Theo quan niệm cổ truyền của người Việt, vào ngày 23 tháng Chạp hàng năm các vị thần Táo sẽ cưỡi cá chép để bay lên Thiên đình, báo cáo với Ngọc Hoàng về những điều tốt, xấu của gia chủ đã thực hiện trong năm vừa qua, từ đó mà Ngọc Hoàng sẽ ban phúc lành hay không cho các gia đình.
Chính vì thế, hàng năm, cứ đến dịp này, người người nhà nhà lại chuẩn bị những lễ vật cùng mâm cỗ tươm tất để thể hiện tấm lòng thành kính, tiễn ông Táo về trời.
Dưới đây là một số gợi ý về các món ăn nên cúng giúp gia chủ có thể "lấy lòng" ông Công ông Táo, để được may mắn cả năm. Các món cúng ông Công ông Táo cũng rất quen thuộc, chủ yếu là các món ăn truyền thống, dễ nấu như:
- 1 con gà trống luộc nguyên con, chéo cánh ngậm hoa (có thể thay thế bằng đĩa thịt lợn luộc nguyên miếng).
- 1 đĩa xôi (có thể là xôi gấc, xôi ngũ sắc...).
- 1 đĩa giò lụa.
- 1 cái bánh chưng.
- 1 bát canh măng (hoặc bát canh khác theo từng địa phương).
- 1 đĩa xào thập cẩm.
- 1 đĩa nem rán (nem rán truyền thống hoặc hải sản...)
- 1 đĩa chè kho (hoặc xôi chè, chè trôi, chè hoa mai...).
- 1 đĩa thịt nấu đông.
- 1 bát gạo.
- 1 đĩa muối trắng.
Dưới đây là cách làm một số món ăn cơ bản trong mâm cỗ cúng ông Công ông Táo, các bạn hãy cùng tham khảo nhé:
1. XÔI NGŨ SẮC
Nguyên liệu làm xôi ngũ sắc:
- Gạo nếp ngon
- Nguyên liệu tạo màu: bột nghệ làm màu vàng, thanh long đỏ để làm mà đỏ, lá dứa để làm mà xanh lá, hoa đậu biếc để làm màu xanh dương, hoa đậu biếc + nước chanh để ra màu tím nhạt
- Nước cốt dừa
Cách làm:
Bước 1: Ngâm gạo
Gạo nếp đem vo sạch, để ráo, rồi chia làm 6 phần để lúc sau ngâm với 6 màu.
Bước 2: Tạo màu
- Màu vàng: Pha bột nghệ với nước, rồi đổ một phần gạo nếp vào để ngâm.
- Màu đỏ: Xay thanh long đỏ rồi lọc lấy nước cốt, sau đó đổ gạo nếp vào ngâm với nước cốt thanh long.
- Màu xanh lá: Xay lá dứa (chọn lá dứa già màu đậm) với nước, lọc lấy nước, để nước lắng xuống, đổ phần nước trong đi, lấy phần nước xanh đậm. Phần nước này đem ngâm với gạo nếp.
- Màu xanh dương: Ngâm hoa đậu biếc với nước nóng là ra màu xanh, sau đó đem ngâm nước này với phần gạo nếp đã chia.
- Màu tím nhạt: Cũng là nước hoa đậu biếc mà em vắt vô miếng chanh là ra tím ấy.
- Màu trắng: Gạo nếp nguyên bản, chỉ ngâm với nước bình thường.
- Nước cốt dừa: Cho thêm đường, muối, dầu ăn vào nước cốt dừa, khuấy đều.
Sau khi ngâm các màu gạo nếp qua đêm để gạo nếp thấm màu. Sau đó rửa lại gạo nếp sơ qua với nước, để ráo.
Bước 3: Hấp xôi bằng nồi chiên không dầu
Lót giấy nến dưới khay, sau đó đổ từng loại gạo nếp lên khay, ngăn lá chuối/hoặc giấy nến giữa các màu.
Bỏ vào nồi chiên không dầu, hấp 100 độ C trong 20 phút, sau đó đổ thêm hỗn hợp nước cốt dừa vào từng loại xôi, xới đảo lên cho xôi nở đều, để thêm 1 lúc là được.
