nhất không biết khêu ốc như thế nào bị mẹ cầm que sắt quật vào tay nhắc nhở. Mẹ dạy nhiều lần sau đó tôi cũng làm được và thuần thục. Để có ngày hôm nay tôi phải cảm ơn mẹ dạy dỗ, mắng, đánh mới biết làm bát bún ốc ngon như này”.
Cùng mẹ đi khắp các phố nhưng về sau 2 mẹ con cô chọn phố Phù Đổng Thiên Vương để bán và từ đó địa điểm này gắn bó với quán bún ốc gia đình cô đến giờ. Theo mẹ đi bán từ khi còn nhỏ đến khi mẹ 70 tuổi nghỉ hưu, cô Hòa tiếp quản và bán một mình đến nay cũng đã được 30 năm.
Chia sẻ về sự đơn giản trong bát bún ốc của gia đình mình, cô Hòa cho biết, đó là cách cô gìn giữ bún ốc làng nghề cổ Pháp Vân, giữ đúng hương vị bún ốc nguyên thủy.
“Tôi đã từng hỏi một sư thầy nói rằng ốc là Lộc Sơn Trang nên ra Tết ai cũng muốn ăn bún ốc để gặp nhiều may mắn. Tôi muốn lưu giữ món bún ốc truyền thống này để người ta biết bún ốc làng Pháp Vân nguyên thủy không lai gì.
Gia đình tôi bán cả năm nên nghỉ 6 ngày Tết đến mồng 6 mới mở. Những ngày đầu năm mới mở, khách đến đông, xếp hàng dài khắp phố nhưng không ai tỏ ra mệt mỏi bất tiện cả. Thậm chí nhiều khách từ xa Hải Phòng cũng đến ăn. Tôi nhớ có chú thích ăn bún ốc của nhà mình liên tục ăn đến mức độ vợ phải ghen”, cô Hòa tâm sự.
Cô Hòa cho biết cô sẽ mãi giữ đúng hương vị bún ốc cổ của làng Pháp Vân.
Theo cô Hòa, để có bán bún ốc ngon điều đầu tiên là nguyên liệu sạch. Ốc ngâm nước 1 ngày vớt ra để khô một đêm cho nhớt bay hết.
“Để làm bún ốc con có 3 yếu tố: ốc sạch, người làm sạch, giấm bỗng nấu rượu bằng nếp cái hoa vàng thơm. Ngoài ra, bún phải giòn, ớt cũng phải ngon. 4-5 yếu tố đó cộng vào với nhau mới làm ra bát bún ngon không ai quên được.
Ốc chọn con đầy miệng, của vùng Phú Xuyên có màu mỡ ăn béo, ngon, thơm, giòn.
Nước canh nguội gồm nước luộc ốc, giấm bỗng, cà chua để ra màu phải thanh, vị mùi đặc trưng không giống ốc nóng. Yêu cầu của bát bún ốc nguội là nước thanh trong, không đục để cảm nhận được hương vị thanh, thơm”, cô Hòa tiết lộ.
Nước canh nguội gồm nước luộc ốc, giấm bỗng, cà chua để ra màu phải thanh, vị mùi đặc trưng không giống ốc nóng.
Cả cuộc đời dành cho làng nghề, gìn giữ làng nghề bún ốc Pháp Vân, đối với cô Hòa, niềm vui chỉ đơn giản là mỗi ngày được nhìn thấy thực khách đến hoan hỉ ra về sau khi thưởng thức. Và cô sẽ cố gắng gìn giữ ẩm thực làng nghề này của làng Pháp Vân và lưu giữ cho muôn đời sau.
