Mỗi vùng đất trên dải đất hình chữ S đều sở hữu những sản vật đặc trưng, gắn liền với đời sống và văn hóa của người dân địa phương. Nếu miền Bắc nổi tiếng với cốm làng Vòng, miền Trung có mắm ruốc Huế, thì Tây Nguyên lại tự hào với cà đắng – một loại quả dại mộc mạc nhưng mang đậm hương vị núi rừng.
Cà đắng là loại cây thân thảo, cao khoảng 1-2 mét, thường mọc dại ở ven rừng, triền đồi hoặc được trồng xen trong các rẫy cà phê ở Tây Nguyên. Quả cà đắng có hình thon dài, kích thước tương đương đầu ngón tay, vỏ màu xanh lục sẫm với những sọc trắng dọc thân. Phần cuống quả có nhiều gai nhọn, bên trong ruột chứa nhiều hạt trắng. Khi còn non, quả có màu xanh, khi chín chuyển sang màu vàng nhạt. Đúng như tên gọi, cà đắng có vị đắng đặc trưng, nhưng khi ăn quen sẽ cảm nhận được vị ngọt hậu độc đáo.
Đối với đồng bào các dân tộc Tây Nguyên, cà đắng không chỉ là thực phẩm mà còn là một phần không thể thiếu trong văn hóa ẩm thực. Họ thường sử dụng cà đắng để chế biến nhiều món ăn đặc sắc, phản ánh sự gắn bó mật thiết giữa con người và thiên nhiên mà hiện tại du khách nào đến đây cũng muốn được thử.
Các món được nấu với cà đắng như: Cà đắng nấu cá suối, cà đắng kho cá khô, cà đắng xào lá bép, gỏi cà đắng giã, canh cà đắng nấu nội tạng bò, cà đắng om (um) ếch hoặc lươn, gỏi cà đắng cá khô, cà đắng kho cá hộp...
Món gỏi cà đắng cá khô (Ảnh: Internet)
Cà đắng được kho với cá hộp (Ảnh: Internet)
Ngày nay, cà đắng không chỉ xuất hiện trong bữa cơm gia đình mà còn có mặt trong thực đơn của nhiều nhà hàng, quán ăn, trở thành đặc sản được nhiều người ưa chuộng. Từ một loại quả dại ít người để ý, cà đắng đã khẳng định vị trí của mình trong ẩm thực Việt, như một minh chứng cho sự phong phú và đa dạng của văn hóa ẩm thực dân tộc. Chẳng thế loại quả đậm chất dân dã này có lúc đã lên tới giá 100.000 đồng/kg.
Tham khảo cách làm món cà đăng om ếch của người Tây Nguyên nhé:
Nguyên liệu chuẩn bị
- Cà đắng: 500gr (chọn quả non, xanh, cứng tay)
- Thịt ếch: 300gr (ếch đồng càng tốt, nếu không có có thể dùng ếch nuôi)
- Thịt heo ba chỉ hoặc nạc vai: 200gr
- Lá tía tô: 100gr
- Gia vị tươi: 1 củ tỏi, 2 củ hành tím, 3 quả ớt
- Gia vị khô: nước mắm, dầu ăn, hạt nêm, bột ngọt, muối trắng
Các bước thực hiện món cà đắng om ếch
1. Sơ chế nguyên liệu
- Cà đắng rửa sạch, chẻ đôi theo chiều dọc rồi ngâm trong nước muối pha loãng khoảng 10-15 phút để giảm nhựa và giữ màu trắng tự nhiên.
- Ếch làm sạch, rửa với muối và nước, sau đó chặt miếng vừa ăn.
- Thịt heo rửa sạch, thái miếng mỏng.
- Tỏi, hành tím, ớt đem băm nhỏ; tía tô cắt sợi.
2. Chiên sơ thịt ếch
- Đặt chảo lên bếp, cho dầu vào đun nóng rồi thả từng miếng thịt ếch vào chiên sơ đến khi vàng mặt.
- Công đoạn này giúp giữ độ săn chắc cho thịt và làm món ăn thêm phần thơm ngon, không bị bở khi nấu lâu.
3. Nấu
- Bắc nồi lên bếp, phi thơm hành - tỏi - ớt băm với chút dầu ăn.
- Cho thịt heo vào đảo đến khi săn lại, sau đó thêm phần thịt ếch đã chiên vào xào chung.
- Đổ vào nồi khoảng 500ml nước lọc. Khi nước sôi, nêm: 1 muỗng canh nước mắm, 1 muỗng canh hạt nêm, 1 muỗng cà phê bột ngọt
- Tiếp tục cho cà đắng vào nấu cùng, đậy nắp và hạ lửa liu riu trong 20-25 phút.
- Khi nước trong nồi sền sệt và các nguyên liệu đã mềm, rắc lá tía tô vào, đảo đều rồi tắt bếp.
Món cà đắng om ếch hoàn chỉnh sẽ dậy mùi thơm của thịt ếch và tía tô, hòa quyện với vị đắng nhẹ đặc trưng của cà. Ăn kèm với cơm nóng hoặc bánh mì đều rất ngon miệng và đưa cơm.
