Du khách đến Malaysia hoặc Singapore vào dịp Tết sẽ thấy cảnh tượng đặc biệt: khi khăn trải bàn được trải ra, thực khách ngay lập tức sẽ đứng quanh bàn, nắm chặt đũa trong tay. Từng nguyên liệu được thêm vào chiếc đĩa lớn đặt trên bàn, đầu tiên là rau rồi những lát cá sống, nước sốt và các món ăn kèm cùng khoai tây chiên, các loại hạt. Cùng lúc, những người đứng quanh đó cùng hô vang những lời chúc mừng năm mới.
Khi các nguyên liệu được mang lên đầy đủ, mọi người sẽ cùng nhau ăn món gỏi này. Thay vì chia vào từng đĩa nhỏ, mọi người sẽ dùng đũa xới tung các thành phần trong đĩa lên. Đồ ăn được xới càng cao càng tốt, vì hành động này được cho là đem lại thịnh vượng cho năm mới. Trong khi cùng xới tung đồ ăn, mọi người sẽ cùng nhau hét to với các lời chúc như Huat ah (thịnh vượng), Xin nian kuai le (chúc mừng năm mới) và Da ji da li (may mắn, thịnh vượng).
Thủ tướng Singapore Lawrence Wong (trái) và Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim (thứ ba từ trái sang), trộn một đĩa yusheng dịp Tết Nguyên đán năm 2023. Ảnh: AFP
"Các món ăn càng tung cao, bạn càng nhận được nhiều phước lành", Paul Liew, chủ sở hữu thế hệ thứ ba của Keng Eng Kee Seafood (KEK), quầy hàng thực phẩm bình dân được Michelin Guide giới thiệu tại Singapore, nói. Nếu không có món này trong bữa ăn, mọi người sẽ coi như họ chưa đón năm mới.
Món ăn được xới tung để lấy thịnh vượng này gọi là yusheng (cá sống) hoặc lou sang (khuấy lên), rất phổ biến tại Singapore và Malaysia. Hai quốc gia đều nhận là nơi phát minh ra phiên bản hiện đại của món, nhưng đến nay vẫn chưa có kết quả chính xác.
Theo Liew, yusheng hiện nay có nguồn gốc ở Singapore, được phát minh vào những năm 1960 bởi 4 đầu bếp nổi tiếng Trung Quốc được ví như "Tứ đại thiên vương". Những người này được cho là đặt nền móng ẩm thực Quảng Đông tại Singapore. Khi chế biến món yusheng, họ đã cho 7 loại rau thái nhỏ đầy màu sắc cùng nước sốt mận chua ngọt cùng quýt rồi trộn vào những lát cá sống để tạo nên món ăn truyền thống mang ý nghĩa thịnh vượng, phát tài phát lộc của người Trung Quốc.
Trong khi đó, tại Malaysia, nhiều người cho rằng món ăn được các đầu bếp lấy cảm hứng từ món mì cá truyền thống tại một nhà hàng tên Loke Ching Kee ở thành phố Seremban vào những năm 1940.
Hai anh em Paul Liew (trái) và Wayne Liew chụp ảnh tại nhà hàng của gia đình ở Singapore. Ảnh: CNN
"Món ăn bắt nguồn từ người Quảng Đông di cư đến Malaysia", Aaron Khor, bếp trưởng của nhà hàng chuyên ẩm thực Trung Quốc Fifty Tales, cho biết.
Khor nói tìm ra nguồn gốc món ăn là điều quan trọng, nhưng quan trọng hơn là mọi người đều nhớ rằng Singapore - Malaysia nằm cạnh nhau. "Hai nước đều có những cách chế biến món ăn khác nhau cũng là điều thú vị ", Khor nói.
Cha của Liew lần đầu đưa Yusheng lên thực đơn của KEK tại Singapore vào những năm 1990. Phiên bản của họ đã thay đổi theo thời gian, nhưng các thành phần cốt lõi vẫn giữ nguyên: cá sống thái mỏng, cà rốt và củ cải thái sợi trộn cùng sứa, gừng ngâm, lạc, vừng. Bí kíp làm nên món ăn ngon nằm ở nước sốt, hầu hết các nhà hàng đều có công thức riêng.
Mọi người cùng xới tung yusheng để lấy may. Ảnh: Pamper
Ngày nay, món ăn được phục vụ ở nhiều quốc gia trên thế giới và làm món yusheng đặc biệt vào dịp Tết Nguyên đán. Nhược điểm duy nhất của món này là dọn dẹp. "Sau bữa ăn, mọi thứ có thể trở nên lộn xộn, càng nhiều người cùng thưởng thức món ăn thì độ bừa bãi càng tăng", Liew nói. Các nguyên liệu của món ăn có thể bay tung tóe sau mỗi lần xới, thậm chí vương trên cánh quạt trần trong quán ăn của Liew. Nhưng sự bừa bộn sau bữa ăn cũng được coi là một phần của niềm vui. Mọi người xới tung món ăn càng cao, may mắn càng nhiều. Vì vậy ai cũng muốn tung món ăn lên cao nhất có thể.
