Theo Thạc sĩ - bác sĩ Nguyễn Đình Bội Anh, Trưởng khoa mắt, Bệnh viện FV (TP HCM), võng mạc là mạng lưới các mạch máu, tế bào thần kinh nằm dưới đáy mắt giúp cảm nhận ánh sáng, nhìn thấy hình ảnh xung quanh. Bộ phận này thường rất dễ bị tổn thương như bong hoặc rách, dẫn đến giảm thị lực, mù lòa.
"Nguy hiểm hơn cả là tổn thương ở võng mạc thường không gây đau nên nhiều người chưa chú ý đề phòng cũng như sớm nhận biết dấu hiệu để can thiệp kịp thời", bác sĩ Anh cho biết.
 |
| Tổn thương võng mạc có thể xảy ra âm thầm nhưng nhanh chóng gây giảm thị lực và mù lòa. Ảnh: Drgrantmdretinalspecialist.com |
Bong hoặc rách xảy ra khi lớp võng mạc không còn liên tục hoặc bị tách lớp dịch bên dưới, không còn áp sát vào thành nhãn cầu. "Sau khi bị bong, rách, võng mạc sẽ không được nuôi dưỡng, dẫn đến tầm nhìn của người bệnh bị mờ, nếu không điều trị có thể dẫn đến mù một phần hoặc hoàn toàn. Hiện tượng bong võng mạc không gây đau đớn, chỉ gây rối loạn thị giác và giảm thị lực", bác sĩ Anh nói.
Cũng theo bác sĩ Anh, người cận thị nặng thuộc nhóm dễ bị bệnh lý võng mạc. Cận thị là tật khúc xạ phổ biến đối với lứa tuổi học sinh và giới văn phòng. Võng mạc ở người cận thị nặng rất nhạy cảm và dễ bị các biến chứng tổn thương đáy mắt như thoái hóa hắc võng mạc sẽ gây bong, rách võng mạc, có thể dẫn đến mù lòa. Vì vậy, người bị cận thị nên thường xuyên khám mắt định kỳ mỗi năm 1-2 lần để sớm phát hiện biến chứng.
Thoái hóa hoàng điểm ở người lớn tuổi là nhóm thứ hai thường mắc bệnh. Nhiều nghiên cứu trên thế giới cho thấy thoái hóa hoàng điểm là bệnh gây mù lòa hàng đầu ở những người trên 60 tuổi. Một trong những nguyên nhân gia tăng khả năng thoái hóa hoàng điểm sớm là mắt tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng có cường độ mạnh mà không được bảo vệ. Hút thuốc lá cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Để phòng bệnh thoái hóa hoàng điểm và tránh phỏng võng mạc, cần lưu ý đeo kính chống tia cực tím khi đi ra nắng. Ăn uống những loại thực phẩm giàu chất chống ôxy hóa như các loại rau xanh và trái cây cũng là giải pháp giúp giảm được nguy cơ thoái hóa hoàng điểm sớm.
Người bị bệnh tiểu đường và cao huyết áp: Hiện tượng tắc nghẽn vi mạch máu và rò rỉ mạch máu ở người bị tiểu đường sẽ làm giảm khả năng vận chuyển ôxy trong hồng cầu dẫn đến tình trạng thiếu máu võng mạc, tổn thương hàng rào máu võng mạc, gây tổn thương võng mạc. Tương tự, người bị cao huyết áp cũng dễ bị tổn thương các mạch máu nhỏ ở võng mạc, gây chảy máu trong mắt, phù gai thị, ảnh hưởng đến thị lực của người bệnh.
Ở giai đoạn đầu, người bệnh tiểu đường hoặc cao huyết áp thường không phát hiện thị lực bị ảnh hưởng nhiều nên dễ bỏ qua. Đến giai đoạn đã có tốn thương và biến chứng nặng trên võng mạc, người bệnh sẽ giảm thị lực đáng kể, khó điều trị và khó phục hồi. Vì vậy, người bị bệnh tiểu đường hoặc cao huyết áp cần thăm khám mắt định kỳ.
Người có võng mạc mỏng bẩm sinh, thường xảy ra ở trẻ sinh non hoặc do gia đình có tiền sử bị bệnh võng mạc . Người bị chấn thương vùng mắt do tai nạn cũng có thể gây bong võng mạc
Bác sĩ Anh cho biết, khi võng mạc chỉ bị rách, chưa gây bong hoặc chỉ bong một phần nhỏ, bác sĩ sẽ sử dụng laser bắn xung quanh vết rách để hàn gắn vết thương, ngăn chặn hiện tượng võng mạc bong ra. Các trường hợp võng mạc đã bị bong hoàn toàn thì cần can thiệp phẫu thuật giúp võng mạc áp trở lại.
Sau phẫu thuật võng mạc, người bệnh phải tuyệt đối tuân thủ kỹ hướng dẫn, chỉ định của bác sĩ, đặc biệt là cách sử dụng thuốc và tư thế nằm, ngồi, đọc sách, cúi đầu. Trong khoảng 8-15 ngày sau khi mổ, bệnh nhân nên hạn chế đọc sách và đảo mắt qua lại, không nhìn ra cửa sổ khi ngồi trên ôtô, tránh hoạt động nặng, không đi máy bay, tránh bơi lội, tránh để các hóa chất như xà phòng, dầu gội đầu nhiễm vào mắt, tránh các hoạt động có thể lây nhiễm. Thời gian hồi phục khoảng 3-6 tháng sau mổ.
Thiên Chương
