Để đảm bảo chất lượng nguồn nước sinh hoạt cho gia đình, ngày càng nhiều người lắp máy lọc nước. Nhưng bạn có biết không? Nếu chọn sai máy lọc nước, không những phí tiền mà còn có thể khiến chất lượng nước trở nên tệ hơn.
Và dưới đây là 3 “cạm bẫy” khi mua máy lọc nước, chỉ cần mắc một trong 3 lỗi này, chiếc máy lọc nước với giá vài chục triệu có thể biến thành “máy tạo rủi ro” cho sức khỏe.
1. Chất chống đóng cặn
Một trong những lý do phổ biến khiến người dùng mua máy lọc nước là để… ấm đun không bị đóng cặn. Hiểu được tâm lý này, một số nhà sản xuất đã tích hợp công nghệ “chống đóng cặn” vào máy lọc RO (thẩm thấu ngược) và quảng cáo rằng nước sẽ không bao giờ có cặn.
Nhưng bạn đã bao giờ tự hỏi: vì sao cặn biến mất? Liệu có phải nhờ hóa chất làm tan nó?
Thực tế, một số máy lọc sử dụng các chất chống cặn chứa phospho như natri hexametaphosphat hoặc natri tripolyphosphat. Những chất này ngăn canxi và magiê kết tủa thành cặn bằng cách giữ chúng ở dạng hòa tan trong nước. Tuy nhiên, các hợp chất này cũng sẽ theo nước đi vào cơ thể bạn.
Mặc dù liều lượng nhỏ có thể chưa gây hại ngay, nhưng việc tích tụ lâu dài có thể dẫn đến nhiều nguy cơ sức khỏe. Các nghiên cứu cho thấy, việc hấp thụ quá nhiều phospho có thể làm giảm khả năng hấp thụ canxi, sắt và gây áp lực cho thận, đặc biệt nguy hiểm với người cao tuổi, trẻ nhỏ và người có bệnh lý thận.
Điều đáng lo là nhiều nhà sản xuất không minh bạch. Họ chỉ nhấn mạnh tính năng “chống cặn”, thậm chí ghi “vật liệu đạt chuẩn thực phẩm” bên ngoài, nhưng bên trong lại có thể chứa hóa chất.
Vì thế khi chọn máy lọc nước, bạn cần đọc kỹ thông tin sản phẩm, ưu tiên loại lọc nước bằng phương pháp lọc vật lý thuần túy. Chọn máy RO có thể điều chỉnh TDS (lượng chất rắn hòa tan trong một đơn vị trọng lượng của nước) và điều chỉnh tỷ lệ nước thải, sử dụng vật liệu màng lọc và thiết kế dòng chảy tối ưu để giảm cặn mà không cần dùng đến hóa chất.
Đừng quá lo khi nước đun có ít cặn, đó là dấu hiệu bình thường của khoáng chất.
2. Kim loại nặng
Nhiều người mua máy lọc nước để loại bỏ kim loại nặng. Nhưng nếu máy làm từ vật liệu kém chất lượng, chính nó lại có thể trở thành “nguồn thải” chì, cadimi, crom... vào nước uống mỗi ngày.
Các bộ phận như vỏ lõi lọc, đầu nối ống, màng lọc... nếu dùng nhựa tái chế, kim loại tái chế, sẽ bị nước ăn mòn và giải phóng kim loại nặng vào nước. Những chất này không màu, không mùi, không vị, nhưng tích tụ lâu ngày có thể gây tổn thương thần kinh, thận, máu, đặc biệt nguy hiểm cho trẻ nhỏ và người lớn tuổi.
Một nghiên cứu từng kiểm tra 10 mẫu máy lọc giá rẻ, và phát hiện 3 mẫu sau 3 tháng sử dụng có lượng chì trong nước vượt tiêu chuẩn cho phép (tối đa 0.01mg/L). Mẫu cao nhất lên tới 0.05mg/L, như thể bạn đang uống nước có pha... dung dịch kim loại nặng!
Điều tồi tệ là, mức ô nhiễm này tăng dần theo thời gian. Máy càng dùng lâu, vật liệu càng lão hóa, rò rỉ kim loại càng nhiều. Nhiều gia đình nghĩ lắp máy lọc là yên tâm mãi mãi, nhưng không hề biết mỗi ngày họ đang uống nước chứa “chất độc”.