Sau khi xôi chín, rắc thêm cùi dừa bào sợi.
Nếu không có nồi chiên không dầu bạn có thể sử dụng chõ đồ xôi hoặc nồi hấp bình thường để hấp xôi nhé!
Xôi ngũ sắc lên màu đẹp mắt như thế này đảm bảo mâm cỗ cúng Rằm tháng Chạp nhà bạn sẽ trở nên hấp dẫn hơn nhiều!
2. THỊT ĐÔNG
Nguyên liệu:
- 1kg thịt chân giò.
- 2-3 miếng bì heo.
- Mộc nhĩ, nấm hương, cà rốt, hành khô.
- 5-6 thìa nước mắm cốt, 1-2 thìa cafe tiêu xay.
Cách làm thịt đông ngon:
Bước 1: Sơ chế
- Rửa sạch thịt chân giò và bì heo. Cắt thành từng miếng nhỏ vừa ăn.
- Chần sơ qua với nước sôi có thêm gừng, sả để bớt mùi hôi thịt.
Bước 2: Ướp thịt
- Ướp thịt với nước mắm cốt và tiêu xay đã chuẩn bị khoảng 30 phút.
Bước 3: Nấu thịt đông bằng nồi áp suất
- Phi thơm hành khô.
- Cho thịt vào xào săn.
- Thêm nước ướp thịt, nước lọc sao cho ngập thịt. Đun sôi, hớt bọt để nước thịt trong hơn.
- Đậy nắp, khoá van nồi áp suất rồi nấu thịt 30-45 phút tuỳ độ mềm nhừ mong muốn.
- Nồi nấu xong, mở nắp, cho mộc nhĩ nấm hương đã cắt nhỏ vào nấu thêm 5 phút.
Bước 4: Hoàn thiện món thịt đông
- Cắt cà rốt thành từng bông hoa, đặt dưới đáy bát, múc thịt lên trên.
- Để nguội, cất ngăn mát 2-3 tiếng để thịt đông lại.
Thịt đông ăn kèm cơm nóng, bánh chưng hay xôi đều rất ngon; thêm vài củ hành muối hay đĩa dưa món, dưa kiệu... thì không còn gì hấp dẫn bằng.
3. CANH MĂNG MÓNG GIÒ
Nguyên liệu:
- 500g móng gò lợn trước
- 170g măng vầu khô hoặc măng lưỡi lợn khô
- 50g hành củ khô bằm nhuyễn
- 20g hành hoa lấy phần củ gốc cắt dài 7cm
- 3 lá mùi tàu
- 1 ít hạt tiêu
- Nước mắm mặn ngon
- 30g hạt nêm rau củ
- 2 lít nước vo gạo để ngâm măng
- Một ít ớt thái chỉ để trang trí
- Nước lọc hoặc nước dùng xương
- Dầu ăn
Cách làm:
Bước 1: Sơ chế
- Chân móng giò trước lợn loại ngon 1 cái cỡ 500gr đem cạo sạch lông và rửa sạch.
Sau đó chẻ bổ đôi móng giò rồi chặt miếng vừa ăn. Mỗi miếng dày khoảng 2,5cm.
- Măng vầu khô rửa sạch, ngâm vào nước vo gạo để qua một đêm sau đó rửa sạch. Cho măng vào luộc với nước sạch khoảng 2 tiếng. Lưu ý khi luộc măng nên thay nước liên tục khoảng 3 lần trong quá trình luộc để măng được trắng, ra hết mùi và vị đắng chát của măng khô cũng như chất độc còn sót lại trong măng. Nếu luộc 2 tiếng mà măng chưa mềm hẳn bạn có thể luộc thềm.
- Khi măng đã được luộc kỹ, kiểm tra thấy măng đã mềm, vớt ra ngâm măng vào nước lạnh. Lúc này, tiến hành nhặt sạch các lá măng vụn bên ngoài bỏ đi để bát canh măng được gọn và ngon hơn. Sau đó vớt măng ra để ráo nước và tiến hành thái miếng vừa ăn khoảng 2,5cm x 3,5cm.
