 |
| Hình ảnh vệ tinh cơn bão Katrina. Ảnh: NOVA |
Với sự phát triển của công nghệ, dữ liệu vệ tinh ngày càng tốt hơn, máy tính nhanh hơn cũng như kiến thức chuyên sâu hơn về những gì thực sự xảy ra trong một cơn bão, các nhà khí tượng có thể dự đoán bão nhiệt đới tốt hơn nhiều so với trước đây, Popsci cho hay.
Dự báo bão liên quan tới một số mô hình do máy tính tạo ra. Mỗi một mô hình có điểm khác biệt và điểm mạnh riêng. "Nó không phải là một phương trình đại số theo đường thẳng, nơi mà bạn giải ra tìm x và coi đó là câu trả lời. Có rất nhiều kết quả được đưa ra và không có câu trả lời chính xác", John Cangialosi,chuyên gia về bão tại tại Trung tâm báo bão quốc gia của NOAA, cho biết.
Các nhà khoa học sử dụng mô hình động lực học toàn cầu, trong đó có dữ liệu khí quyển thời gian thực từ khắp nơi trên trái đất và nhiều phương trình vật lý mô phỏng những gì xảy ra tiếp theo, nhờ đó mà việc dự báo đường đi của bão hiện tại khá chuẩn xác.
Khi nói đến cường độ của một cơn bão riêng biệt, họ có xu hướng chuyển sang sử dụng mô hình thống kê ít phức tạp hơn, bằng cách so sánh thông tin cơ bản của cơn bão hiện tại như vị trí, thời gian trong năm, hành vi cơn bão trong lịch sử để đưa ra dự đoán trung bình. Các mô hình này có ưu điểm là chạy nhanh hơn và không đòi hỏi nhiều dữ liệu hoặc sức mạnh tính toán.
"Tôi rất ngạc nhiên vì chúng ta có thể đưa toàn bộ dữ liệu thời tiết trên thế giới vào một chiếc máy tính, điều này không thể thực hiện được ở thời điểm cách đây 15 năm", Cary Mock, một giáo sư địa lý tại Đại học Nam Carolina, Mỹ, cho hay.
Tuy nhiên, việc chạy các mô hình dự đoán thời tiết phức tạp trên một siêu máy tính có thể tốn thời gian. Do đó, khi cơn bão xuất hiện bất ngờ hoặc thay đổi một cách nhanh chóng, các nhà khoa học phải dựa trên những mô hình thống kê nhanh hơn để xử lý các thông số thay đổi liên tục. Một lý do khiến việc dự báo bão không thể chính xác hơn là do hoạt động của cơn bão đến nay vẫn chưa được hiểu hết.
Các nhà khoa học gần đây biết được rằng bức tường mây dày xung quanh mắt bão có thể hoạt động xấu đi, làm ảnh hưởng đến cường độ hoạt động của cơn bão. Việc dự đoán bão không thể hoàn toàn dựa vào các mô hình khi các nhà khí tượng không thể thu được tất cả thông số trạng thái của bức tường mây xung quanh mắt bão. Đây là lý do tại sao việc dự báo bão không thể chỉ dựa trên những thông tin máy tính cung cấp, mà phải có sự can thiệp của con người. Các chuyên gia dự báo sẽ thời tiết nhìn vào thông số của cơn bão và ước lượng xem mô hình có phỏng đoán chính xác hay không.
Các chuyên gia đang bắt đầu tìm hiểu thêm về phương thức hoạt động của cơn bão bằng cách thực hiện các chuyến bay vào mắt bão. Một cách khác được áp đụng đó là cho máy bay đến điểm khởi đầu cơn bão, thả bóng thám không và bộ cảm biến để thu thập dữ liệu về các khía cạnh thời tiết như hướng gió, áp suất, hơi nước để tìm hiểu thêm về cách cơn bão hoạt động.
Lê Hùng
