Hàng năm cứ đến ngày 3-3 Âm lịch là nhiều gia đình lại tự tay làm bánh trôi bánh chay để cúng Tết Hàn thực. Theo nghĩa chữ Hán "Hàn" là lạnh, "thực" là ăn, "Tết Hàn thực" là tết ăn đồ lạnh. Tết Hàn thực có nguồn gốc từ thời Xuân Thu của Trung Quốc nhưng khác với Tết Hàn thực ở Trung Quốc, vào ngày này người Việt không thờ cúng ông Giới Tử Thôi hay kiêng lửa, mà người Việt vẫn nấu nướng bình thường.
Không chỉ thế, người Việt còn sáng tạo nên bánh trôi, bánh chay với ý nghĩa tượng trưng đó là những thức ăn nguội - "hàn thực" để thể hiện tấm lòng thành kính nhất, nhằm tưởng nhớ đến công ơn dưỡng dục của những người đã khuất. Vì vậy, ở Việt Nam, Tết Hàn thực còn gọi là Tết bánh trôi, bánh chay.
Trước đây bánh trôi bánh chay thường thuần màu trắng, nhưng hiện tại bánh có nhiều phiên bản như bánh trôi bánh chay ngũ sắc, bánh trôi hoa, bánh hình con vật...
Bánh trôi ngũ sắc cũng rất phổ biến và dễ làm. Nếu chưa biết pha màu như thế nào cho bánh được đẹp, các bạn có thể tham khảo cách làm bánh trôi ngũ sắc của chị Vũ Thu Hương (Hà Nội) dưới đây nhé:
1. Công thức pha bột khô:
Nguyên liệu làm vỏ bánh:
- Màu vàng: 50gr bí đỏ hấp chín, nghiền nhuyễn hoặc 5g hạt dành dành ngâm trong 100ml nước sôi.
- Màu hồng: Củ dền (thanh long đỏ) ép lấy 100ml nước cốt.
- Màu xanh: Lá dứa xay, lọc 100ml nước cốt
- Màu tím: 500gr khoai lang tím hấp chín, nghiền nhuyễn.
Lưu ý: Có thể sử dụng bột rau củ sấy lạnh. Tỉ lệ trộn là: mỗi 200gr bột ướt trộn 10-20gr bột rau củ.
Cách trộn bột:
- Cho bí đỏ/khoai lang tím nghiền nhuyễn + 200gr bột nếp. Trộn đều, nhồi đến khi bột dẻo mịn.
- Cho 200gr bột nếp + 100 ml nước cốt (củ dền/thanh long/lá nếp) Trộn đều, nhồi đến khi bột dẻo mịn.
- 50gr gấc + xíu rượu trắng đánh lấy thịt gấc, rồi + 100ml nước ấm + 200gr bột nếp. Trộn đều, nhồi đến khi bột dẻo mịn.
- Để bột nghỉ 30 phút. Bọc màng thực phẩm hoặc phủ khăn ẩm.
- Vo viên, nặn hình viên bột. Chia mỗi viên 8-10g.
2. Công thức pha màu bột ướt:
Pha màu bột ướt theo tỉ lệ: Cứ 250gr bột ướt với 5-10gr bột rau củ tạo màu. Từ tỉ lệ này, bạn lựa chọn các loại màu từ bột rau củ để pha nhé. Chọn các màu tím, đỏ, xanh, vàng, hồng... theo sở thích.
Lưu ý chọn nguyên liệu:
- Đường phên: 200gr làm nhân bánh là đường mía thô đóng thành phên ở Nghệ An, đường được chế biến thủ công, mang vị mộc mạc, ngọt ngào ấm áp.
- Vừng 50gr: chọn loại hạt tròn, mẩy chắc, rang thơm.
- Ngoài ra, bạn cũng có thể dùng các loại nguyên liệu tự nhiên khác để làm màu như dành dành (màu vàng), gấc (màu đỏ), lá cẩm (màu tím), bột trà xanh, nước lá cẩm, màu củ dền, cà rốt... Các màu này được ép lấy nước cốt từ nguyên liệu, sau đó dùng nước cốt để nhào cùng bột sẽ ra các màu như ý muốn.
Cách làm bánh trôi ngũ sắc
Bước 1: Nặn bánh
Bạn chia khối bột ra làm nhiều phần nhỏ bằng nhau (khoảng 10gram), rồi ấn dẹt từng khối bột, đặt nhân đường vào giữa rồi miết kín lại, vo tròn.
Bước 2: Luộc bánh
Chuẩn bị một nồi nước to khoảng 1,5 lít nước và 1 một tô nước lạnh.
Bắc bếp, đun sôi nước trong lửa lớn, đợi nước sôi mạnh thì hạ lửa vừa, thả bánh vào luộc.
Bánh nổi lên mặt nước là đã chín. Để bánh nổi khoảng 1 - 2 phút trong nồi, việc này giúp vỏ bánh mềm dẻo và nhân có thời gian chảy một chút sẽ giúp bánh ngon hơn.
Vớt bánh ra, thả vào tô nước lạnh cho bánh không bị dính vào nhau.
- Thành phẩm
Vớt bánh ra đĩa rồi dùng đầu đũa nhúng sơ qua nước, chấm vào bát đựng vừng trắng đã rang chín rồi dính lên mặt bánh.
Làm như thế này, vừng sẽ không bị lộn xộn như khi rắc lên trên.
Bánh trôi sau khi luộc xong nên ăn ngay trong ngày, bánh sẽ mềm ngon, không bị khô.
Chúc các bạn thành công!
