Là anh cả trong gia đình ở vùng quê lúa, từ nhỏ Trần Đại Nghĩa (xã Đông Hoàng, Tiền Hải, Thái Bình) đã phải làm lụng vất vả trên đồng giúp cha mẹ. Lớn lên, khi theo học khóa sửa chữa điện tử ở Trường Trung cấp Truyền thanh Nam Định, cứ ngày nghỉ Nghĩa lại về làm quần quật trên đồng để đỡ đần bố mẹ, thu vén ít tiền cho bản thân theo học.
Học xong, Nghĩa về quê sửa chữa điện tử kiếm sống, rồi lập gia đình. Đồng lúa quê nhà vẫn là nơi chủ yếu nuôi sống đại gia đình anh. "Bố mẹ tôi vẫn chưa hết khổ. Vợ tôi vẫn phải còng lưng xuống cấy, đêm về đau ê ẩm cả người. Nhất là những tháng mang bầu, việc cấy hái cứ phải cúi gằm mặt xuống, thật vất vả. Điều ấy cứ day dứt mãi trong tôi mà lúc đó chẳng biết làm thế nào để giúp", Nghĩa cho biết.
 |
| máy cấy ra đồng. |
Khi phong trào xuất khẩu lao động ở Tiền Hải trở nên sôi động, gia đình Nghĩa cũng cố lo tiền cho anh sang Hàn Quốc làm việc. Năm 2002, anh ngạc nhiên khi thấy nông dân Hàn làm đồng nhàn hạ. Họ có máy cấy bốn bánh to và chỉ một ngày làm được hàng mẫu ruộng. Nghĩa tự nhủ: "Bao giờ Việt Nam mới có loại máy này? Nếu có, chắc là mẹ và gia đình, rồi những người nông dân ở quê sẽ bớt vất vả". Ý tưởng chế tạo ra chiếc máy cấy bắt đầu từ đây.
"Tôi cứ nghĩ đến khuôn mặt hả hê, mừng vui của mẹ khi được giải phóng sức lao động là thấy vui rồi. Lúc đó tôi liền chụp ảnh máy cấy của nước bạn, tìm hiểu nguyên lý hoạt động và tìm thêm sách vở để nghiên cứu", Nghĩa kể.
Về nước năm 2005, Nghĩa đã tìm hiểu nhưng không thấy động cơ nào phù hợp cho việc chế tạo. Với chút vốn liếng, Nghĩa đầu tư mua ôtô về làm nghề lái taxi, còn vợ anh vẫn gắn bó với ruộng đồng và mở một hiệu tạp hóa. Nhưng ý nghĩ làm chiếc máy cấy để giải phóng sức lao động cho người nông dân luôn thường trực trong tâm trí Nghĩa.
Năm 2011, người nông dân trần đại nghĩa lại nghiên cứu tìm cách chế tạo máy. Làm gì đây khi máy gắn động cơ lớn thì người nông dân sẽ không đủ sức mua vì giá thành rất cao. Phương án tạo máy gắn bình ắc quy, động cơ nhỏ vẫn không được vì bình ắc quy nặng, bà con khó vận chuyển.
 |
| Anh Trần Đại Nghĩa (giữa) nói về năng suất máy cấy. |
Sau nhiều đêm trăn trở, anh nghĩ đến chuyện làm ra chiếc máy không cần động cơ, không tốn nhiên liệu, nhẹ, di chuyển dễ dàng, giá thành hạ, phù hợp với kinh tế của nông dân.
Nghĩa bắt đầu la cà các cửa hiệu sửa chữa xe máy, hàn xì để mua đồ, mài giũa, đấu nối các chi tiết theo bản thiết kế đã vẽ ban đêm. Ngay cả khi ngồi chờ khách đi taxi, anh cũng bỏ các bản thiết kế ra nghiên cứu. "Tôi chẳng dám nói với vợ con, bố mẹ hay bất cứ ai về công việc của mình. Đến khi chuẩn bị bắt tay vào công đoạn lắp ráp cuối cùng, tôi mới chia sẻ với vợ", Nghĩa nói.
Hơn một tháng cần mẫn, cuối cùng chiếc máy cấy đã hoàn thiện. Chiếc máy không dùng động cơ mà vận hành bằng sức kéo, nguyên liệu chủ yếu bằng thép hộp nên khá nhẹ, chỉ nặng 24 kg. Vì thế, người kéo sẽ không tốn nhiều sức khi di chuyển. Ban đầu mang ra thử nghiệm thì bộ phận tách mạ hoạt động chưa tốt nên anh phải hoàn thiện thêm. "Vụ đó, cây lúa phát triển tốt, năng suất cao. Tôi vô cùng sung sướng", anh nói.
Theo đánh giá của ông Nguyễn Văn Đạt, Chủ tịch UBND xã Đông Hoàng, công suất của máy nhanh bằng 7-8 người cấy, bằng khoảng 4 sào/ngày. Khoảng cách hàng cấy có thể tự điều chỉnh theo ý muốn. Với bốn mỏ cấy, một giây làm được 4 khóm lúa. Máy có hệ thống gạt bùn nên không phải mất thời gian xoa vết chân người đi lại.
Máy cấy có giá 4-5 triệu đồng, phù hợp với điều kiện canh tác và khí hậu của Việt Nam, khắc phục được nhược điểm của các loại máy động cơ. Đặc biệt, nó phù hợp với nền ruộng xấu, ruộng cao và miền núi.
 |
| Anh Nghĩa trong xưởng chế tạo. |
Hiện anh Nghĩa mở xưởng chế tạo với hơn chục công nhân, mỗi tháng cho ra đời gần 200 chiếc máy. Hàng ngày người đến tấp nập và cơ sở của anh sản xuất không kịp các đơn đặt hàng.
Mẹ, chị, người thân, cả những nông dân xã Đông Hoàng hết lời ca ngợi gọi anh là "Nghĩa máy cấy". Với sáng chế này, anh vinh dự là một trong 6 nông dân của tỉnh Thái Bình về Hà Nội dự Hội nghị đại biểu nông dân sản xuất kinh doanh giỏi toàn quốc tại Hà Nội.
Anh Nghĩa dự định tiếp tục cải tiến máy cấy, để tăng hiệu quả sử dụng, giúp người nông dân nhàn hơn mà giá cả không đổi.
Theo Cảnh sát toàn cầu
