Các nhà môi trường thường nhắc đến khí thải xe hơi trong khi các công ty bảo hiểm chỉ quan tâm đến thiết bị an toàn. Thế nhưng, trên ôtô có yếu tố khác ảnh hưởng trực tiếp tới hành khách mà nhiều người không hề hay biết hoặc được cảnh báo. Đó là mùi trên những chiếc xe mới.
Vấn đề chất độc hại trên xe mới tại Mỹ lần đầu tiên được Trung tâm Ecology Center (EC), một tổ chức môi trường phi lợi nhuận có trụ sở tại Michigan đề cập đến. Trong báo cáo năm 2006, EC cho biết nồng độ các chất độc trong nội thất xe mới ảnh hưởng lớn tới sức khỏe người sử dụng, dù chúng không tác động ngay lập tức mà tích lũy theo thời gian và phát tác khi đủ lượng.
 |
| Nội thất xe mới ẩn chứa nhiều nguy hiểm. Ảnh minh họa: WCF. |
Theo tính toán, mỗi chiếc xe chứa khoảng 90 kg nhựa và khu vực sử dụng nhiều nhất là nội thất với các chi tiết ở ghế, giá đỡ tay, cánh cửa hay bảng điều khiển trung tâm. Bản thân quá trình sản xuất nhựa thường thêm vào các chất độc như aceton nitrit, decanol, formaldehyt, naphthalene hay carbon sunfua. Đó là chưa kể hàng loạt các phụ kiện như chất dính, sợi.
EC đã xác định được hai chất thường xuyên có trong xe mới sản xuất gồm PBDE (polybrominated diphenyl ether), chất được được sử dụng dưới vai trò làm chậm quá trình cháy trong công nghiệp và châu Âu cấm sử dụng từ 2004. Tiếp đến là phthalate, được sử dụng trong quy trình sản xuất nhựa mềm PVC và một lượng đủ lớn sẽ gây ảnh hưởng tới gan và phổi.
Theo nghiên cứu của EC trên các mẫu xe sản xuất trong những năm 2000-2005 của 11 nhà sản xuất khác nhau cho thấy hàm lượng chất PBDE trên ôtô mới cao hơn nhiều mức ở văn phòng và nhờ ở. Ngoài ra, kết quả điều tra còn cho thấy xe Hyundai ít chất PBDE nhất và của Mercedes nhiều nhất. Tuy nhiên, Hyundai lại có nồng độ phthalate cao nhất
Một điều nguy hiểm là độ độc của PBDE sẽ cao hơn khi nhiệt độ tăng. Dưới tác dụng của ánh sáng mặt trời hay nhiệt, PBDE phân hủy thành các chất độc hơn. Đồng thời, nồng độ PBDE tăng lên khi chất này bay hơi từ những chi tiết như kính chắn gió, cửa kính...
Ở Nhật, mùi xe mới được nghiên cứu và xử lý sớm hơn. Tháng 9/2005, Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô Nhật Bản đã đề nghị quy định giảm nồng độ chất độc trên xe mới sau khi tổ chức này phát hiện một vài mẫu xe của 3 nhà sản xuất hàng đầu gồm Toyota, Honda, Nissan không đáp ứng được các yêu cầu của chính phủ. Tuy nhiên, do chưa có tiêu chuẩn cụ thể nên các tập đoàn công nghiệp từ chối cho biết mẫu xe nào đã được đánh giá.
Những khách hàng mới mua xe thường bị hiện tượng được gọi là hội chứng nôn cao ốc, do nó tương tự như các bệnh sinh ra do ảnh hưởng từ mùi tường, thảm và các thành phần khác của tòa nhà mới. Theo kết quả của tổ chức nghiên cứu công nghiệp và sức khỏe cộng đồng Australia, ngay khi ngồi vào chiếc xe mới, nồng độ khí độc thoát ra có thể gấp vài lần so với giới hạn cho phép, mặc dù những ảnh hưởng của chúng không thể hiện trong vòng sáu tháng đầu tiên.
Cách phòng tránh
Khách hàng sử dụng xe có thể dùng gương phản chiếu để tránh ánh nắng trực tiếp, thường xuyên mở cửa xe và đặt điều hòa ở chế độ lấy gió ngoài. Những cách trên nhằm giảm nồng độ chất độc trong nội thất. Ngoài ra, không nên đỗ xe trực tiếp dưới ánh nắng bởi điều này sẽ gián tiếp tạo điều kiện cho các chất độc bay hơi và phân hủy, ảnh hưởng xấu tới người sử dụng.
Nguyễn Nghĩa
