Tết ông Công ông Táo diễn ra vào ngày 23 tháng Chạp âm lịch hàng năm. Đây là một trong những phong tục truyền thống lâu đời và giàu ý nghĩa của người Việt. Tết này là dịp để mỗi gia đình bày tỏ lòng biết ơn với các vị thần cai quản bếp núc và là cơ hội chuẩn bị cho một năm mới đầy thuận lợi, may mắn.
Theo truyền thuyết, Ông Táo (3 vị thần bếp) sẽ lên chầu trời để báo cáo những sự kiện xảy ra trong gia đình suốt một năm qua. Vì thế, việc chuẩn bị lễ vật và mâm cỗ cúng không chỉ thể hiện lòng thành kính mà còn là cách để tiễn đưa các Táo Quân trong không khí trang trọng, ấm cúng. Năm nay, Tết ông Công ông Táo rơi vào ngày 22/1/2025. Hãy cùng tham khảo cách chuẩn bị lễ vật và mâm cỗ cúng ông Công ông Táo sao cho trọn vẹn và ý nghĩa nhất nhé.
Mâm cỗ cúng ông Công ông Táo đơn giản (Ảnh: Nguyễn Kim Cúc)
Theo phong tục, lễ cúng Ông Công Ông Táo bao gồm các lễ vật tượng trưng và mâm cỗ dâng lên Táo Quân. Dưới đây là chi tiết cách chuẩn bị:
1. Lễ vật truyền thống
Lễ vật thường bao gồm:
Mũ, áo và hia Táo Quân:
- 3 bộ lễ phục gồm: 2 mũ của Táo ông (có cánh chuồn) và 1 mũ Táo bà (không có cánh chuồn).
- Màu sắc mũ áo thay đổi theo ngũ hành từng năm, tượng trưng cho sự hài hòa trong tự nhiên.
Sau lễ cúng, các lễ vật này sẽ được hóa vàng (đốt đi) để gửi đến Táo Quân.
Cá chép sống:
- Cá chép là phương tiện để Táo Quân lên chầu trời. Sau lễ, cá sẽ được phóng sinh, thể hiện tinh thần nhân văn và mong muốn điều tốt đẹp.
Giấy tiền, vàng mã:
- Bao gồm các loại giấy tiền, vàng thỏi và một số vật dụng giấy tượng trưng khác.
2. Mâm cỗ cúng Táo Quân
Mâm cỗ cúng có thể khác nhau tùy vào vùng miền và điều kiện của mỗi gia đình. Tuy nhiên, truyền thống thường yêu cầu một mâm cỗ đầy đặn, bao gồm:
Các món mặn phổ biến:
- 1 đĩa gà luộc (hoặc thịt lợn).
- 1 đĩa xôi gấc hoặc xôi đỗ xanh.
- 1 bát canh (có thể là canh mọc, canh miến).
- 1 đĩa giò lụa hoặc giò xào.
- 1 đĩa chè kho.
Trầu cau và hoa quả:
- 1 quả cau, lá trầu tươi.
- 1 mâm ngũ quả.
Đồ uống và lễ vật khác:
- 3 chén rượu, 1 ấm trà sen.
- 1 bình hoa tươi (thường là hoa cúc hoặc hoa đào).
- Hương và nến.
Mặc dù theo truyền thống thì mâm cỗ cúng ông Táo sẽ đầy đủ các vật như trên, tuy nhiên, trong thời hiện đại, các món ăn có thể thay đổi tùy theo sở thích của gia chủ. Chỉ cần mâm cỗ vẫn giữ được độ trang trọng và lòng thành kính của gia chủ. Nếu bận rộn hoặc có lối sống tối giản, nhiều gia đình có thể đơn giản hóa lễ vật, chỉ cúng lễ chay (hoa quả, trầu cau, giấy vàng) hoặc mâm cỗ mặn với những món phổ thông hơn như gà luộc, bánh chưng, hoặc chè... đều được.
Mâm cỗ cúng ông Táo truyền thống của chị Vũ Thanh Hoan.
Gợi ý một số mâm cỗ cúng ông Công ông Táo ngon, dễ chuẩn bị:
Mâm cỗ gồm các món như canh măng miến, gà luộc, nem rán, giò hoa, đậu cô ve xào, bánh trôi ngũ sắc, hành muối, xôi lá cẩm tím của chị Giang Thúy Nga (34 tuổi, Hà Nội)
Mâm cơm của gia đình chị Hà Trương (Hà Nội). Tuy nhiên, điều bất ngờ là mâm này do con trai lớp 8 của chị nấu, chị chỉ việc bày ra thôi. "Thực ra, con nấu xôi, cơm, luộc gà, món xào & món canh ... còn lại là đồ sẵn",
Mâm cỗ được bày biện đẹp mắt của chị Lại Kim Chi gồm các món: Gà luộc, nem rán, bánh chưng, chả phượng, tôm cuộn khoai tây chiên, mực xào, nộm, canh sườn thập cẩm, xôi cá chép.
Mâm cỗ này có gà luộc, bánh chưng, canh nấm thập cẩm, khoai lang kén, xôi gấc cá chép, chả, rau xào thập cẩm, giò xào, dưa hành.
