Nằm ngay trung tâm Phố cổ Hội An, chợ Hội An là một điểm đến lịch sử và văn hóa quan trọng, tọa lạc giữa bốn con đường Trần Phú, Tiểu La, Bạch Đằng và Trần Quý Cáp. Với tuổi đời hàng thế kỷ, chợ Hội An được xem như khu chợ cổ mang tính quốc tế duy nhất của Việt Nam còn tồn tại đến ngày nay, ghi dấu ấn của một thời kỳ thương cảng sầm uất.
Theo các tài liệu lịch sử, chợ Hội An ban đầu nằm gần đình Ông Voi, nhưng vào khoảng năm 1848, chợ được chuyển đến vị trí hiện tại, đối diện miếu Quan Công. Việc chọn vị trí này tuân theo mô hình truyền thống của chợ Việt thời xưa, nơi các giao lộ, bến sông, đình, chùa và miếu thường được ưu tiên để thuận tiện cho việc giao thương.
Ban đầu, chợ Hội An chỉ đơn thuần là nơi trao đổi hàng hóa mang tính tự cung tự cấp, giống như các chợ làng khác trên khắp Việt Nam. Tuy nhiên, khi Hội An phát triển thành một thương cảng quốc tế nhộn nhịp, chợ Hội An cũng thay đổi, trở thành trung tâm giao thương giữa người dân địa phương và thương nhân nước ngoài đến từ nhiều quốc gia.
Trong cuốn sách "Người Châu Âu ở An Nam", tác giả C. May Bon đã mô tả chi tiết về hoạt động buôn bán tại Hội An. Ông viết rằng người dân địa phương mang đến chợ nhiều sản phẩm đặc trưng của vùng như tơ lụa, gỗ đóng đồ, gỗ trầm hương, quế, hạt tiêu, gạo, và nhiều loại hàng hóa khác. Những sản phẩm này không chỉ đáp ứng nhu cầu của cư dân mà còn là hàng hóa xuất khẩu hấp dẫn đối với các thương nhân quốc tế.
Khi thương cảng Hội An suy tàn, chợ Hội An cũng dần thu hẹp quy mô và trở thành một khu chợ địa phương. Trong thời kỳ thuộc địa, khu chợ được xây dựng lại với kiến trúc mang phong cách phương Tây, bao gồm khuôn viên hình chữ nhật, kết cấu bằng gạch và các cửa vòm. Những đặc điểm kiến trúc này vẫn được bảo tồn cho đến ngày nay, tạo nên nét độc đáo cho khu chợ.
Hiện nay, chợ Hội An là một điểm đến không thể bỏ qua đối với du khách. Với vị trí thuận lợi ngay trung tâm Phố cổ, du khách chỉ cần vài phút đi bộ là đã có thể đến được nơi được mệnh danh là "thiên đường ẩm thực" này. Chợ Hội An mang một không khí hoàn toàn khác biệt so với vẻ yên bình, tĩnh lặng của Phố cổ. Nơi đây luôn nhộn nhịp, đông đúc, tràn ngập tiếng nói cười của người mua kẻ bán từ sáng sớm đến tối khuya.
Hàng hóa tại chợ Hội An rất đa dạng, bao gồm nông sản, thực phẩm từ các vùng quê lân cận, thủ công mỹ nghệ, vải vóc, đồ lưu niệm, hải sản tươi sống từ vùng ven biển và cả lâm thổ sản từ các vùng trung du, miền núi. Khu chợ không lớn, nhưng mỗi góc nhỏ đều được tận dụng để bày bán hàng hóa, từ rau củ, trái cây đến các món ăn truyền thống và quà lưu niệm.
Một trong những khu vực thu hút đông đảo du khách nhất chính là khu ẩm thực. Tại đây, các gian hàng được sắp xếp theo từng loại món ăn như cơm, bánh, chè, bún, phở, cao lầu, và mì Quảng. Du khách có thể dễ dàng tìm thấy những món ngon đặc sản của Hội An mà mình yêu thích. Một số món ăn nổi bật như cao lầu, cơm gà, bánh bèo, bánh xèo, và mỳ Quảng đã góp phần đưa chợ Hội An trở thành một trong những điểm ẩm thực được yêu thích nhất thế giới, theo bình chọn của Lonely Planet.
Không chỉ đơn thuần là nơi mua bán, chợ Hội An còn là một không gian sống động phản ánh nếp sống, văn hóa và phong tục của người dân địa phương. Dù thời gian trôi qua, cách thức buôn bán tại chợ vẫn được duy trì như những thế kỷ trước. Người bán và người mua đều thể hiện sự chân thành, nhiệt tình và luôn sẵn lòng thương lượng để đôi bên hài lòng. Du khách đến đây không chỉ được thưởng thức món ngon mà còn có thể cảm nhận trọn vẹn tinh thần "thuận mua vừa bán" đặc trưng của người dân Hội An.
Ngày nay, mặc dù chợ Hội An đã có sự thay đổi để phù hợp với nhu cầu hiện đại, nhưng nét truyền thống vẫn được giữ gìn một cách trân trọng. Chính sự giao thoa giữa cũ và mới, giữa bản sắc văn hóa xưa cũ và sự năng động của cuộc sống hiện đại, đã làm nên sức hấp dẫn đặc biệt của khu chợ này. Đây cũng là lý do chợ Hội An được UNESCO công nhận là một phần trong Di sản Văn hóa Thế giới, cùng với Phố cổ Hội An.
Trải qua nhiều biến cố lịch sử, chợ Hội An vẫn giữ vững vị thế là một biểu tượng sống động của thương cảng Hội An xưa. Đến đây, du khách không chỉ được hòa mình vào không gian mua sắm đầy sắc màu mà còn được trải nghiệm một phần linh hồn của phố Hội, nơi lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống qua hàng thế kỷ. Chợ Hội An thực sự là điểm giao thoa hoàn hảo giữa lịch sử, văn hóa, ẩm thực và con người, một điểm đến mà bất kỳ ai đến Hội An cũng không nên bỏ lỡ.
