Chúng ta thường xem tin tức về những bệnh nhân có hàng ngàn ký sinh trùng tồn tại trong cơ thể và cảm thấy vô cùng sợ hãi, nhưng lại nghĩ rằng đó là những trường hợp cá biệt. Theo các bác sĩ thì việc ký sinh trùng "sống chung" trong cơ thể người không phải là bệnh hiếm gặp, chỉ là mắt thường ít nhìn thấy hoặc bệnh chưa nặng đến mức bạn phải vào viện mà thôi.
Việc ăn chín uống sôi tưởng chừng như là điều bình thường ai cũng biết. Thế nhưng thói quen ăn sống, ăn tái vẫn diễn ra phổ biến và hầu như ít người quan tâm đến tác hại của cách ăn này. Theo các chuyên gia dinh dưỡng và sức khỏe, sau đây là 5 món ăn có chứa nhiều ký sinh trùng nhất, khuyến cáo bạn nên đặc biệt cẩn thận khi ăn. Nếu không để ý, mỗi bữa ăn bạn có thể trực tiếp đưa vào cơ thể hàng ngàn ký sinh trùng.
1. Thịt bò tái, bít tết
Nhiều người có thể ăn thịt bò vẫn còn nguyên máu đỏ thế này.
Thịt bò là món ăn bổ dưỡng và chúng ta thường ăn hàng ngày. Nhưng cách mà chúng ta đang ăn món bò tái, bít tết khiến cho các bác sĩ lo lắng. Món thịt bò khi đưa lên miệng, bên trong vẫn còn nguyên màu máu đỏ, đặc biệt là món bít tết với khối thịt dày mà chỉ nướng sơ qua. Ai cũng biết rằng, nếu thịt bò nấu chín sẽ dễ bị dai và mất đi hương vị thơm ngọt. Vì thế đa phần sẽ chọn cách chế biến thịt bò tái . Theo các chuyên gia sức khỏe, ăn bò tái là cách nhanh nhất đưa ký sinh trùng vào cơ thể.
Theo Giáo sư Nguyễn Văn Đề - Nguyên trưởng bộ môn ký sinh trùng trường Đại học Y Hà Nội, thói quen ăn phở tái, thịt bò, thịt trâu tái chính là nguyên nhân gây ra bệnh sán dải bò. Một bát phở tái nhìn rất hấp dẫn nhưng có thể chứa nang sán dải bò rất nguy hiểm. Sán có thể dài từ 2-12m.
Thịt bò thông thường có chứa ký sinh trùng sán dây, màu trắng đục, thân dẹt phẳng, có nhiều đốt, có chiều dài từ 4-8 mét. Loại ký sinh trùng này có thể gây ra những nguy hại khôn lường cho sức khỏe. Để đảm bảo an toàn, các chuyên gia khuyên bạn nên nấu chín thịt bò trước khi ăn.
Sán dây trong thịt bò sống.
2. Gỏi cá
Các món thủy hải sản tươi như hàu sống, cá ngừ, cá hồi, cá diêu hồng, cá lóc… rất được ưa chuộng vì quan niệm bổ dưỡng và mát. Tuy nhiên, ít người biết rõ những nguy cơ tiềm ẩn trong các món ăn này.
Khi ăn sống các thực phẩm tươi như hàu, cá hồi, cá ngừ... thì các chất dinh dưỡng và khoáng chất sẽ hấp thu được hầu hết nhưng lại rất dễ bị nhiễm các bệnh như sán lá ruột nhỏ, sán lá gan... Cá đã chế biến làm gỏi xét nghiệm thấy 95% ấu trùng vẫn còn sống. 13 loại lá hay dùng ăn gỏi cũng được xay ra xét nghiệm thì 93% ấu trùng vẫn còn sống sau 4 giờ. Tuy nhiên, các loại cá là ký chủ trung gian của nhiều giun sán và là ký chủ tích trữ nhiều mầm bệnh dễ lây cho người.
Gỏi cá sống có thể truyền bệnh sán lá gan và giun xoắn.
Mầm bệnh thường ở trong cơ của cá dưới dạng kén, bên trong chứa ấu trùng của các loại giun sán, kích thước kén rất nhỏ nên rất khó phát hiện bằng mắt thường. Khi ăn thịt cá chứa mầm bệnh thì các ấu trùng sẽ phát triển và sinh sôi nảy nở gây bệnh cho người.
