 |
| Ngôi sao khắc trên vương miện hoàng đế là biểu tượng cho sao chổi Halley? |
Nhiều cuộc tạt ngang định kỳ của sao chổi Halley (mà lần gần đây nhất là vào năm 1986) đã được lịch sử ghi lại, trong số đó có các năm 1531, 1607 và 1682. Những quan sát sau đó đưa nhà thiên văn Edmond Halley tới kết luận vào năm 1705, rằng tất cả chúng đều chỉ là một, với quỹ đạo cắt qua trái đất có chu kỳ 76 năm. Ông đã dự đoán thành công sự trở lại của thiên thể này vào năm 1758 và từ đó sao chổi được mang tên ông. Các nhà nghiên cứu nay đã có thêm nhiều bằng chứng chứng tỏ rằng sao chổi Halley đã ra đời hàng nghìn năm trước người tìm ra nó.
Khi phân tích đồng tiền cổ, một nhóm các nhà khoa học Italy mới đây cho rằng Tigranes II Đại đế (người từng cai trị Armenia từ năm 95 đến 55 trước Công nguyên) có lẽ đã quan sát được sao chổi Halley khi nó bay sát mặt trời vào ngày 6 tháng 8 năm 87 trước Công nguyên.
Sự xuất hiện của sao chổi trên bầu trời Armenia, quốc gia tiếp giáp với Thổ Nhĩ Kỳ và Iran, có thể rất có ích trong việc định tuổi chính xác cho đồng xu này. Các nhà nghiên cứu, trong khi biết chắc đồng xu ra đời trước năm 83 trước Công nguyên - thời điểm hoàng đế Tigranes cai trị thành phố cổ đại Antioch, thủ đô của Syria vào thời kỳ đó - vẫn không biết chính xác niên đại của nó.
Sao chổi Halley là một quả bóng băng tuyết bẩn, dài khoảng 15 km. Giống như các sao chổi khác định kỳ tạt ngang trái đất, nó có quỹ đạo lệch tâm mạnh do chịu sức hút của các hành tinh lớn. Ngoài ra, cũng tương tự như các sao chổi khác có chu kỳ nhỏ hơn 200 năm, Halley được xem là bắt nguồn từ vành đai thiên thạch Kuiper - một vành đĩa gồm các sao chổi và những hành tinh băng như sao Diêm Vương.
Nhà thiên văn Vince Ford, thuộc Đại học quốc gia Australia tại Canberra, tin rằng ở thời điểm 2.000 năm trước sao chổi này có lẽ to lớn và sáng hơn ngày nay. “Khi bay vòng quanh mặt trời, sao chổi đánh mất hầu hết vật liệu của chúng, có thể tới 10%”, ông nói.
Ford cũng cho biết quan sát cổ nhất được xác nhận về sao chổi Halley tới nay là từ các bản ghi chép của Trung Quốc, vào ngày 25/5 năm 240 trước Công nguyên.
B.H. (theo ABConline)
