Lý do trẻ học chữ ở tuổi 4-5 có thể là sự sốt ruột của cha mẹ, sự đam mê thành tích của các bậc sinh thành. Tuy nhiên, cũng có thể một tuổi thơ quá nghèo nàn với các hoạt động ít ỏi và lặp đi lặp lại đã hướng đứa trẻ đến những khám phá con chữ.
Thật ra, tự học chữ cái để đọc sách không quá khó và đằng nào thì trẻ cũng học khi lên 6 tuổi. Thế nhưng còn vô vàn các món khác đứa trẻ 4 – 5 tuổi cần học thì lại không được học và không biết làm.
 |
| Trẻ 5 tuổi đã có thể tham gia nấu cơm cùng bố mẹ - Ảnh: theasianparent.com |
1. Sử dụng đũa
Đến tuổi này, con đã đủ lớn để bắt đầu làm quen với việc dùng đũa. Dùng đũa đòi hỏi con phải có đôi tay rất khéo léo. Đầu tiên, cha mẹ hãy đưa cho con một đôi đũa riêng nho nhỏ, vừa tay con để con tập gắp. Nếu con làm được, nhớ vỗ tay khen con giỏi.
2. Làm đồ thủ công
Những món đồ thủ công nho nhỏ sẽ khiến trẻ bớt nghịch vì chúng còn mải tỉ mẩn làm. Ban đầu, khi các con còn nhỏ, trò xé dán là một niềm vui tuyệt vời mà lại rèn luyện sự khéo léo cho đôi bàn tay. Sau đó, mẹ có thể dạy con làm đồ thủ công phức tạp hơn như các làm các con thuyền nhỏ, dán đèn ông sao.
3. Sử dụng dao
Dạy con cầm dao tuổi này không phải là quá sớm. Ban đầu, cha mẹ mua cho con một túi dao nhựa để con làm đồ chơi và cho con tập cắt với quả dưa chuột trước. Sau khi con đã có thể gọt quả dưa chuột dễ dàng thì cho con cầm dao nhựa cắt giò, chả phục vụ bữa cơm gia đình. Khi con được tham gia vào các công việc quen thuộc này, con sẽ vô cùng thích thú và chăm chỉ làm.
4. Sử dụng kim
Bài tập này giúp trẻ vừa học kĩ năng khâu vá vừa phát triển não vô cùng tốt. Cha mẹ hãy cho con sử dụng cây kim khâu len to đùng. Cây kim đó có đầu rất tù nên không đâm vào tay các con. Đầu tiên hướng dẫn con xâu sợi chỉ nhỏ luồn qua lỗ kim. Sau đó, hướng dẫn con xâu kim qua những lỗ nhỏ xíu đã được chọc thủng sẵn trên một tấm bìa. Đó nên là một tấm bìa cứng, vừa tay cầm của con. Cha mẹ có thể in hình hoạt hình dễ thương ra giấy và dán lên tấm bìa. Sau đó, cha mẹ dùng kim đục trước các lỗ thủng theo đường viền của hình. Lưu ý: lỗ thủng vừa thôi, đừng quá to kẻo con sẽ làm rách tấm bìa.
Sau khi con thêu xong, cha mẹ nhớ khen ngợi và lưu trữ tấm bìa lại. Sau này con lớn, con sẽ vô cùng thích thú đấy.
5. Học nấu cơm cùng cả nhà
Con đã có thể nhặt rau, rửa rau, đập trứng, đánh tan trứng, cắt đậu phụ bằng dao nhựa, dọn bàn ăn, xếp bát đĩa... Vậy lý do gì mà cha mẹ không cho con làm?
6. Rửa bát
Tuổi này con học rửa bát được rồi. Rửa bát của cả bữa ăn có vẻ hơi nhiều và có thể khiến con chán. Tuy nhiên, nếu con rửa xà phòng, mẹ tráng và bố cất bát thì thật vui và con thích lắm đấy.
7. Lau bàn, lau ghế, lau tủ lạnh và các vật dụng trong nhà
Cha mẹ hãy chuẩn bị cho con một chiếc khăn nhỏ, một chiếc chậu bé xinh và chút xíu nước. Làm việc sẽ mang đến cho con niềm vui và sống có trách nhiệm với gia đình.
