Nhiều người lớn cho rằng, trẻ nhỏ "chưa biết gì" hay "con còn ngây thơ". Thực tế, trẻ từ 3 tuổi khả năng nhận thức và ngôn ngữ phát triển mạnh mẽ, bắt đầu từ thời điểm này trẻ có thể tự "bịa" ra những câu chuyện, trẻ cũng bắt đầu hình thành các thói quen xấu từ đây.
Đặc biệt, nhiều trẻ bắt đầu biết nói dối, khi phát hiện trẻ không thành thật, đa số phụ huynh đều nổi giận và muốn trách mắng. Bước vào thời kỳ nổi loạn, bố mẹ thấy con nói dối mà không hiểu nguyên nhân, tại sao con lại nói dối?
Vậy cách tốt nhất để kỷ luật những đứa trẻ nói dối trong giai đoạn nổi loạn là gì? Dưới đây là những gợi ý khác dành cho bố mẹ, có thể sẽ giúp các con tránh xa việc thiếu trung thực, hay hình thành thói quen xấu.
Chuyên gia liệt kê nguyên nhân vì sao trẻ thường nói dối
Sợ mắng mỏ: Trong giáo dục hàng ngày, có thể bố mẹ thường đánh mắng con cái vì những chuyện vặt vãnh, chính điều này đã gieo mầm bất an trong lòng trẻ. Vì vậy, để tránh bị mắng mỏ, trẻ sẽ chọn cách nói dối.
Có mục đích: Để được bố mẹ thưởng, trẻ sẽ nói dối, cho rằng mình đã đạt được một danh hiệu nào đó, hoặc đạt điểm cao trong bài kiểm tra, hoặc trẻ sẽ nói dối và xin tiền bố mẹ.
Trẻ từ 3 tuổi khả năng nhận thức và ngôn ngữ phát triển mạnh mẽ.
Để có được sự quan tâm: Bố mẹ thường bận rộn công việc, lơ là trong việc chăm sóc con cái, để thu hút sự quan tâm của người thân, trẻ sẽ nói dối để thu hút sự chú ý
Hình thành thói quen: Thông thường, lần đầu tiên trẻ nói dối sẽ hồi hộp, nhưng khi thấy việc nói dối có ích, trẻ sẽ nói dối theo thói quen và lâu dần sẽ hình thành thói quen khó thay đổi.
Bắt chước người lớn: Nếu bố mẹ thường xuyên nói dối hoặc không giữ lời hứa thì con cái sẽ bắt chước theo.
Vậy bố mẹ nên làm gì để sửa đổi việc trẻ thường xuyên nói dối?
Các chuyên gia cho biết, bố mẹ cần phân biệt giữa lời nói dối sai lầm và lời nói dối chân chính.
Lời nói dối sai nghĩa là làm điều gì đó sai trái, cố tình che giấu sự thật hoặc dùng lời nói dối này để che đậy lời nói dối khác. Ngược lại, lời nói dối đúng nghĩa là cố ý nói điều gì đó trái ngược với sự thật để quan tâm đến cảm xúc của người khác, nhưng lại đúng, nhưng dù thế nào việc trẻ nói dối cũng không đáng khuyến khích.
Tiếp theo, bố mẹ cần xác định xem trẻ đang nói dối về điều gì. Ví dụ, trẻ làm vỡ kính, nhưng nói rằng mình không tự làm vỡ kính, và đổ lỗi cho người khác, kiểu nói dối này rõ ràng là sai.
Một ví dụ khác là ai đó làm vỡ chiếc cốc, đứa trẻ nói rằng nó tự làm vỡ để tiện cho việc duy trì mối quan hệ, kiểu nói dối này có thể đúng nhưng không nên. Tuy nhiên, dù trong bất kỳ trường hợp nào, trẻ nói dối cũng không được khuyến khích, bố mẹ có thể tham khảo một số phương pháp sau đây để điều chỉnh cho trẻ.
Không la mắng hay đánh trẻ
Giáo dục trẻ không nên đánh đập, mắng mỏ một cách mù quáng, khi trẻ làm sai điều gì cần giao tiếp và lắng nghe nhiều hơn, hiểu tâm tư của trẻ, khuyến khích trẻ chủ động nhận lỗi, khẳng định thái độ nhận lỗi. Đừng nghĩ rằng thái độ cứng rắn có thể thay đổi suy nghĩ của trẻ, ngược lại, càng kiểm soát chặt chẽ, trẻ sẽ càng nổi loạn.
Bố mẹ nên tìm hiểu kỹ nguyên nhân vì sao trẻ nói dối, trước khi trách phạt.
Chính vì vậy, bố mẹ cần đối xử nhẹ nhàng với con, thường xuyên lắng nghe con, thay vì nổi trận lôi đình và dùng đòn roi để đe nẹt khiến con sợ hãi.
Bố mẹ nên nhớ, sự sợ hãi không giúp con phát triển theo hướng tích cực, mà thậm chí còn là tiêu cực, một trong số đó chính là bộc phát ra lời nói dối để "tránh nạn".
Lắng nghe, trò chuyện cùng con
Lần đầu tiên phát hiện ra trẻ nói dối, bố mẹ nên chú ý đến trẻ, nói cho trẻ biết nói dối là sai, không cho trẻ nghĩ đến việc nói dối để đạt được mục đích của mình.
Sau khi lắng nghe, trẻ sẽ nhận thức được rằng những kẻ nói dối thường gặp kết cục không có hậu, thậm chí nếu liên tục nói dối, cho đến khi nói thật và cần sự giúp đỡ của mọi người sẽ chẳng ai tin nữa.
Đồng hành cùng con
Đồng hành cùng con thường xuyên hơn, dù điều kiện không cho phép cũng nên thường xuyên trao đổi với con, nói với trẻ rằng nếu có nhu cầu gì có thể nói thẳng, chúng ta sẽ cùng nhau tìm cách thực hiện.
Cho phép trẻ ít nói dối cũng không phải là điều tốt, đôi khi quá thẳng thắn cũng không phải là điều tốt, về cách đánh giá ranh giới này, bố mẹ căn cứ vào xuất phát điểm của trẻ để phân tích.
Đồng hành cùng con, giúp con điều chỉnh thói quen xấu.
