Rau bồ công anh thuộc họ cúc (Asteraceae), còn được gọi bằng nhiều tên khác như diếp trời, rau bồ cóc hay diếp hoang. Đây là cây thân thảo, mọc thẳng, chiều cao dao động từ 60 đến 200cm, lá có hình dáng đa dạng, hoa thường màu vàng hoặc tím.
Theo Đông y, bồ công anh có vị ngọt, hơi đắng, tính mát, có công dụng thanh nhiệt, tiêu viêm, thông tiểu và làm sáng mắt. Khoa học hiện đại cũng đã ghi nhận loại cây này chứa nhiều dưỡng chất quý như vitamin A, C, E, K, nhóm B cùng các khoáng chất như canxi, sắt, kali và magie. Cả thân, lá và rễ đều có thể được dùng làm thuốc.
Đặc biệt, rễ cây bồ công anh được xem như một loại kháng sinh tự nhiên, có tác dụng hỗ trợ điều trị viêm gan, viêm dạ dày, viêm kết mạc, nhiễm trùng hô hấp, viêm tuyến vú, kiết lị và nhiều chứng viêm nhiễm khác. Ngoài ra, loại cây này còn hỗ trợ điều hòa đường huyết, tăng lợi khuẩn đường ruột và góp phần ngăn ngừa các tế bào ung thư.
Nhưng, rau bồ công anh nổi tiếng nhất nhờ khả năng thanh nhiệt, giải độc, hỗ trợ cải thiện chức năng gan. Chính vì thế, loại rau này được ví như “vua thải độc” tự nhiên.
Không chỉ dùng làm thuốc, bồ công anh còn có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon như cháo, salad, canh hoặc nhân sủi cảo. Người tiêu dùng hiện nay cũng rất ưa chuộng bồ công anh phơi khô để pha trà uống hằng ngày.
Từng là loài cây mọc hoang ở các bờ ruộng, đồi núi, rau bồ công anh giờ đây đã trở thành đặc sản được săn lùng, với giá bán lên tới 130.000 – 160.000 đồng/kg. Với rau bồ công anh phơi khô, giá còn cao hơn.
Cách trồng và chăm sóc rau bồ công anh tại nhà
Trồng bồ công anh tại nhà không khó. Loại cây này ưa khí hậu mát, chịu được lạnh, rất thích hợp với điều kiện sân thượng hoặc ban công có ánh sáng nhẹ. Đặc biệt, nếu trồng và chăm sóc đúng cách, người trồng có thể thu hoạch lá quanh năm như một loại rau sạch dùng trong gia đình.
Người trồng có thể chọn gieo từ hạt hoặc trồng bằng cây con. Nếu gieo hạt, nên chọn hạt to, chắc, có màu sẫm và không lép để đảm bảo tỷ lệ nảy mầm cao.
Gieo hạt trực tiếp lên bề mặt đất, sau đó phủ một lớp đất mỏng và tưới phun sương để giữ ẩm. Sau khoảng 3 - 4 tuần, khi cây đã đủ lớn, có thể tách cây ra trồng riêng, mỗi cây cách nhau 20 - 25cm.
Nếu trồng bằng cây giống, nên chọn cây khỏe, không sâu bệnh, có thể dùng dao tách bầu đất và trồng trực tiếp vào chậu lớn. Lưu ý không tưới nước trước khi trồng để đất trong bầu khô, dễ bóc tách và hạn chế làm đứt rễ.
Việc chăm sóc cây bồ công anh khá đơn giản, nhưng muốn cây tươi tốt và cho thu hoạch quanh năm thì bạn cần chú ý tới những yếu tố sau:
- Đất trồng: Loại đất trồng lý tưởng cho bồ công anh là loại đất tơi xốp, giàu dinh dưỡng và thoát nước tốt. Có thể sử dụng đất mùn hoặc đất thịt nhẹ trộn với xơ dừa, phân trùn quế hoặc phân chuồng hoai mục để tăng độ phì nhiêu. Đất trong chậu nên có độ dày từ 15 - 25cm để cây phát triển thuận lợi.
- Tưới nước: Cây ưa ẩm nhưng không chịu ngập úng nên cần tưới nước vừa phải. Vào mùa hè, có thể tưới mỗi ngày một lần vào sáng sớm hoặc chiều mát. Mùa mưa nên kiểm tra lỗ thoát nước của chậu để tránh úng rễ, có thể giảm lượng tưới còn 2-3 lần mỗi tuần.
- Bón phân: Nếu trồng trên đất giàu hữu cơ thì không cần bón thêm. Với đất thường, người trồng có thể bón phân NPK loãng định kỳ 15 - 20 ngày/lần hoặc bổ sung phân hữu cơ như phân dê, phân bò hoai mục 1 lần/tháng với lượng nhỏ. Trong quá trình chăm sóc, nên thường xuyên cắt bỏ lá già, lá sâu bệnh và cành mọc rậm để cây thông thoáng, dễ quang hợp.
- Phòng sâu bệnh: Bồ công anh là loài cây ít sâu bệnh nhưng vẫn có thể bị kiến, rệp hoặc ốc sên tấn công. Để phòng trừ, có thể sử dụng vỏ trứng nghiền rắc quanh gốc hoặc xịt dung dịch tỏi, gừng pha loãng. Hạn chế tối đa việc dùng thuốc bảo vệ thực vật để đảm bảo an toàn khi sử dụng làm thực phẩm.
Sau khoảng 6 - 8 tuần trồng, cây bắt đầu cho thu hoạch. Người trồng có thể ngắt từng lá non để nấu ăn hoặc phơi khô làm trà. Mỗi lần thu hái chỉ nên ngắt lá cách gốc khoảng 5 - 7cm để cây có thể tiếp tục đẻ nhánh và ra lá mới. Nếu để cây ra hoa, có thể giữ lại hạt để gieo trồng cho vụ sau, không cần mua lại giống mới.