Ở nước ta đã phát hiện ít nhất 10 loài giun sán có thể truyền từ cá sống sang người. Trong đó có hai loại bệnh xuất hiện nhiều nhất là sán lá gan và giun xoắn. Ngoài ra, các nhuyễn thể và cá, tôm cũng thường có các loại vi khuẩn như trực khuẩn thương hàn, trực khuẩn lỵ, xoắn khuẩn, trực khuẩn E.Coli, khuẩn tả... Tôm sống còn mang ấu trùng sán lá phổi, khi trưởng thành sẽ đi từ ruột, xuyên qua cơ hoành lên phổi, gây viêm phế quản, đau ngực, ho ra máu.
3. Lươn
Theo nghiên cứu của GS Trần Vinh Hiển, cố vấn khoa học BV Bệnh nhiệt đới TP.HCM, ở cả lươn nuôi và lươn hoang dã thì tỉ lệ nhiễm ấu trùng Gnathostoma spinigerum là từ 0,8-29,6%, mùa khô tỉ lệ thấp và tăng dần trong mùa mưa. GS Trần Thị Kim Dung, bộ môn ký sinh trùng ĐH Y dược TP.HCM, cũng cảnh báo tình trạng nhiễm ấu trùng Gnathostoma spinigerum khá cao ở người có thói quen ăn thức ăn chưa nấu chín kỹ như lươn xào tái, lươn gỏi...
Muốn ăn lươn thì nên nấu chín kĩ.
Khi vào thời điểm mùa sinh của ký sinh trùng, tỉ lệ nhiễm trùng của lươn có thể lên tới hơn 50%. Lươn được xem là loài có tỉ lệ nhiễm ký sinh trùng cao, đặc biệt là ấu trùng giun tròn. Khi ấu trùng này xâm nhập vào cơ thể, nó sẽ nhanh chóng tấn công lên vùng mắt, gây ra mù lòa. Lưu ý khi nấu món này phải chín thật kỹ, nhiệt độ đủ làm cho nước nóng sôi và tối thiểu phải đun sôi từ 4-5 phút mới có thể ăn.
4. Tôm hùm
Nhiều người thường ăn món tôm hùm hấp vào bữa tối cùng với chút bia. Đây được xem là cách thưởng thức món ăn tao nhã và vui vẻ. Trên thực tế những loại thủy sản này là “khách sạn” của vô số các loại giun sán ký sinh. Điển hình nhất là loại giun Paragonimus westermani. Cua, tôm, tôm hùm là vật chủ trung gian cho loại ký sinh này. Những người ăn sống những loại thực phẩm này sẽ mắc chứng bệnh Paragonimiasis (tạm dịch: chứng ho ra máu địa phương).
Tôm hùm thường sống trong vùng nước ô nhiễm.
Đây là dạng bệnh nhiệt đới do nhiễm sán Paragonimus trong phổi. Triệu chứng giống như viêm phế quản, khó thở, ho ra máu. Hiện có hơn 22 triệu người trên thế giới bị nhiễm ký sinh trùng này. Khi xâm nhập vào cơ thể, chúng “tạm trú” ở tá tràng, rồi đi qua thành ruột vào khoang bụng. Sau đó sẽ vượt qua thành bụng và cơ hoành để đi vào phổi. Chúng cũng có thể “chuyển địa bàn” đến não và các cơ sợi và có thể “định cư” tại đây trên 20 năm.
Trên đường xâm nhập cơ thể, chúng luôn để lại “hành tung” như gây tổn thương phổi, viêm ruột... Những dấu hiệu cấp thời cần lưu ý là đau bụng, ho, sốt, nổi mề đay, tăng bạch cầu eosinophilics, tiêu chảy, rối loạn hô hấp, phì đại gan, lách... Bệnh nhân có thể có những biểu hiện như ho, đau ngực, ho ra máu, nghiêm trọng hơn có thể gây chảy máu vùng phổi. Vì thế khi ăn bạn phải chế biến tôm hùm thật chín kỹ, không ăn vùng vỏ ngoài.
5. Ốc
Ốc cũng là nguồn chứa kí sinh trùng gây bệnh.
Ốc chứa rất nhiều ký sinh trùng như giun, sán. Đặc biệt là ốc được thu bắt ở những nơi có nguồn nước ô nhiễm thì nguy cơ nhiễm ký sinh trùng càng cao. Vì vậy, nếu bạn chế biến ốc không kĩ, đặc biệt là món ốc luộc thì nguy cơ nhiễm giun sán là rất cao. Khi vào cơ thể, chúng có thể kí sinh tại rất nhiều bộ phận nội tạng, gây ra những biểu hiện bên ngoài như phù chân, tay, nôn mửa, đau bụng, sốt, tiêu chảy… Ngoài ra một số loại giun sán kí sinh lâu trong cơ thể còn có thể gây bệnh ung thư.