Cách phòng tránh rủi ro kim loại nặng:
- Chọn sản phẩm có chứng nhận an toàn tiếp xúc nước, ưu tiên các vật liệu ghi rõ thép không gỉ 304, đồng không chì, nhựa PE y tế.
- Tránh máy quá rẻ: Máy RO hoặc siêu lọc giá quá rẻ thường dùng vật liệu kém, không an toàn. Hãy chọn các thương hiệu uy tín, dòng sản phẩm tầm trung trở lên.
- Kiểm tra định kỳ: Dùng giấy thử kim loại nặng sau khi lắp đặt, mỗi năm nên kiểm tra nước 1 lần. Nếu phát hiện vấn đề, hãy thay lõi lọc hoặc thay cả máy.
3. BPA
Bisphenol A (BPA) là một hóa chất công nghiệp phổ biến, thường dùng trong sản xuất đồ nhựa như chai lọ, ống dẫn. Tác hại của BPA đã được chứng minh là làm rối loạn nội tiết, ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ em, và thậm chí có thể làm tăng nguy cơ ung thư.
Điều đáng lo là nhiều bộ phận trong máy lọc nước như vỏ lõi lọc, bình chứa, ống dẫn nước… nếu dùng nhựa tái chế PET hoặc nhựa PC kém chất lượng sẽ giải phóng BPA khi gặp nước nóng hoặc khi ngâm lâu. Có mẫu máy không đạt chuẩn từng bị phát hiện nước sau lọc chứa tới 0,1mg/L BPA, gấp 20 lần mức an toàn mà EU quy định (0,005mg/L).
BPA không phát tán ngay mà âm thầm tích tụ theo thời gian. Khi máy mới lắp, nước có thể đạt chuẩn. Nhưng sau 6 tháng đến 1 năm, khi nhựa bắt đầu lão hóa, lượng BPA giải phóng có thể tăng vọt. Nhiều gia đình còn dùng nước lọc để pha sữa cho em bé, tưởng là an toàn, nhưng lại vô tình khiến trẻ hấp thụ BPA quá mức.
Cách tránh BPA khi chọn máy lọc nước:
- Chọn máy có nhãn “BPA-Free”: Ưu tiên máy có bình chứa bằng thép không gỉ thay vì nhựa.
- Tránh lõi lọc nhựa trong suốt: Vỏ trong suốt thường làm từ nhựa PC dễ chứa BPA. Hãy chọn loại có vỏ nhựa trắng đục hoặc PE thực phẩm.
- Xả nước sau lắp đặt: Khi mới lắp máy, nên xả nước liên tục 10 - 15 phút để loại bỏ BPA còn sót lại và các chất từ quá trình sản xuất.
Tóm lại, lọc sạch thôi là chưa đủ, phải sạch cả từ vật liệu. Sau 3 vấn đề lớn là kim loại nặng, hóa chất chống cặn và BPA, bạn có thể thắc mắc: “Vậy còn nên dùng máy lọc nước không?” Câu trả lời là có, nhưng phải chọn đúng!
Một chiếc máy lọc nước tốt không chỉ loại bỏ tạp chất, mà còn phải không tạo ra nguồn ô nhiễm mới. Và nguyên tắc cốt lõi khi chọn máy lọc nước là:
- Ưu tiên lọc vật lý thuần túy: Chọn công nghệ lọc RO, siêu lọc… dùng màng lọc cơ học, không cần hóa chất.
- Vật liệu an toàn hơn chức năng: Đừng chạy theo tính năng vệ sinh tự động, cảnh báo thông minh,… nếu vật liệu không đạt chuẩn thì mọi thứ khác cũng vô nghĩa.
- Thay lõi định kỳ: Dù là máy đắt tiền, nếu không thay lõi đúng hạn thì nó sẽ trở thành ổ chứa vi khuẩn và chất ô nhiễm, làm nước bẩn hơn cả nước máy.
Nhưng nên nhớ, máy lọc nước không phải “thuốc vạn năng”. Nếu nguồn nước đầu vào nhà bạn quá ô nhiễm (như nhiễm kim loại nặng nghiêm trọng), hãy liên hệ công ty cấp nước để kiểm tra trước. Chỉ khi biết rõ vấn đề, bạn mới chọn được giải pháp lọc phù hợp.