Bước 2: Ninh chân giò
Cho nồi lên bếp, thêm 1 muỗng canh dầu ăn, cho 1/2 chỗ hành củ khô bằm nhuyễn vào phi thơm. Khi hành đã thơm, cho chân giò vào, xào qua và nêm nếm thêm nước mắm, hạt nêm, một chút tiêu vào, xào đến khi chân giò ngấm đều gia vị.
Tiếp đến, cho nước lọc vào xâm xấp mặt chân giò, ninh nhỏ lửa khoảng 15 phút sau khi nước sôi.
Bước 3: Xào măng
- Tiếp đến, bắc chảo nóng, phi thơm lượng hành củ băm nhỏ còn lại vào phi thơm. Sau đó, cho măng vào xào. Nêm thêm nước mắm, hạt nêm, xào cho ngấm măng.
Bước 4: Hoàn thiện canh măng khô móng giò
- Khi măng săn lại và ngấm gia vị, cho chảo măng ra và trút vào nồi chân giò đã ninh trước đó, đun cho sôi lại. Tiếp đến, thêm lượng nước vửa đủ, tiếp tục ninh canh măng khô khoảng 60 phút hoặc cho đến khi thấy chân giò đã mềm, măng ngấm, nêm nếm lại một lần nữa để vị vừa ăn là hoàn thành.
Lưu ý: Trong quá trình nấu canh măng và chân giò, đun nhỏ lửa và liên tục hớt bỏ bọt cùng lượng mỡ thừa nổi trên bề mặt nước canh để nước canh măng được trong, không bị váng mỡ quá nhiều.
Bước 5: Trình bày
Lấy bát tô to múc lượng măng và chân giò ra bát, xếp chân giò vào giữa bát, chần sơ hành hoa cho lên trên.
Sau đó chan nước canh vào và trang trí thêm một chút lá mùi tàu thái nhỏ, một chút ớt thái sợi là xong.
Yêu cầu thành phẩm:
Măng khô chín mềm, chân giò chín mềm, nước dùng trong màu nâu nhạt, vị vừa ăn và có mùi thơm đặc trưng của măng khô.
Canh măng khô móng giò phù hợp với mâm cơm cúng ngày Tết và bữa cơm đầm ấm trong gia đình khi tiết trời se lạnh. Món ăn này còn phù hợp ăn với cơm trắng hoặc bún.
4. GÀ LUỘC
Chuẩn bị:
- Gà trống ta tơ: Khoảng 1.5kg - 1.8kg
- Gừng, hành khô, mỡ gà đã rán chín, ít nghệ tươi.
Cách làm:
- Bạn có thể nhờ người bán hàng mổ luôn gà và mổ moi cho đẹp. Sau đó đem gà về rửa sạch với muối. Nhờ chà xát nhẹ nếu không làm rách da gà rồi rửa lại với nước lạnh. Sau đó để gà trên rổ cho ráo nước.
- Nên buộc chéo cánh gà cho đẹp. Cách buộc không khó: Dựng đứng phần cổ gà lên rồi ép nó về phía lưng gà. Đan chéo 2 cánh gà về phía trước sao cho phần khớp chạm nhau sau đó phải dùng dùng dây để buộc cố định lại cánh gà. Bạn có thể chọn dây dù hoặc dây len để buộc. Tiếp theo, bạn dùng dao khứa nhẹ 1 đường ở phần khuỷu chân gà rồi bẻ quặt vào bụng hoặc cho lên lưng. Như vậy, lúc này con gà đã có dáng rất đẹp và tự nhiên.
Cách luộc gà đẹp, không nứt da:
Chuẩn bị một chiếc nồi vừa với kích cỡ của con gà sau đó cho gà vào nồi, đổ nước lạnh ngập thân gà. Lưu ý tránh dùng nước nóng để luộc gà vì làm như vậy gà sẽ bị nứt da, thịt khô không ngon.
