Khoảng tháng 8 hàng năm, ở Quảng Nam có một loại ớt kích thước bé, là đặc trưng của đồng bào Cơ tu ở huyện Đông Giang, đó là ớt a riêu.
Theo tiếng dân tộc, a riêu có nghĩa là con chim chào mào. Loại ớt này mọc hoang dại ở trong rừng, cứ nơi nào có ánh sáng là ở đó cây ớt a riêu phát triển. Khi ớt chín, chim chào mào ăn, sau đó thải phân và hạt ớt.
Người dân địa phương cho biết ớt a riêu có vị cay nồng, mùi vị rất riêng, thơm và giòn. Trước đây, người dân vào rừng hái ớt về để ăn, ngâm mắm hoặc phơi khô để ăn dần trong năm. Hồi đó, ít ai biết đến ớt a riêu nên không ai mang ra mua bán.
Quả ớt a riêu là đặc sản ở Quảng Nam,giá vô cùng đắt đỏ
Vài năm gần đây, ớt a riêu trở thành đặc sản nổi tiếng ở thành phố. Tại Quảng Nam, 1kg ớt a riêu được bán với giá 400.000 đồng/kg. Ngoài ăn tươi có thể làm ớt ngâm muối, ớt ngâm măng chua, ớt bột tẩm gia vị...
Hiện nay, nhiều người dân Cơ tu đã mang ớt a riêu về trồng trong vườn nhà để kiếm thêm thu nhập. Cây ớt này dễ trồng, dễ chăm sóc và cho năng suất cao. Mỗi năm, ớt thu hoạch bốn đợt, mỗi đợt cách nhau 15 ngày. Bình quân mỗi cây đạt năng suất từ 300 gram mỗi vụ, đến mùa mưa cây trụi lá hoặc chết.
"Cây ớt a riêu trồng 5-6 tháng là cho thu hoạch quả. Thời điểm trái vụ, giá ớt lên tới 400.000 đồng/kg nhưng cũng không đủ hàng để bán. Ngoài ớt tươi, bà con ở đây còn làm các sản phẩm từ ớt a riêu như ngâm mắm, ngâm măng chua để bán cho du khách gần xa.
Loại quả này có vị cay nồng, thơm và giòn, được nhiều du khách yêu thích, tìm mua về làm quà
Thường thương lái chỉ thu mua quả xanh. Vì quả chín đỏ khi muối bị đen, ăn không thơm, giòn", anh Học (ở Cơ tu) chia sẻ.
Theo anh Học, nếu như trước đây thu nhập chính của đồng bào Cơ Tu từ cây sắn, ngô, chuối, gỗ keo..., giờ có thêm ớt A Rriêu giúp nhiều hộ xóa đói giảm nghèo. Đặc biệt, ớt a riêu chỉ thích hợp với điều kiện thổ nhưỡng tại huyện Đông Giang, có người mang giống đi trồng nơi khác, cây phát triển bình thường nhưng trái ớt to hơn, màu trắng, không còn độ cay, hương thơm đặc trưng.
Với sản phẩm ớt a riêu ngâm, sau khi thu hái về, ớt được nhặt bỏ lá, quả chín, sau đó rửa sạch để ráo nước và cho vào hũ muối. Mỗi lọ ớt muối a riêu được trộn với tỷ lệ 85% ớt, 15% muối, sau đó cho vào ủ. Ớt sẽ giữ được màu xanh trong 6 tháng.
Từng được ăn ớt a riêu trong một lần đi công tác ở Quảng Nam, anh Bình (ở Đà Nẵng) chia sẻ: "Loại ớt này giòn, cay nồng và thơm, quả bé tí như ớt mọi. Tôi mua ở chợ địa phương 250.000 đồng/kg. Nghe bà con nói, cuối mùa giá ớt có thể đến 400.000 đồng/kg nhưng phải đặt trước mới mua được. Sau đó, tôi tìm mua ớt ngâm về làm quà cho đồng nghiệp, ai ăn thử cũng mê cái mùi vị của ớt rừng".