8. Dạy con ứng xử/ứng phó với người lạ
Đặt ra quy tắc cho con: Với người xa lạ, con chỉ được phép chào hỏi lễ phép khi họ hỏi đến con chứ không được nói gì thêm hay đi theo ai. Dạy con giao tiếp thân ái, lễ độ với người xung quanh nhưng phải giữ một khoảng cách an toàn.
9. Mua hàng ở những cửa hiệu tạp hóa gần nhà
Nếu quanh nhà có các hiệu tạp hóa, cha mẹ cần cho con thử sức tự đi mua. Làm quen dần với tiền khi mua những món đồ nho nhỏ, tự mình đi một quãng đường ngắn ra ngoài (không qua đường) sẽ khiến con tự tin rất nhiều trong giao tiếp và ứng xử. Cha mẹ hãy chuẩn bị số tiền đúng bằng hoặc hơn chút với món đồ cần mua và nhờ con đi mua. Nhớ dặn con chào hỏi, nói năng thật lễ phép.
10. Tự sắp xếp tủ quần áo
Một tuần một lần, cha mẹ yêu cầu con tự sắp xếp lại tủ quần áo. Vì đây là việc rất nhàm chán nên cha mẹ cần có sự thách thức. Ví dụ đua xem bố mẹ và con ai dọn tủ của bản thân mình nhanh hơn thì con sẽ làm nhanh như điện cho mà xem.
11. Trượt Patin
Đây vừa là thể thao, vừa là tập khéo léo. Con có thể ngã, chưa quen nhưng con sẽ dần dần khéo léo. Cho con trượt Patin để con biết và làm quen với tốc độ.
12. Tập xe đạp
Tập xe cho trẻ 4, 5 tuổi không khó. Nhiều bé biết đi ngay sau 2 buổi. Điều quan trọng cha mẹ cần làm là đảm bảo an toàn cho con khi tập xe và tập trượt Patin. Có rất nhiều nơi bán bao tay, bao chân, mũ bảo hiểm để bố mẹ mua cho con.
13. Bơi
Bơi không chỉ là một kĩ năng quan trọng mà còn làm tăng khả năng ứng phó của con trong những trường hợp đuối nước. Cha mẹ cần cho con đi học bơi ở lớp thật bài bản. Lúc này chính là lúc con cần dành thời gian cho kĩ năng này.
14. Các trò chơi đố chữ
Cha mẹ cần tăng cường vốn tiếng Việt cho con để con chuẩn bị vào lớp 1. Cách chơi là hãy đố con tìm những từ trái nghĩa hay đồng nghĩa với một từ nào đó (cha mẹ đừng nói chữ "trái nghĩa/đồng nghĩa", trẻ con không hiểu đâu). Cha mẹ lấy ví dụ ra để thách con, nó sẽ hiểu cách chơi. Ví dụ: Mẹ biết từ nóng và lạnh là ngược nhau, vậy từ trắng ngược với từ gì? Đứa trẻ hiểu ngay và sẽ nói: Đen ạ. Và trò chơi cứ thế tiếp diễn.
Một cách nữa là hãy rủ con chơi trò chơi tìm những chữ có vần nào đó. Ví dụ: Con hãy tìm những từ có vần h như: hoa, hè. Nhớ là khi chơi phải thật công bằng và nếu cha mẹ thua thì cũng phải thừa nhận. Cha mẹ mà ăn gian, lần sau bọn trẻ ghét, sẽ không chơi nữa.
15. Chơi các trò chơi dân gian
Đánh tam cúc, ô ăn quan, chơi chuyền, bắn bi, nhảy dây chun, nhảy dây thừng là những trò chơi tuyệt vời, giúp con vận động và phát triển tư duy.
16. Chơi vui cùng bạn bè quanh xóm
Với các trò chơi trên, những món thể thao, và kể cả những trò kĩ năng sống, nếu được làm cùng người khác, trẻ sẽ thấy rất hấp dẫn. Cha mẹ nên tạo điều kiện cho con chơi với bạn bè quanh xóm.
Như vậy, thời gian biểu làm việc của trẻ bận rộn lắm. Cha mẹ đừng cho con xem tivi, chơi máy tính, laptop, Ipad… hay học chữ quá sớm.
Tiến sĩ Vũ Thu Hương
Giảng viên Đại học Sư phạm Hà Nội