Lưu ý, khi luộc nên úp phần bụng gà xuống dưới, phần lưng hướng lên trên, làm như vậy nước sẽ ngập hết phần đùi gà, làm gà chín nhanh và đều hơn. Úp gà xuống dáng gà cúng cũng sẽ đều và cân đối hơn.
Cho nồi gà lên bếp, bật lửa, đun cho đến khi sôi thì hạ lửa xuống, để sôi lăn tăn, không để sôi sùng sục làm gà bị nứt da. Thỉnh thoảng hớt bọt, để như vậy khoảng 7-8 phút.
Lúc này nướng 1 củ gừng, 1 củ hành, đập dập rồi thả vào nồi nước luộc gà rồi luộc tiếp 5 phút nếu là gà non để cúng, 10 phút với gà luộc để ăn.
Tắt bếp, đậy vung, ngâm gà trong nước thêm 5 phút (để kiểm tra xem gà chín chưa có thể dùng đầu đũa hoặc tăm nhọn chọc vào gà, nếu đũa/tăm đâm xuyên dễ dàng, nước ứa ra không có màu đỏ là đã chín) sau đó vớt gà ra để ráo nước.
Lưu ý: Thời gian luộc gà tùy theo cân nặng, bạn sẽ phải ước lượng thời gian luộc phù hợp với con gà.
Tạo màu vàng cho da gà:
Giã nát củ nghệ rồi vắt lấy nước trộn mỡ gà đã rán vàng. Khi thấy gà đã ráo nước thì quét một lớp hỗn hợp này dàn đều lên phần da gà khi đã ráo nước. Làm như vậy, gà luộc sẽ trông thật vàng ươm, bóng bẩy và căng mượt nhìn thật hấp dẫn. Không nên cho quá nhiều nghệ sẽ làm ảnh hưởng tới hương vị của gà luộc. Sau đó tháo dây buộc gà rồi bày lên mâm cỗ cúng.
Chúc các bạn thành công!
5. CHÈ KHO
Nguyên liệu:
- 600g gạo nếp
- 300g đường phên (nếu không có thì thay bằng đường nâu)
- 1 củ gừng
- 10ml dầu mè, 1 ít mè rang
- 1/3 thìa cafe muối
Lưu ý: Gạo nếp để nấu chè kho là loại nếp cái hoa vàng, hạt đều, mẩy. Đường dùng để nấu chè kho truyền thống là đường phên có màu nâu đậm, khi nấu chè sẽ cho màu chè đẹp mắt.
Cách làm:
Bước 1: Gạo nếp ngâm nước lạnh từ 6 - 8 tiếng cho nở. Sau đó vo sạch, để ráo nước. Cho vào 1/3 thìa cafe muối xóc gạo thật kỹ. Sau đó cho vào nồi nấu hoặc đồ thanh xôi chín mềm.
Bước 2: Gừng rửa sạch, cạo bỏ vỏ rồi thái thành từng sợi nhỏ.
Bước 3: Chuẩn bị 1 nồi nước 300 - 350ml nước lọc, bổ nhỏ đường phên cho vào rồi đun với lửa nhỏ, thỉnh thoảng đảo nhẹ để đường tan hết. Khi nước đường sôi thì cho 1/2 phần gừng vào rồi khuấy đều.
Bước 4: Khi đường tan hết hoàn toàn, xới đều xôi rồi đổ từ từ vào nồi đường, vừa đổ vừa khuấy cho xôi và đường quyện đều vào nhau. Đảo thật đều xôi và đun sôi lại nồi đường 1 phút thì cho tiếp phần gừng còn lại vào, khuấy đều lại rồi tắt bếp.
Bước 5: Múc chè kho ra đĩa hoặc cho vào khuôn để tạo hình theo ý muốn. Thoa 1 lớp dầu mè lên bề mặt chè kho, sau đó rắc thêm 1 lớp vừng rang.
Chè kho từ xôi có độ ngọt thanh, chè thơm vị gừng, bùi bùi rất hấp dẫn. Món chè kho này ăn nóng sẽ thấy vị gừng nóng lan tỏa, ăn nguội thì thấy chè dẻo quánh hấp dẫn.
Chúc các bạn thành công!
