Mỗi vùng miền trên dải đất hình chữ S đều mang trong mình những món ăn đặc trưng, không chỉ phản ánh tập quán sinh hoạt mà còn chứa đựng tinh hoa văn hóa ẩm thực của từng địa phương. Riêng dải đất miền Trung đầy nắng gió, những món ăn lại thường mang vị đậm đà, dân dã mà tinh tế, thể hiện sự khéo léo của người dân nơi đây. Trong số đó, có một món ăn đặc biệt mà ít người biết đến - món chẻo ở Thạch Tượng, Hà Tĩnh.
Chẻo không chỉ là một món ăn, mà còn là nét đẹp văn hóa gắn liền với bữa cơm gia đình ở một số nơi Hà Tĩnh. Món ăn này được làm từ hèm rượu (bã rượu) xào lên, tạo nên hương vị chua thanh đặc trưng, rồi cuốn cùng với rau thơm, tôm rang, thịt rang, củ kiệu luộc. Chính sự kết hợp hài hòa này đã tạo nên một thức quà quê vừa lạ miệng, vừa hấp dẫn, mang đậm hơi thở của mảnh đất Hà Tĩnh.
Chị Hồ Thắm, sinh ra và lớn lên ở Thạch Tượng, Hà Tĩnh chia sẻ, chẻo là món ăn được làm từ hèm rượu, tức là khi mà cơm rượu đã được nấu xong, tận dụng bã vắt ráo nước và chế biến món ăn. Chị cũng cho biết, hèm rượu muốn ngon và đậm vị thì khi nấu rượu xong cho hèm vào thùng đậy kín ủ khoảng 2 ngày sẻ thơm ngon đặc biệt hơn.
"Mình cũng không biết ai là người đã khai sáng ra món ăn này, dần dần được nâng cấp lên và tạo ra hương vị riêng biệt của món ăn để cho phù hợp với thời nay. Nhưng chỉ cần là con em xa quê, mỗi lần về là ai cũng đều muốn được ăn món này. Đặc biệt là dịp Tết, tiết trời se lạnh, quây quần mỗi người tự đùm, tự gói và tự ăn thật ngon biết bao. Sự hoà quyện giữa chua cay ngọt của hèm, thêm sự giòn bùi của tôm, lẫn cả sự dai dai béo ngậy của miếng thịt lợn, hoà tan cả những lá rau thơm xanh như thấm đẫm từng cung bậc cảm xúc", chị Hồ Thắm nói.
Chị Hồ Thắm.
Dưới đây là cách làm món chẻo Thạch Tượng, Hà Tĩnh các bạn hãy cùng tham khảo nhé:
Chuẩn bị:
- Hèm rượu (bã rượu).
- Gia vị: Mật mía, ớt bột, sate tôm, mỳ chính, nước mắm, tiêu, ruốc.
- Tôm đồng rang.
- Thịt kho.
- Kiệu tươi nguyên củ và lá.
- Rau thơm: Rau diếp/xà lách, rau mùi...
Cách làm:
Bước 1: Đảo hèm rượu
Hèm rượu đem vắt cho thật khô.
Cho hèm rượu vào chảo, thêm hành tím băm, hành tăm bắm, xíu gừng băm, chút mật mía, ớt bột, sate tôm, mỳ chính, nước mắm, tiêu, ruốc vừa ăn vào. Đảo đều lên cho dậy mùi thơm, hèm ngấm gia vị là được.
Bước 2: Rang/rim tôm
Tôm đồng nhặt bỏ râu, rửa sạch, cho vào chảo. Đảo một lúc cho khô rồi nêm mỡ lợn hoặc dầu ăn vào. Đảo cho tôm ngấm và bóng lên thì mới thêm chút nước mắm vừa ăn. Rang cho đến khi tôm lên màu đỏ tươi, khô ráo thì rắc thêm chút đường vào, đảo 1-2 phút nữa là được.
Bước 3: Kho thịt
Thịt ba chỉ thái miếng vừa ăn. Ướp với chút hành khô với chút mắm. Cho thịt vào chảo, đảo cho đến khi thịt sém vàng, tứa mỡ thì cho chút nước hàng vào, tra thêm nước nóng rồi đun sôi. Nêm gia vị vừa ăn. Hạ lửa, kho liu riu đến khi thịt chín mềm.
Bước 4: Luộc củ kiệu
Củ kiệu nhặt bỏ rễ, rửa sạch rồi cho vào nồi luộc chín tới là xong.
Thưởng thức
Khi ăn, gói tôm, thịt và hèm rượu đảo vào rau thơm, dùng kiệu cuộn lại và thưởng thức.
Vì các nguyên liệu đều đã được nêm nếm nên bạn không cần chấm món chẻo này thêm nhé!
Chúc các bạn thành công!
